DOI Heft:
Przekłady
DOI Artikel:Deutsche, Rosalyn; Leszkowicz, Paweł [Übers.]: Agorafobia
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28198#0329
AGORAFOBIA
327
ustanawianie różnicy pomiędzy płciami. Odbiorca płci męskiej może kon-
struować siebie jako całość jedynie przez znalezienie stabilnego modelu
kobiecości, prawdy o kobiecości, która poprzedza przedstawienie. Wizeru-
nek „kobiety” jest więc narzędziem produkcji i podtrzymywania fantazji
męskiej tożsamości.
W Untitled (You delight in the loss ofothers) [Bez tytułu. Straty innych
sprawiają ci przyjemność], pracy Barbary Kruger z wystawy „Public Vi-
sion” tekst nałożony na silnie skadrowaną fotografię wyciągniętej kobie-
cej ręki upuszczającej szklankę z mlekiem jest środkiem rozbicia retoryki
wizerunku - strategii, za pomocą której wizerunek narzuca swój komuni-
kat odbiorcy. Bezpośrednio zwrócone do widza słowa: You delight in the
loss ofothers - przywołują sadystyczne przyjemności wojerystycznego pa-
trzenia, pola widzenia bezpośrednio związanego z ideałem wizualnego
zdystansowania: wojerystyczne spojrzenie przekształca obiekty w obrazy,
dystansuje je, zamyka w oddzielnej przestrzeni, i stawia widza w pozycji
umożliwiającej kontrolę. Jednak jednocześnie tekst Kruger jest femini-
stycznym głosem, który narusza bezpieczeństwo takiego układu. Jej wi-
zerunek „widzi” patrzącego, załamując dystans pomiędzy nimi. Podkre-
ślenie przez Kruger obecności widza ukazuje, iż odbiór jest istotnym
składnikiem wizerunku, co powoduje, że rzekomo neutralny patrzący
podmiot przestaje być niewidzialny, a tym samym ochroniany przed za-
dawaniem mu pytań. Czyni to jednak nie po to, aby wskazać na konkret-
nego patrzącego, ale aby problematyzować tożsamość odbiorcy. Zaimek
osobowy „Ty” [You] nie wskazuje określonej osoby i nie ma stałego odnie-
sienia65. „Ty” oznacza pozycję w relacji z „innymi”, widza konstytuowane-
go przez jej [pozycji] wizerunki. Fotomontaże Kruger sugerują również, iż
przestrzenie, przypisane widzowi i wizerunkowi w strukturze wojerystycz-
nej, są powiązane z hierarchiczną strukturą różnicy seksualnej - nie tyl-
ko dlatego, że kobiety w historii zajmowały pozycję obiektu wizualnego
i były dosłownie do oglądania, ale dlatego, że spojrzenie wojerystyczne fe-
minizuje przedmiot swego oglądu - jak pisze Mark Wigley, kobiecość jest
pojmowana jako jakość, która narusza bezpieczeństwo granic oddzielają-
cych wspomniane przestrzenie, dlatego musi być kontrolowana przez
maskulinistyczną siłę. W tym sensie męskość jest „niczym więcej jak
zdolnością utrzymywania sztywnych granic, a właściwie dokładniej, kon-
sekwencji, które z tych granic wynikają”66. Twierdzi się, iż ikonograficzna
65 Znakomita analiza wczesnych prac Kruger, szczególnie wykorzystywania przez nią
zaimka „ty” znajduje się w J. Weinstock, What she means, to you, (w:) Barbara Kruger:
We Wont Play Naturę to Your Culture [katalog wystawy], Institute of Contemporary Art,
London 1983, s. 12-16.
66 M. Wigley, The Architecture of Deconstruction: DerricLas Haunt, MIT Press, Cam-
bridge 1993, s. 138.
327
ustanawianie różnicy pomiędzy płciami. Odbiorca płci męskiej może kon-
struować siebie jako całość jedynie przez znalezienie stabilnego modelu
kobiecości, prawdy o kobiecości, która poprzedza przedstawienie. Wizeru-
nek „kobiety” jest więc narzędziem produkcji i podtrzymywania fantazji
męskiej tożsamości.
W Untitled (You delight in the loss ofothers) [Bez tytułu. Straty innych
sprawiają ci przyjemność], pracy Barbary Kruger z wystawy „Public Vi-
sion” tekst nałożony na silnie skadrowaną fotografię wyciągniętej kobie-
cej ręki upuszczającej szklankę z mlekiem jest środkiem rozbicia retoryki
wizerunku - strategii, za pomocą której wizerunek narzuca swój komuni-
kat odbiorcy. Bezpośrednio zwrócone do widza słowa: You delight in the
loss ofothers - przywołują sadystyczne przyjemności wojerystycznego pa-
trzenia, pola widzenia bezpośrednio związanego z ideałem wizualnego
zdystansowania: wojerystyczne spojrzenie przekształca obiekty w obrazy,
dystansuje je, zamyka w oddzielnej przestrzeni, i stawia widza w pozycji
umożliwiającej kontrolę. Jednak jednocześnie tekst Kruger jest femini-
stycznym głosem, który narusza bezpieczeństwo takiego układu. Jej wi-
zerunek „widzi” patrzącego, załamując dystans pomiędzy nimi. Podkre-
ślenie przez Kruger obecności widza ukazuje, iż odbiór jest istotnym
składnikiem wizerunku, co powoduje, że rzekomo neutralny patrzący
podmiot przestaje być niewidzialny, a tym samym ochroniany przed za-
dawaniem mu pytań. Czyni to jednak nie po to, aby wskazać na konkret-
nego patrzącego, ale aby problematyzować tożsamość odbiorcy. Zaimek
osobowy „Ty” [You] nie wskazuje określonej osoby i nie ma stałego odnie-
sienia65. „Ty” oznacza pozycję w relacji z „innymi”, widza konstytuowane-
go przez jej [pozycji] wizerunki. Fotomontaże Kruger sugerują również, iż
przestrzenie, przypisane widzowi i wizerunkowi w strukturze wojerystycz-
nej, są powiązane z hierarchiczną strukturą różnicy seksualnej - nie tyl-
ko dlatego, że kobiety w historii zajmowały pozycję obiektu wizualnego
i były dosłownie do oglądania, ale dlatego, że spojrzenie wojerystyczne fe-
minizuje przedmiot swego oglądu - jak pisze Mark Wigley, kobiecość jest
pojmowana jako jakość, która narusza bezpieczeństwo granic oddzielają-
cych wspomniane przestrzenie, dlatego musi być kontrolowana przez
maskulinistyczną siłę. W tym sensie męskość jest „niczym więcej jak
zdolnością utrzymywania sztywnych granic, a właściwie dokładniej, kon-
sekwencji, które z tych granic wynikają”66. Twierdzi się, iż ikonograficzna
65 Znakomita analiza wczesnych prac Kruger, szczególnie wykorzystywania przez nią
zaimka „ty” znajduje się w J. Weinstock, What she means, to you, (w:) Barbara Kruger:
We Wont Play Naturę to Your Culture [katalog wystawy], Institute of Contemporary Art,
London 1983, s. 12-16.
66 M. Wigley, The Architecture of Deconstruction: DerricLas Haunt, MIT Press, Cam-
bridge 1993, s. 138.