304

WHITNEY DAYIS

nie, która kontynuuje wertykalny dwupodział utworzony przez pawilon
w tle. W późniejszej (i znacznie przerobionej) wersji malowidła (ok. 1860-
80), obecnie w National Gallery w Londynie (ii. 2), Degas usunął ścieżkę i
pawilon. Zestawił jednak obie grupy w sposób bardziej dramatyczny, or-
ganizując gesty i spojrzenia tak, by zasugerować przekaz reakcji, wycho-
dzących od skupisk osób tej samej płci ku przyszłości, reprezentowanej
przez niejednoznaczny amalgamat grup w tle. Dzięki powtórzeniu kształ-
tu domów w mieście w oddali, pawilon w tle obrazu z Chicago reprezen-
tuje idealną formę społeczeństwa spartańskiego. Stojący przed nim pra-
wodawca (przypuszczalnie likurg) spokojnie konwersuje z dwiema
statecznymi spartańskimi matronami. Grupa symbolizuje cel, ku które-
mu - w projektowanej historii w obrazie - powinni zmierzać dziewczęta i
chłopcy wzdłuż ścieżki zainicjowanej przez ich interakcję na pierwszym
planie. Szeroka przestrzeń między pierwszym planem i tłem (w londyń-
skim płótnie Degas znacznie ją rozjaśnił) pokazuje jednak, że mają oni do
przebycia pewną drogę. Dziewczęta nie są matronami (chociaż Degas, we
wczesnym studium, potraktował gestykulującą dziewczynę jak starszą
kobietę), a chłopcy nie są likurgami. W kompozycji wyraźnie zaznaczone


1. Edgar Degas (1834-1917), Młode Spartanki, ok. 1860, olej na płótnie, 140 x 97,8 cm.
Charles H. and Mary F.S. Worcester Collection, Art Institute of Chicago