222

PIOTR PIOTROWSKI

do Europy Środkowo-Wschodniej i jako taka, skądinąd fascynująca, nie
będzie tu analizowana. Jest też, w przeciwieństwie do sztuki Aliny Sza-
pocznikow, bardzo dobrze znana, wielokrotnie na całym świecie opisywa-
na i interpretowana.
Zauważmy, że problematyka kultury i tożsamości, re-prezentacji ciała
w obszarze wzorów estetycznych, także znalazła swoje miejsce w sztuce
Mariny Abramović. W 1975 roku pokazała performance Sztuka musi być
piękna i Artyst(k)a musi być piękny /a, w którym bardzo agresywnie cze-



12. Marina Abramović, Sztuka musi być piękna i Artyst(k)a musi być piękny/a,
1975 [Marina Abramouić: Artist Body, Performances, 1969-1998, Milano: Edizioni
Charta, 1998]
sala swoje włosy, trzymając w jednej ręce metalową szczotkę, w drugiej
metalowy grzebień, powtarzając przez godzinę tytułowe zdanie. Agresja
czynności wykonywanych w imię „piękna”, skutkowała zarówno bólem,
jak efektem przeciwnym wobec konwencjonalnego uczesania. Nie była to