DOI issue:
Przekłady
DOI article:Davis, Whitney; Bryl, Mariusz [Transl.]: "Homoseksualizm", studia gejowsko-lesbijskie i teoria queer w historii sztuki
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.28200#0292
.HOMOSEKSUALIZM”, STUDIA GEJOWSKO-LESBIJSKIE I TEORIA QUEER W HISTORII SZTUKI
289
tości wymiennej obiektów sztuki) oraz odpowiedzialności wobec wpływo-
wych kolekcjonerów i publiczności muzealnej, nie spieszyła się z odpowie-
dzią na przywołaną wyżej homoseksualistyczną tradycję w krytyce lite-
rackiej i artystycznej oraz w szeroko rozumianej (łącznie z wieloma
usiłowaniami i tekstami politycznego aktywizmu) beletrystyce. Faktycz-
nie, stale istnieje tendencja do postrzegania tradycji homoseksualistycz-
nej jako amatorskiej - naiwnej, skupionej na sobie lub apologetycznej.
Dzieje się tak, choć tradycja ta ukształtowała (pomimo zaabsorbowania
niektórych stereotypów homofobicznych, endemicznych w społeczeństwie,
które ją wyprodukowało) nowoczesną tożsamość kulturalną i samoświa-
domość wielu „przekręconych”, gejów lub lesbijek oraz mężczyzn i kobiet
queer.
STUDIA GEJOWSKO-LESBIJSKIE W PROFESJONALNEJ HISTORII
SZTUKI
Świadome swojej tożsamości, gejowsko-lesbijskie studia w profesjonal-
nej historii sztuki główny impet zawdzięczają ruchowi wyzwolenia gejów
z końca lat sześćdziesiątych i lat siedemdziesiątych XX wieku. Te moty-
wowane politycznie badania niekoniecznie były bardziej obiektywne od
dotychczasowego piśmiennictwa homoseksualistycznego, które częściowo
zastąpiły. Studia gejowsko-lesbijskie i teorię queer cechuje dziś wysoki
stopień spersonalizowania i subiektywizmu, spowodowany obstawaniem
przy po części introspekcyjnych „wykopaliskach” mniejszościowych for-
macji społecznych oraz zakazanych podmiotowości (zob. np. Camille
1994, Rand 1994). Faktycznie, ich celem jest często krytyka mitów o hi-
storycznej obiektywności i zaproponowanie bardziej realistycznego rozu-
mienia sensu społecznych i psychicznych intersubiektywności6. Ruch wy-
zwolenia gejów dostarczył jednak uczestniczącym w nim naukowcom
6 Hołdowanie idei obiektywizmu historycznego nie jest oczywiście sprzeczne z identyfi-
kacją i interpretacją empirycznych rzeczywistości homoerotyzmu, a podejście bardziej su-
biektywne lub hermeneutyczne samo w sobie nie gwarantuje jeszcze, że te rzeczywistości
staną się automatycznie widzialne. Na przykład, studium Ernsta van Alphena (1993)
o twórczości Francisa Bacona jest, zgodnie z deklaracją autora, refleksyjną eksploracją, w
której pisarz stale domaga się uznania swojej subiektywnej pozycji i szczegółowo zajmuje
się (swoim własnym jego rozumieniem) obrazowym znaczeniem „męskości” Bacona. Jed-
nak książka usuwa na bok homoseksualność Bacona oraz homoerotyzm jego obrazów i ich
potencjalnej recepcji. Natomiast O. K. Werckmeister (1991), który poddał analizie (postę-
powanie badawcze zakorzenione w realistycznym reportażu i ocenie) sposób, w jaki wysta-
wiano i interpretowano dzieła Bacona, uznał za jedną z zasadniczych obiektywnych cech
recepcji Bacona nieuwzględnianie znaczenia problematyki gejowskiej, owo politycznie sym-
ptomatyczne zafałszowanie życia i dzieła Bacona.
289
tości wymiennej obiektów sztuki) oraz odpowiedzialności wobec wpływo-
wych kolekcjonerów i publiczności muzealnej, nie spieszyła się z odpowie-
dzią na przywołaną wyżej homoseksualistyczną tradycję w krytyce lite-
rackiej i artystycznej oraz w szeroko rozumianej (łącznie z wieloma
usiłowaniami i tekstami politycznego aktywizmu) beletrystyce. Faktycz-
nie, stale istnieje tendencja do postrzegania tradycji homoseksualistycz-
nej jako amatorskiej - naiwnej, skupionej na sobie lub apologetycznej.
Dzieje się tak, choć tradycja ta ukształtowała (pomimo zaabsorbowania
niektórych stereotypów homofobicznych, endemicznych w społeczeństwie,
które ją wyprodukowało) nowoczesną tożsamość kulturalną i samoświa-
domość wielu „przekręconych”, gejów lub lesbijek oraz mężczyzn i kobiet
queer.
STUDIA GEJOWSKO-LESBIJSKIE W PROFESJONALNEJ HISTORII
SZTUKI
Świadome swojej tożsamości, gejowsko-lesbijskie studia w profesjonal-
nej historii sztuki główny impet zawdzięczają ruchowi wyzwolenia gejów
z końca lat sześćdziesiątych i lat siedemdziesiątych XX wieku. Te moty-
wowane politycznie badania niekoniecznie były bardziej obiektywne od
dotychczasowego piśmiennictwa homoseksualistycznego, które częściowo
zastąpiły. Studia gejowsko-lesbijskie i teorię queer cechuje dziś wysoki
stopień spersonalizowania i subiektywizmu, spowodowany obstawaniem
przy po części introspekcyjnych „wykopaliskach” mniejszościowych for-
macji społecznych oraz zakazanych podmiotowości (zob. np. Camille
1994, Rand 1994). Faktycznie, ich celem jest często krytyka mitów o hi-
storycznej obiektywności i zaproponowanie bardziej realistycznego rozu-
mienia sensu społecznych i psychicznych intersubiektywności6. Ruch wy-
zwolenia gejów dostarczył jednak uczestniczącym w nim naukowcom
6 Hołdowanie idei obiektywizmu historycznego nie jest oczywiście sprzeczne z identyfi-
kacją i interpretacją empirycznych rzeczywistości homoerotyzmu, a podejście bardziej su-
biektywne lub hermeneutyczne samo w sobie nie gwarantuje jeszcze, że te rzeczywistości
staną się automatycznie widzialne. Na przykład, studium Ernsta van Alphena (1993)
o twórczości Francisa Bacona jest, zgodnie z deklaracją autora, refleksyjną eksploracją, w
której pisarz stale domaga się uznania swojej subiektywnej pozycji i szczegółowo zajmuje
się (swoim własnym jego rozumieniem) obrazowym znaczeniem „męskości” Bacona. Jed-
nak książka usuwa na bok homoseksualność Bacona oraz homoerotyzm jego obrazów i ich
potencjalnej recepcji. Natomiast O. K. Werckmeister (1991), który poddał analizie (postę-
powanie badawcze zakorzenione w realistycznym reportażu i ocenie) sposób, w jaki wysta-
wiano i interpretowano dzieła Bacona, uznał za jedną z zasadniczych obiektywnych cech
recepcji Bacona nieuwzględnianie znaczenia problematyki gejowskiej, owo politycznie sym-
ptomatyczne zafałszowanie życia i dzieła Bacona.