Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (14.2003)

234

PIOTR PIOTROWSKI

oficjalnego dyskursu tego rodzaju, oczyszczające w gruncie rzeczy pamięć
zbiorową, pragnienia dyskusji i podjęcia odpowiedzialności za przeszłość.
Ten rodzaj kompleksu, powiązany z represywnością politycznego syste-
mu NRD, w istocie rzeczy kontynuującą dawne faszystowskie struktury
organizacji i kontroli życia społecznego, powodował blokadę wyrażania.
Wszyscy zdawali sobie sprawę z problemu zarówno przeszłości Niemiec,
jak również charakteru współczesnego reżimu komunistycznego Niemiec
Wschodnich, a przynajmniej mieli szansę zdawać sobie z tego sprawę
przy założeniu minimalnej inteligencji i wyobraźni, ale ze względu na
grożące represje tłumili te uczucia, kumulując je na poziomie „niewyrazo-
nego". Prowadziło to w konsekwencji do „zatoru uczuć", który mógłby być
rozładowany wyłącznie poprzez silne działania, pewnego rodzaju dozna-
wanie szoku, przełamujące blokady ekspresji i międzyludzkiej komunikacji.
Temu właśnie miała służyć „autoperforacja". „samodziurawienie" prowa-
dzące do odrzucenia dyscypliny, maski, odsłonięcie strachu, nienawiści,
a więc w konsekwencji otwarcia i odblokowania psychiki.
Do pewnego stopnia podobna problematyka, tyle tylko, że prezentowa-
na znacznie wcześniej i w sposoh mniej drastyczny, a zarazem też mniej


Jan Mlćoch, Zanieszenie. 19.4 [Kard Miler. Petr Śtcmbero
K. Srp. Praha: Galerie hiavrtiho mesta Prahv 1995'