DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bałus, Wojciech: Józefa Mehoffera portret Konstantego Laszczki w pracowni albo o ograniczeniach "faktologii"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29068#0243
JÓZEFA MEHOFFERA PORTRET KONSTANTEGO LASZCZKIW PRACOWNI
239
spuszczonym w dół. Zawinięty w płaszcz, nie podejmuje żadnej czynności.
Piecyk wydaje się wygaszony, zamknięte bowiem są wszystkie drzwiczki
i jest ciemny. Obraz swym realistycznym charakterem opowiada więc
o trudnym łosie studenta w stolicy świata. Niczym nieobecny w swym
mieszkaniu biedak Delacroix, żyje on wśród sprzętów najprostszych,
w klaustrofobicznej ciasnocie.
Jest rzeczą uderzającą, że otaczające Laszczkę przedmioty, poza dwo-
ma gipsami, nie mają żadnego artystycznego przeznaczenia. Dzieło Me-
hoffera stanowi pod tym względem w malarstwie europejskim jeden
z nielicznych wyjątków. Na znanym autoportrecie w Luwrze siedzącemu
w nieprzytulnej i pustej pracowni zamyślonemu Thóodore'owi Géricault
towarzyszą zgromadzone na ścianie atrybuty wykonywanej profesji (pale-
ta)n. Melancholiczny Michał Anioł Delacroix medytuje pośród własnych
rzeźb, przed nim zaś leży porzucone dłuto^. Oryginały i reprodukcje dzieł
sztuki oraz przedmioty wskazujące na działalność literacką Eduard Ma-
net wprowadził do portretów Zachariasza Astruca i Emila Zolps. Zmargi-
nalizowanie przedmiotów odnoszących się do sztuki sytuuje też portret
młodopolskiego rzeźbiarza na przeciwnym biegunie w stosunku do słyn-
nej Ściany afeiier Adolfa Menzla, gdzie odlewy gipsowe zajmują całą po-
wierzchnię płótna i składają się na manifest poglądów artysty oraz jego
pojmowanie warsztatu malarskiego^. Wreszcie na portrecie Laszczki,
namalowanym przez Leona Wyczółkowskiego w kilka lat po Mehofferze,
artysta prezentuje we wnętrzu pracowni w Akademii Sztuk Pięknych
w Krakowie jedno ze swych dzieł rzeźbiarskich (model do Weicoinicy),
a inne wiszą za nim na ścianieW Jak bowiem wykazywał Ekkehard Mai,
obrazy ukazujące atelier miały zawsze swoiście programowy charakter.
Zgromadzone w nich przedmioty, dzieła sztuki, realne oraz alegoryczne
postaci mówiły o pozycji społecznej artysty, rzemieślniczym, naukowym,
dworskim lub „artystowskim" charakterze uprawianej przez niego profe-
sji oraz statusie samej sztukdk
u J. Siegfried, TAe Ro/naadc Ardsi ats a Porirad Powder, „Marsyas" 8, 1957-1959,
s. 32-33.
is Ch. De Tolnay, „AfieAei-Aage dans son aieiier" par Delacroix, „Gazette des Beaux-
-Arts" 59, 1962, s. 43-52.
is P. Buschhoff-Leineweber, Das FTmsder&ddfds ais Form der Seiòsispiegeiang, (w:)
I. Conzen, Fdaard Alane! nnd die Dnpressionislen, Ostfildern-Ruit 2002, s. 164-169.
14 W. Hofmann, Alenzeis oerscAinsseiies Alani/èsi, (w:) Alenzei - der Deo&acAier, red.
W. Hofmann, München 1982 (katalog wystawy w hamburskiej Kunstahalle), s. 34-40.
is K. Kulig-Janarek, W. Milewska, Leon Wyczo7AotosAi 1852-1936. IV 150. rocznicę
nrodzin arlysiy, Kraków 2003, s. 141.
is E. Mai, Knnsiie/'aieiiers ais Faaslprogram/n - WerAsiaü Aenie, „Das Kunstwerk.
Zeitschrift für moderne Kunst" 37, 1984, nr 3, s. 7-8 i 39-40.
239
spuszczonym w dół. Zawinięty w płaszcz, nie podejmuje żadnej czynności.
Piecyk wydaje się wygaszony, zamknięte bowiem są wszystkie drzwiczki
i jest ciemny. Obraz swym realistycznym charakterem opowiada więc
o trudnym łosie studenta w stolicy świata. Niczym nieobecny w swym
mieszkaniu biedak Delacroix, żyje on wśród sprzętów najprostszych,
w klaustrofobicznej ciasnocie.
Jest rzeczą uderzającą, że otaczające Laszczkę przedmioty, poza dwo-
ma gipsami, nie mają żadnego artystycznego przeznaczenia. Dzieło Me-
hoffera stanowi pod tym względem w malarstwie europejskim jeden
z nielicznych wyjątków. Na znanym autoportrecie w Luwrze siedzącemu
w nieprzytulnej i pustej pracowni zamyślonemu Thóodore'owi Géricault
towarzyszą zgromadzone na ścianie atrybuty wykonywanej profesji (pale-
ta)n. Melancholiczny Michał Anioł Delacroix medytuje pośród własnych
rzeźb, przed nim zaś leży porzucone dłuto^. Oryginały i reprodukcje dzieł
sztuki oraz przedmioty wskazujące na działalność literacką Eduard Ma-
net wprowadził do portretów Zachariasza Astruca i Emila Zolps. Zmargi-
nalizowanie przedmiotów odnoszących się do sztuki sytuuje też portret
młodopolskiego rzeźbiarza na przeciwnym biegunie w stosunku do słyn-
nej Ściany afeiier Adolfa Menzla, gdzie odlewy gipsowe zajmują całą po-
wierzchnię płótna i składają się na manifest poglądów artysty oraz jego
pojmowanie warsztatu malarskiego^. Wreszcie na portrecie Laszczki,
namalowanym przez Leona Wyczółkowskiego w kilka lat po Mehofferze,
artysta prezentuje we wnętrzu pracowni w Akademii Sztuk Pięknych
w Krakowie jedno ze swych dzieł rzeźbiarskich (model do Weicoinicy),
a inne wiszą za nim na ścianieW Jak bowiem wykazywał Ekkehard Mai,
obrazy ukazujące atelier miały zawsze swoiście programowy charakter.
Zgromadzone w nich przedmioty, dzieła sztuki, realne oraz alegoryczne
postaci mówiły o pozycji społecznej artysty, rzemieślniczym, naukowym,
dworskim lub „artystowskim" charakterze uprawianej przez niego profe-
sji oraz statusie samej sztukdk
u J. Siegfried, TAe Ro/naadc Ardsi ats a Porirad Powder, „Marsyas" 8, 1957-1959,
s. 32-33.
is Ch. De Tolnay, „AfieAei-Aage dans son aieiier" par Delacroix, „Gazette des Beaux-
-Arts" 59, 1962, s. 43-52.
is P. Buschhoff-Leineweber, Das FTmsder&ddfds ais Form der Seiòsispiegeiang, (w:)
I. Conzen, Fdaard Alane! nnd die Dnpressionislen, Ostfildern-Ruit 2002, s. 164-169.
14 W. Hofmann, Alenzeis oerscAinsseiies Alani/èsi, (w:) Alenzei - der Deo&acAier, red.
W. Hofmann, München 1982 (katalog wystawy w hamburskiej Kunstahalle), s. 34-40.
is K. Kulig-Janarek, W. Milewska, Leon Wyczo7AotosAi 1852-1936. IV 150. rocznicę
nrodzin arlysiy, Kraków 2003, s. 141.
is E. Mai, Knnsiie/'aieiiers ais Faaslprogram/n - WerAsiaü Aenie, „Das Kunstwerk.
Zeitschrift für moderne Kunst" 37, 1984, nr 3, s. 7-8 i 39-40.