DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bojarowski, Ewa: Recepcja współczesnej sztuki polskiej w Niemczech po 1989 roku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29066#0233
RECEPCJA WSPÓŁCZESNEJ SZTUKI POLSKIEJ W NIEMCZECH PO 1989 ROKU
231
Nieoficjalny obieg kultury rozwinął się zarówno w Niemczech, jak
i w Polsce w latach siedemdziesiątych. W ramach tego obiegu zintensyfi-
kowała się wymiana kulturalna, której sprzyjała zmieniająca się sytu-
acja polityczna w NRD i PRL. Na początku lat 70. na arenę polityczną
wkroczył „rzekomy liberał"^ Erich Honecker, sprawujący lżejszą polity-
kę kulturalną wprowadzoną pod hasłem „Weite und Vielfalt", czyli sze-
rokości i różnorodności, jak się w praktyce okazało - pozornej. W Polsce
I sekretarzem KC PZPR został Edward Gierek, który chcąc zatrzeć
wspomnienie grudnia 1970, rozpoczął sprawowanie władzy od obietnic
i deklaracji zmian. Wykształcony w ich wyniku ustrój można nazwać
„socjalistyczną demokracją"W Pozorny liberalizm ekip rządzących za-
chęcił artystów w nowej „swobodniejszej" sytuacji do działania. W tym
okresie rozwinął się nowy system nielegalnej wymiany artystycznej dro-
gą pocztową. Od końca lat 70. artyści mail art prezentowali wyniki swo-
ich akcji podczas wspólnych wystaw w kościołach oraz przestrzeniach
prywatnych, jak galeria EP w Berlinie należąca do Jurgena Schweine-
bradena, znajdująca się w prywatnym mieszkaniu.
Polska, przez wzgląd na jej dość liberalną sytuację polityczną, stała
się coraz bardziej atrakcyjna dla mieszkańców Niemiec Wschodnich.
Dużym powodzeniem cieszył się wśród niemieckiej publiczności war-
szawski Festiwal Filmowy, na którym pokazywano najnowsze produkcje
zachodniego kina. Jak podkreśla Christoph Tannert, były to filmy, które
nie doczekały się prezentacji w NRD bądź z opóźnieniem trafiły na ekra-
ny niemieckich kin. Zainteresowanie wzbudzały także koncerty i festi-
wale jazzowe, które były okazją do nawiązania nowych znajomości,
przyjaźni oraz artystycznej współpracy.
Sztuka nieoficjalna wpisała się najwyraźniej w pamięć niemieckich
odbiorców. Duża progresywność polskiej sztuki, jej zaangażowanie i od-
waga artystycznej wypowiedzi to cechy odróżniające ją od zachodnio-
europejskiej produkcji artystycznej. Zaangażowanie polityczne i charyz-
ma polskich artystów wzbudza uznanie w środowisku niemieckim. Duże
uznanie w środowisku niemieckim zyskały akcje organizowane w prze-
strzeni publicznej. Akcje te stawiały pytania o radykalność sztuki, jej
siłę wyrazu i ograniczenia. Akcje stanowiły ważny wkład w kształtowa-
nie się kultury międzynarodowej.
Rok 1989 nie stanowił sztywnej cezury w sztuce, jest natomiast
umowną datą, która rozpoczyna okres zmian ustrojowych, politycznych
i społecznych w Polsce i w Niemczech, których następstwem były zmiany
postaw artystycznych. Zmieniająca się sytuacja wymagała od artystów
^ P. Piotrowski, Nań mapę ueoaajanparńy Europy ŚrońAoŁoe/ /ań sieńemńziesuńycA
ŹOf „Artium Quaestiones" nr 13, Poznań 2002, s. 158.
i? Ibidem, s. 139.
231
Nieoficjalny obieg kultury rozwinął się zarówno w Niemczech, jak
i w Polsce w latach siedemdziesiątych. W ramach tego obiegu zintensyfi-
kowała się wymiana kulturalna, której sprzyjała zmieniająca się sytu-
acja polityczna w NRD i PRL. Na początku lat 70. na arenę polityczną
wkroczył „rzekomy liberał"^ Erich Honecker, sprawujący lżejszą polity-
kę kulturalną wprowadzoną pod hasłem „Weite und Vielfalt", czyli sze-
rokości i różnorodności, jak się w praktyce okazało - pozornej. W Polsce
I sekretarzem KC PZPR został Edward Gierek, który chcąc zatrzeć
wspomnienie grudnia 1970, rozpoczął sprawowanie władzy od obietnic
i deklaracji zmian. Wykształcony w ich wyniku ustrój można nazwać
„socjalistyczną demokracją"W Pozorny liberalizm ekip rządzących za-
chęcił artystów w nowej „swobodniejszej" sytuacji do działania. W tym
okresie rozwinął się nowy system nielegalnej wymiany artystycznej dro-
gą pocztową. Od końca lat 70. artyści mail art prezentowali wyniki swo-
ich akcji podczas wspólnych wystaw w kościołach oraz przestrzeniach
prywatnych, jak galeria EP w Berlinie należąca do Jurgena Schweine-
bradena, znajdująca się w prywatnym mieszkaniu.
Polska, przez wzgląd na jej dość liberalną sytuację polityczną, stała
się coraz bardziej atrakcyjna dla mieszkańców Niemiec Wschodnich.
Dużym powodzeniem cieszył się wśród niemieckiej publiczności war-
szawski Festiwal Filmowy, na którym pokazywano najnowsze produkcje
zachodniego kina. Jak podkreśla Christoph Tannert, były to filmy, które
nie doczekały się prezentacji w NRD bądź z opóźnieniem trafiły na ekra-
ny niemieckich kin. Zainteresowanie wzbudzały także koncerty i festi-
wale jazzowe, które były okazją do nawiązania nowych znajomości,
przyjaźni oraz artystycznej współpracy.
Sztuka nieoficjalna wpisała się najwyraźniej w pamięć niemieckich
odbiorców. Duża progresywność polskiej sztuki, jej zaangażowanie i od-
waga artystycznej wypowiedzi to cechy odróżniające ją od zachodnio-
europejskiej produkcji artystycznej. Zaangażowanie polityczne i charyz-
ma polskich artystów wzbudza uznanie w środowisku niemieckim. Duże
uznanie w środowisku niemieckim zyskały akcje organizowane w prze-
strzeni publicznej. Akcje te stawiały pytania o radykalność sztuki, jej
siłę wyrazu i ograniczenia. Akcje stanowiły ważny wkład w kształtowa-
nie się kultury międzynarodowej.
Rok 1989 nie stanowił sztywnej cezury w sztuce, jest natomiast
umowną datą, która rozpoczyna okres zmian ustrojowych, politycznych
i społecznych w Polsce i w Niemczech, których następstwem były zmiany
postaw artystycznych. Zmieniająca się sytuacja wymagała od artystów
^ P. Piotrowski, Nań mapę ueoaajanparńy Europy ŚrońAoŁoe/ /ań sieńemńziesuńycA
ŹOf „Artium Quaestiones" nr 13, Poznań 2002, s. 158.
i? Ibidem, s. 139.