226

PAWEŁ POLIT

® Niech zmienne zdaniowe p i q symbolizują dowolne stany
rzeczy, duża litera P będzie symbolem preferencji, duża lite-
ra E symbolem równowartości, negacji, koniunkcji,
implikacji materialnej. Formuła pPq jako elementarne
p — wyrażenie może być czytana: „(Stan) p jest preferowany
nad (stan) ą”.
© Stan, który nie jest ani piękny ani brzydki jest obojętny
„w sobie”:

~ (pp ~ p) & ~ t~ pPp) (i)
Dwa stany, z których żaden nie jest preferowany nad drugi
są obojętne „między sobą”:
- vpPq) & ~ (qPp) (2)
® Obojętność bezwarunkowa, która czyni zadość obu wa-
runkom (1) i (2), zdefiniowana być może przez pojęcie równo-
wartości E. To, że stan p jest równowartościowy stanowi q
znaczy, że w żadnych okolicznościach stan p & q nie jest
preferowany nad ~ p & q łub vice versa.
# Jeżeli jakiś stan i jego przeciwieństwo są równowarto-
ściowe, stan ten (i jego przeciwieństwo) mają wartość zerową.
® Przykład E — tautologii:
(pE ~ p) & (qE ~ q) -»■ (pEq)
Relacja E jest symetryczna i przechodnia.
@ Zastępując zmiene p, q przez wyrażenia Ki, K2, K3, ...,
Kio można wyprowadzić następującą formułę:

(K,E ~ K,) & (KjE ~ K,) & (K,E ~ K.) & (K.E ~ K.) &
(KSE ~ K,) & (K,E ~ K() & (K,E ~ K,) & (K.E ~ K,) &
(K.E ~ K.) & (K,,E ~ K„) -»
(K,EK,) & (K.EK,) & (K.EK*) & (K,EKS) & (K.EK.) & (K,EK,) &
(K.EKj) & (K.EK.) & (K.EK,,) & (K.EK,) & (K.EK,) & (K;EKS) &
(K,EKS) & (K.EK.) & (KjEK3) & (K,EK.) & (K,EK„) & (K,EK,) &
iK,EKs) & (K,EKf) & (K.EK,) & (K.EK,) & (K,EKS) & (K,EK„) &
(K.EK.) & (K,EK„) & (K.,EK,) & (KJ3K,) & (K.EK,) & (K,EK„) &
(KjEK,) & (KjEK,) & (K,EK,) & (KSEK.) & (K,EK„) & (K,EK,) &
(KtEK,) & (K„EK„) & (K,EKU) & (K,EKS) & (K,EK,) & (K,EK„) &
(K,EK,) & (K,EK.„) & (K.EK,,)

6. Jarosław Kozłowski, Ćwiczenie z estetyki, Galeria Foksal PSP, Warszawa 1976, frag-
ment publikacji

myślą. W towarzyszącym pracy tekście wyszczególnia artysta 22 rodzaje
relacji między elementami: m.in. semantycznych, syntaktycznych, relacji
podobieństwa, reprezentacji18. Ironizując na temat dydaktyzmu i autory-
taryzmu szkolnej edukacji, nie proponuje artysta gotowego przekazu,
zajmuje się raczej analizą relacji znaczeniotwórczych.
Przekraczając granice optyczności dzieła i krytycznie odnosząc się do
wymogu „reprezentowania” przypisanego mu kulturowym kodem „prze-
słania”, podejmują artyści konceptualni refleksję nad możliwością zna-
czenia w sztuce. Relacją semiozy zajmuje się również w swojej twórczości
Zdzisław Jurkiewicz, na przykład w aranżacji Kształt ciągłości: „Krzesło”
- „krzesło”krzesło - krzesło (1971). Praca ta, nawiązując do znanej tau-
tologii Josepha Kosutha One and Three Chairs, opisuje relację między
znakiem - tutaj uproszczoną (zwężoną) wersją krzesła, jego desygnatem
- rzeczywistym krzesłem (w pełnym kształcie), i czymś „między” - jego
znaczeniem, wypowiedzianym w tym wypadku frazą „”krzesło”krzesło”
i określanym przez Jurkiewicza przy pomocy pojęcia „ciągłości”. Formułę
twórczości artysty określa postulat poszukiwania kolejnych, coraz to
nowych i niepowtarzalnych „kształtów ciągłości”; w latach 70. ową ciąg-
łość definiowało dla niego między innymi pojęcie tautologii. Sens ciągło-
ści przekazuje na przykład praca Białe, czyste, cienkie płótno (1970),

18 J. Kozłowski, Kilka pytań do „Lekcji”, (w:) Kontekst, maszynopis, Archiwum Gale-
rii Foksal, 1975.