DOI issue:
Rozprawy
DOI article:Kubiak, Szymon Piotr: Odbudowa modernizmu - modernizm odbudowy: Interbau, urbanistyka i architektura Berlina lat 50. XX wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.28197#0156
154
SZYMON PIOTR KUBIAK
Alfred Roth, który rozpropagował teorie Le Corbusiera w Republice Wei-
marskiej i nadzorował wznoszenie jego domów w Weissenhofsiedlung136.
Prawdopodobnie stamtąd należy wywodzić berliński obiekt Senna, któ-
rego silnie rzeźbiarski efekt z kolei przypomina takiż osiągany przez
„papieża modernizmu” w powojennym okresie działalności137.
Do współczesnego dzieła rzeźbiarskiego przyrównać można w końcu
Halę Kongresową Hugha Stubbinsa - przykład konstruktywistyczno-
skulpturalnych form w architekturze lat 50. Podobnie jak Unitę d’Ha-
bitation, została ona wzniesiona poza głównym obszarem wystawy - na
skraju parku, nad rzeką, w połowie drogi między centrum Unter den
Linden (NRD) i centrum Zoologischer Garten (RFN). Jej strefa cokołowa
- prostopadłościan o podstawie kwadratu - mieści foyer i przestrzenie
biurowe. Właściwe audytorium znajduje się w zamkniętym, opływowym
woluminie ponad cokołem, nad którymi rozpościera się między stalowy-
mi lukami ogromna łupina dachu podpartego w dwóch miejscach. Ber-
lińczycy, nazywając tę formę „ciężarną ostrygą” lub „wózeczkiem”138,
przyjęli ją z wielkim entuzjazmem, zanim jeszcze została ukończona:
„Wieczorny podmuch muskający krzewy i drzewka nowo zalesionego
Tiergarten. Po drugiej stronie głuche strumienie Sprewy w murach ka-
nału. Świątecznie podświetlona od środka - diadem, korona - ta śmiała,
ta lekko unosząca się między ruiną Reichstagu i zamkiem Bellevue bu-
dowla. Przed wejściem sztuczny staw, nad nim tryskające fontanny, jak
bukiet z piór u jej stóp - tej budowli, której płynne proporcje każą zapo-
mnieć poranioną mizerię ruin na północy, krzyczący dysonans czerwo-
nych ‘rozwiązań’ ze wschodu (,..)”139. Hala Kongresowa - amerykański
wkład w demokratyzację Niemiec Zachodnich - służyć miała właśnie
posiedzeniom nie tylko berlińskiego senatu, ale i specjalnym sesjom
Bundestagu140. Zawiązana w celu realizacji przedsięwzięcia niemiecko-
amerykańska fundacja przyjęła imię Beniamina Franklina, XVIII-wiecz-
nego naukowca i polityka, który przyczynił się do uzyskania przez USA
136 A. Rtiegg, Bauten der Moderne m Ziirich: die Dolderthalhduser (1932-1936) von
Alfred und Emil Roth und Marcel Breuer, (w:) Konseroierung der Moderne? Tagung des
Deutschen Nationalkomitees von ICOMOS, Munchen 1998, s. 102 nn.
137 Inspiracji tych dowodzi materiał zebrany w katalogu wystawy Architekturmu-
seum Basel: D. Huber (red.), Otto Senn. Raum ais Form, Basel 1990, (za:) G. Dolff-Bone-
kamper, op. cit., s. 93.
138 S. Lietzmann, Der kuhnste Bau im Tiergarten. Die Kongrefhalle ais Schlufeffekt
der Interbau, FAZ nr 218, 20. September 1957, s. 8.
139 t_ Koch, Tokkata und Fugę in C-dur. Kleine Flymne auf die Berliner Kongrefhalle,
„Baukunst und Werkform” nr 1, 1958, s. 13, tłum.: Sz.P. Kubiak.
140 W dzień po wyborach do parlamentu (15.09.1957) codzienna prasa poinformowała,
iż nowy Bundestag odbędzie w październiku konstytuujące posiedzenie w berlińskiej Hali
Kongresowej, FAZ nr 214, 16. September 1957, s. 3, podpis pod zdjęciem.
SZYMON PIOTR KUBIAK
Alfred Roth, który rozpropagował teorie Le Corbusiera w Republice Wei-
marskiej i nadzorował wznoszenie jego domów w Weissenhofsiedlung136.
Prawdopodobnie stamtąd należy wywodzić berliński obiekt Senna, któ-
rego silnie rzeźbiarski efekt z kolei przypomina takiż osiągany przez
„papieża modernizmu” w powojennym okresie działalności137.
Do współczesnego dzieła rzeźbiarskiego przyrównać można w końcu
Halę Kongresową Hugha Stubbinsa - przykład konstruktywistyczno-
skulpturalnych form w architekturze lat 50. Podobnie jak Unitę d’Ha-
bitation, została ona wzniesiona poza głównym obszarem wystawy - na
skraju parku, nad rzeką, w połowie drogi między centrum Unter den
Linden (NRD) i centrum Zoologischer Garten (RFN). Jej strefa cokołowa
- prostopadłościan o podstawie kwadratu - mieści foyer i przestrzenie
biurowe. Właściwe audytorium znajduje się w zamkniętym, opływowym
woluminie ponad cokołem, nad którymi rozpościera się między stalowy-
mi lukami ogromna łupina dachu podpartego w dwóch miejscach. Ber-
lińczycy, nazywając tę formę „ciężarną ostrygą” lub „wózeczkiem”138,
przyjęli ją z wielkim entuzjazmem, zanim jeszcze została ukończona:
„Wieczorny podmuch muskający krzewy i drzewka nowo zalesionego
Tiergarten. Po drugiej stronie głuche strumienie Sprewy w murach ka-
nału. Świątecznie podświetlona od środka - diadem, korona - ta śmiała,
ta lekko unosząca się między ruiną Reichstagu i zamkiem Bellevue bu-
dowla. Przed wejściem sztuczny staw, nad nim tryskające fontanny, jak
bukiet z piór u jej stóp - tej budowli, której płynne proporcje każą zapo-
mnieć poranioną mizerię ruin na północy, krzyczący dysonans czerwo-
nych ‘rozwiązań’ ze wschodu (,..)”139. Hala Kongresowa - amerykański
wkład w demokratyzację Niemiec Zachodnich - służyć miała właśnie
posiedzeniom nie tylko berlińskiego senatu, ale i specjalnym sesjom
Bundestagu140. Zawiązana w celu realizacji przedsięwzięcia niemiecko-
amerykańska fundacja przyjęła imię Beniamina Franklina, XVIII-wiecz-
nego naukowca i polityka, który przyczynił się do uzyskania przez USA
136 A. Rtiegg, Bauten der Moderne m Ziirich: die Dolderthalhduser (1932-1936) von
Alfred und Emil Roth und Marcel Breuer, (w:) Konseroierung der Moderne? Tagung des
Deutschen Nationalkomitees von ICOMOS, Munchen 1998, s. 102 nn.
137 Inspiracji tych dowodzi materiał zebrany w katalogu wystawy Architekturmu-
seum Basel: D. Huber (red.), Otto Senn. Raum ais Form, Basel 1990, (za:) G. Dolff-Bone-
kamper, op. cit., s. 93.
138 S. Lietzmann, Der kuhnste Bau im Tiergarten. Die Kongrefhalle ais Schlufeffekt
der Interbau, FAZ nr 218, 20. September 1957, s. 8.
139 t_ Koch, Tokkata und Fugę in C-dur. Kleine Flymne auf die Berliner Kongrefhalle,
„Baukunst und Werkform” nr 1, 1958, s. 13, tłum.: Sz.P. Kubiak.
140 W dzień po wyborach do parlamentu (15.09.1957) codzienna prasa poinformowała,
iż nowy Bundestag odbędzie w październiku konstytuujące posiedzenie w berlińskiej Hali
Kongresowej, FAZ nr 214, 16. September 1957, s. 3, podpis pod zdjęciem.