Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (16.2005)

INTERTEKSTUALNOŚĆ I MALARSTWO

43


1. Vincent van Gogh, Stare buty ze sznurówkami, 1886, Laren, Kol. V. W. van Gogh, repr.
za: H. Liebau, Vincent van Gogh, Warszawa b. d., tabl. 11
na grunt pozaobrazowej rzeczywistości24. Sposób, w jaki dzieło pokazuje
buty, odróżnia je od butów znanych każdemu z doświadczenia bezpo-
średniego, praktycznego, w którym obuwie spełnia swoją zwykłą funkcję.
Oglądowe jakości nadane trzewikom na obrazie nie udostępniają widoku
jakichś trzewików faktycznie istniejących w świecie zewnętrznym, które
artysta odwzorowywał, nie można też stwierdzić, na ile van Gogh w ogó-
le kierował się obserwacją konkretnych butów, nadając kształt butom
przez siebie malowanym, na ile o jakieś rzeczywiste buty mu przy tym
chodziło. Obraz opiera się mimetycznej projekcji, nie dopuszczając roz-
strzygnięcia, czy ukazane na nim zostały trzewiki żeńskie i wieśniacze,
należące do chłopki (jak zakładał Martin Heidegger), czy męskie i miej-
skie, należące do samego malarza (jak zakładał Meyer Schapiro), czy
stanowią one parę, czy też są dwoma lewymi butami, wziętymi z różnych
24 Zob. M. Heidegger, Źródło dzieła sztuki, przeł. J. Mizera, w: idem, Drogi lasu, War-
szawa 1997 oraz M. Schapiro, Martwa natura jako przedmiot osobisty - nota o Heidegge-
rze i van Goghu, (w:) M. Gołaszewska, Estetyka w świecie, t. 3, Kraków 1991.