Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (15.2004)

ANTYUNIZM LEONA CHWISTKA

169

potrafimy przystosować go do nowych schematów. Idzie tylko o to, że ten proces
nigdy nie będzie skończony 56.
Dotychczasowe rozważania wykazały, że postulowana przez Chwist-
ka autonomia zdrowego rozsądku i metody konstrukcyjnej (symbolicz-
nej) jest problematyczna. W dalszym ciągu trzeba pogłębić to przekona-
nie, że dyskurs Chwistka o sztuce (strefizm) jest dywersją wobec filozofii


6. L. Chwistek, Uczta, olej na płótnie, ok. 1925, wl. Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw.
MPW 1161, fot. H. Romanowski

zdrowego rozsądku, który usiłuje rozsądzić to, co metafizyczna intuicja
miesza, produkując sprzeczność. Okazuje się bowiem, że strefizm jest
niekonsekwentną sublimacją zwalczanej przez zdrowy rozsądek metafi-
zyki, będąc próbą przezwyciężenia kryzysu metanarracji spowodowanego
postulatem logicznej i ontycznej dyskontynuacji w teorii wielości rzeczy-
wistości. Jest to właśnie aporia głosu - antagonizm racjonalizacyjnych
zabiegów zdrowego rozsądku i irracjonalizującej (unifikującej) produk-
tywności cichego obłędu. Właściwie trudno już dalej mówić o jakiejś jed-
noznacznej interpretacji myśli Chwistka. Raczej pozostaje zdziwienie,
jakie wiąże się z obserwacją owej zdolności autora, który podstawiając

56 L. Chwistek, Granice nauki, op. cit., s. 212.