DOI Heft:
Przekłady
DOI Artikel:Krauss, Rosalind E.; Bryl, Mariusz [Übers.]: Optyczna podświadomość
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28197#0247
OPTYCZNA PODŚWIADOMOŚĆ
245
negacjach - o tym, jak nie-nie-ńgura może być (w uniwersum gdzie
me-figura jest tym samym co tłoj z łatwością zapisana jako nie-tło; i jak
nie-nie-tlo może być (podążając za tą samą logiką) wyrażone jako nie-
figura - ale mniej nużące i bardziej zrozumiałe będzie, jeśli to po prostu
pokażę:
tło _^ figura
nie figura
nie tło
Ujrzymy wtedy pełną symetrię. Figura uersus tło. I nie-figura uersus nie-
tło. Ale także figura uersus nie-figura i tło uersus nie-tło. Tak, że każda
strona grafu podtrzymuje tę samą opozycję - tylko przepisaną. Wszędzie
w kwadracie odnajdujemy stwierdzenie tego samego - figura uersus tło -
z tym tylko, że nie jest ono stwierdzane dokładnie w ten sam sposób.
Piękno kwadratu polega właśnie na tym nie-dokładnie-w-ten-sam-sposób.
Ten graf to oczywiście Kłem Group. Dla Leui-Straussa, Greimasa i gene-
ralnie strukturalistów, interesująca w Klein Group była właśnie owa ja-
kość przepisywania, tak że to, co mogło się zdawać przypadkowymi deta-
lami praktyki kulturowej - jak w niezwykle zróżnicowanych,
niezliczonych epizodach, które zmieniają różne wersje tego samego mitu
w niemal nierozpoznawalne sploty - wyłania się jako zespół uporządko-
wanych transformacji, logiczne przeformułowania pojedynczej, generują-
cej pary opozycji. Dzięki przepisywaniu opozycji w Klein Group dla struk-
turalistów stało się jasne, że dla każdego społecznego absolutu -
małżeństwo, tak; kazirodztwo, nie - istnieje bardziej elastyczny, ukryty
korelat: rodzaj być może, być może osi nie-nie; w podobny sposób, w jaki
w systemie ruchu drogowego absoluty: czerwień dla stop i zieleń dla idź,
są przekładane na być może dzięki możliwości otwieranej przez kolor
żółty. Górną oś tak/nie strukturaliści nazywają „osią złożoną”, stosując
termin „oś neutralna” dla możliwości.
Zatem figura uersus tło. Podstawy percepcji. Opozycja, bez której nie ma
w ogóle widzenia: widzenie pojawiające się właśnie w wymiarze różnicy,
separacji, wyodrębnionych obiektów, wyłaniających się jako oddzielne od
i w kontraście do otoczenia lub tła, w którym się pojawiają. Logika mo-
245
negacjach - o tym, jak nie-nie-ńgura może być (w uniwersum gdzie
me-figura jest tym samym co tłoj z łatwością zapisana jako nie-tło; i jak
nie-nie-tlo może być (podążając za tą samą logiką) wyrażone jako nie-
figura - ale mniej nużące i bardziej zrozumiałe będzie, jeśli to po prostu
pokażę:
tło _^ figura
nie figura
nie tło
Ujrzymy wtedy pełną symetrię. Figura uersus tło. I nie-figura uersus nie-
tło. Ale także figura uersus nie-figura i tło uersus nie-tło. Tak, że każda
strona grafu podtrzymuje tę samą opozycję - tylko przepisaną. Wszędzie
w kwadracie odnajdujemy stwierdzenie tego samego - figura uersus tło -
z tym tylko, że nie jest ono stwierdzane dokładnie w ten sam sposób.
Piękno kwadratu polega właśnie na tym nie-dokładnie-w-ten-sam-sposób.
Ten graf to oczywiście Kłem Group. Dla Leui-Straussa, Greimasa i gene-
ralnie strukturalistów, interesująca w Klein Group była właśnie owa ja-
kość przepisywania, tak że to, co mogło się zdawać przypadkowymi deta-
lami praktyki kulturowej - jak w niezwykle zróżnicowanych,
niezliczonych epizodach, które zmieniają różne wersje tego samego mitu
w niemal nierozpoznawalne sploty - wyłania się jako zespół uporządko-
wanych transformacji, logiczne przeformułowania pojedynczej, generują-
cej pary opozycji. Dzięki przepisywaniu opozycji w Klein Group dla struk-
turalistów stało się jasne, że dla każdego społecznego absolutu -
małżeństwo, tak; kazirodztwo, nie - istnieje bardziej elastyczny, ukryty
korelat: rodzaj być może, być może osi nie-nie; w podobny sposób, w jaki
w systemie ruchu drogowego absoluty: czerwień dla stop i zieleń dla idź,
są przekładane na być może dzięki możliwości otwieranej przez kolor
żółty. Górną oś tak/nie strukturaliści nazywają „osią złożoną”, stosując
termin „oś neutralna” dla możliwości.
Zatem figura uersus tło. Podstawy percepcji. Opozycja, bez której nie ma
w ogóle widzenia: widzenie pojawiające się właśnie w wymiarze różnicy,
separacji, wyodrębnionych obiektów, wyłaniających się jako oddzielne od
i w kontraście do otoczenia lub tła, w którym się pojawiają. Logika mo-