DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Kubiak, Szymon Piotr: Odbudowa modernizmu - modernizm odbudowy: Interbau, urbanistyka i architektura Berlina lat 50. XX wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28197#0154
152
SZYMON PIOTR KUBIAK
okna. Ten ostatni, nazwany przez fińskiego architekta „patio”, stanowi
rzeczywiście rodzaj wewnętrznego dziedzińca, wysuniętego w elewacji
tylko nieznacznie ostrą, pilastą formą. Dodatkowe drugie wyjście na „pa-
tio” z przykuchennej „sekcji jadalnej” (a niekiedy trzecie z sypialni) po-
siada wiele zalet: „W budownictwie wielopiętrowym balkon służy nie
tylko jako miejsce odpoczynku dla dorosłych. Musi także między innymi
pozwolić na pozostawienie tam dziecka, jednak w ten sposób, aby nie
tracić go z oczu. Powiązanie kuchni, jadalni, balkonu, jak zaproponował
to Aalto, jest z punktu widzenia domowych procesów bardzo dogodne”129.
Spostrzeżenie to dobre również w kontekście innych dzieł Fina, głoszące-
go, że „Wymogi społeczne, techniczne, ludzkie i gospodarcze występują
ramię w ramię z czynnikami psychologicznymi każdej jednostki i każdej
grupy, ich rytmy i wewnętrzne zazębienia - wszystko to tworzy kłębowi-
sko, którego za pomocą samych tylko metod rozumowych rozplatać się
nie da”130. Do „wymogów społecznych” zaliczył Aalto wspólne pomiesz-
czenie dla hobbystów (Hobbyraum), ulokowane w berlińskim bloku w pi-
wnicy, oraz saunę i naturalne solarium - umieszczone na dachu131.
Współczesna prasa fachowa różnie oceniała i próbowała interpreto-
wać ideę Allraum. Zgrupowanie innych pomieszczeń wokół centralnego
pokoju dziennego odczytywano jako interpretację starej skandynawskiej
(szwedzkiej) tradycji wspólnego spędzania długich, ciemnych zim w wiel-
kiej hali, do której przylegały sypialnie i inne pomieszczenia132. Koncep-
cja otwartej przestrzeni wydawała się ciekawą alternatywą dla mieszkań
typu maisonnette, o równie skomplikowanych układach komunikacyj-
nych. Podobne do Aalto dyspozycje zaproponowali w obrębie galeriowca
Szwedzi Fritz Jaenecke i Sten Samuelson133, a w domkach jednorodzin-
nych Klaus Kirsten z Berlina134. Najbliższy blokowi fińskiemu okazał się
centralny dom bazylejczyka Otto H. Senna.
129 H.P. Bahrdt i inni, Haushalt und Wohnungs struktur, „Bauwelt” H. 37, 16. Sep-
tember 1957, s. 990, tłum.: Sz.P. Kubiak.
130 A. Aalto, Architettura e arte concreta, Domus Nr 223-225, 1947, s. 3-15, (cyt. za:)
T. Barucki, Alu ar Aalto, Warszawa 1980, s. 30.
131 P. Sigel (red.), op. cit., s. 130.
132 G.H., Das nordische Einraum-Haus ais Raumidee fur Etagenwohnungen, „Die
Kunst und das schbne Heim” H. 11, August 1958, s. 435.
133 Zaproszenie F. Jaenecke do udziału w wystawie było kolejnym chwytem ideolo-
gicznym. Jako Niemiec z pochodzenia, wobec represjonowania przedstawicieli awangardy
przez nazistów wyemigrował w 1937 roku do Malmó. W 1950 roku założył tam wspólną
pracownię architektoniczną z S. Samuelsonem. G. Dolff-Bonekamper, op. cit., s. 120.
134 Dwa domki jednorodzinne Kirstena zostały zrealizowane po zamknięciu wystawy
INTERBAU i nie opisane w jej katalogu. Ich grube, porowate ściany zewnętrzne zdra-
dzają już estetykę lat 60., wywodzącą się z powojennego brutalizmu Le Corbusiera. Ibi-
dem, s. 140.
SZYMON PIOTR KUBIAK
okna. Ten ostatni, nazwany przez fińskiego architekta „patio”, stanowi
rzeczywiście rodzaj wewnętrznego dziedzińca, wysuniętego w elewacji
tylko nieznacznie ostrą, pilastą formą. Dodatkowe drugie wyjście na „pa-
tio” z przykuchennej „sekcji jadalnej” (a niekiedy trzecie z sypialni) po-
siada wiele zalet: „W budownictwie wielopiętrowym balkon służy nie
tylko jako miejsce odpoczynku dla dorosłych. Musi także między innymi
pozwolić na pozostawienie tam dziecka, jednak w ten sposób, aby nie
tracić go z oczu. Powiązanie kuchni, jadalni, balkonu, jak zaproponował
to Aalto, jest z punktu widzenia domowych procesów bardzo dogodne”129.
Spostrzeżenie to dobre również w kontekście innych dzieł Fina, głoszące-
go, że „Wymogi społeczne, techniczne, ludzkie i gospodarcze występują
ramię w ramię z czynnikami psychologicznymi każdej jednostki i każdej
grupy, ich rytmy i wewnętrzne zazębienia - wszystko to tworzy kłębowi-
sko, którego za pomocą samych tylko metod rozumowych rozplatać się
nie da”130. Do „wymogów społecznych” zaliczył Aalto wspólne pomiesz-
czenie dla hobbystów (Hobbyraum), ulokowane w berlińskim bloku w pi-
wnicy, oraz saunę i naturalne solarium - umieszczone na dachu131.
Współczesna prasa fachowa różnie oceniała i próbowała interpreto-
wać ideę Allraum. Zgrupowanie innych pomieszczeń wokół centralnego
pokoju dziennego odczytywano jako interpretację starej skandynawskiej
(szwedzkiej) tradycji wspólnego spędzania długich, ciemnych zim w wiel-
kiej hali, do której przylegały sypialnie i inne pomieszczenia132. Koncep-
cja otwartej przestrzeni wydawała się ciekawą alternatywą dla mieszkań
typu maisonnette, o równie skomplikowanych układach komunikacyj-
nych. Podobne do Aalto dyspozycje zaproponowali w obrębie galeriowca
Szwedzi Fritz Jaenecke i Sten Samuelson133, a w domkach jednorodzin-
nych Klaus Kirsten z Berlina134. Najbliższy blokowi fińskiemu okazał się
centralny dom bazylejczyka Otto H. Senna.
129 H.P. Bahrdt i inni, Haushalt und Wohnungs struktur, „Bauwelt” H. 37, 16. Sep-
tember 1957, s. 990, tłum.: Sz.P. Kubiak.
130 A. Aalto, Architettura e arte concreta, Domus Nr 223-225, 1947, s. 3-15, (cyt. za:)
T. Barucki, Alu ar Aalto, Warszawa 1980, s. 30.
131 P. Sigel (red.), op. cit., s. 130.
132 G.H., Das nordische Einraum-Haus ais Raumidee fur Etagenwohnungen, „Die
Kunst und das schbne Heim” H. 11, August 1958, s. 435.
133 Zaproszenie F. Jaenecke do udziału w wystawie było kolejnym chwytem ideolo-
gicznym. Jako Niemiec z pochodzenia, wobec represjonowania przedstawicieli awangardy
przez nazistów wyemigrował w 1937 roku do Malmó. W 1950 roku założył tam wspólną
pracownię architektoniczną z S. Samuelsonem. G. Dolff-Bonekamper, op. cit., s. 120.
134 Dwa domki jednorodzinne Kirstena zostały zrealizowane po zamknięciu wystawy
INTERBAU i nie opisane w jej katalogu. Ich grube, porowate ściany zewnętrzne zdra-
dzają już estetykę lat 60., wywodzącą się z powojennego brutalizmu Le Corbusiera. Ibi-
dem, s. 140.