Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]
Artium Quaestiones — 21.2010

DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:
Soćko, Adam: Pałac Parysów czy pałac Leśniowolskich?: uwagi do badań nad siedzibami szlacheckimi w trybunalskim Lublinie
DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.29069#0044
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
42

ADAM SOĆKO

teorią architektury, zalecającą nawiązywanie wzrokowego kontaktu
z krajobrazem ponad dachami miasta"^.
Oprócz omówionych wyżej rozważań dwójki badaczy warto jeszcze
odnotować kilka publikacji wzmiankujących o pałacu, zwykle jednak
z perspektywy recepcji tekstu Wojciecha Koziejowskiego. Jadwiga Teo-
dorowicz-Czerepińska nazwała więc budynek dworem dwubasztowym
Leśniowolskich, a następnie Parysów i datowała ogólnie na pierwszą po-
łowę XVII wiekuj podczas gdy w części katalogowej tej samej książki
pałac Parysów jest datowany na około połowę XVII stulecia^. Z kolei
w popularnym przewodniku lubelskim pałac określono jako posiadający
dawniej charakter obronny, powstały w wyniku gruntownej przebudowy
podjętej w drugiej połowie XVII wieku - być może według projektu Tyl-
mana z Gameren - starszego dworu Marcina Leśniowolskiego z roku
1629. Po przebudowie budynek miał uzyskać dwie narożne, obronne
baszty alkierzowe^. Oprócz tej „zbarbaryzowanej" wersji wywodu Woj-
ciecha Koziejowskiego istotną okazała się tu wzmianka o toczonych
długich, aż do początku XVIII wieku, sporach rodu Parysów z Leśnio-
wolskimi o tenże pałacyk Nowe i istotne ustalenia do historii budynku
wprowadził niedawno Wiesław Bondyra podając, że w 1752 roku pałac
Parysów należał do Antoniego Cieciszewskiego, starosty mielnickiego,
który w rok później odstąpił połowę budynku za 1500 złotych polskich
Antoniemu Dłużewskiemu, chorążycowi chełmskiemu^?.

KRYTYKA DOTYCHCZASOWYCH POGLĄDÓW
Nie jest moim celem całkowite dezawuowanie dotychczas opubliko-
wanych sądów na temat pałacu Parysów, trudno jednakże nie zauważyć,
że niektóre z nich są wzajemnie sprzeczne, inne zaś są pozbawione zako-
twiczenia w materiale źródłowym i zabytkowym i mają status swobodnie
formułowanych przypuszczeń. Na wstępie należy zatem przeprowadzić
krytyczną analizy zebranych dotąd informacji i formułowanych o pałacu
twierdzeń.

22 Ibidem.
23J. Teodorowicz-Czerepińska, LuTAm, (w:) Znóy^Ai nrcAPeA^ry..., op. cit.,
s. XXXIV.
24Zaóy^i arcA^e^Mry..., op. cit., Katalog, s. 224 (poz. 113).
25 LMÓ/in. PrzcHJOcóńA, red. B. Nowak, Lublin 2000, s. 246-247.
26 Ibidem - brak aparatu naukowego nie pozwala stwierdzić, czy wiadomość ta ma
jakiekolwiek oparcie źródłowe, czy została skomponowana na podstawie biogramu Feliksa
zPSB.
2? W. Bondyra, op. cit., s. 187.
 
Annotationen