DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Paszenda, Jerzy: Nieznane źródło do dziejów budowy kościoła św. Piotra w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.47789#0052
JERZY PASZENDA
słabości fundamentów, które w kilku miejscach umoc-
niono. Po śmierci Bernardoniego czekano kilka lat
na architekta zdolnego wystawić kopułę. Zrobił to
Trevano w r. 1610. Wtedy nastąpił drugi krytyczny
moment: mury nie wytrzymały ciężaru kopuły. Ten
nieprzewidziany wypadek spowodował dłuższą przer-
wę. Trzeba było dopiero obmyśleć sposób przebudo-
wy 32. Decyzję wymiany filarów ceglanych na kamien-
ne podjęto zapewne po dłuższych naradach architekta
z jezuitami i w porozumieniu z królem fundato-
ei Pauli Apostolorum iam perfectum non cessat difficillimis
temporibus Serenissimus Rex noster foris et intus exornare,
missis hoc anno eam in rem aliguot florenorum millibus.”
Dziennik, jw., t. IV, s. 38. Prawdopodobnie rozpoczęto już
prace przy fasadzie, bo w tekście jest mowa także o ozda-
bianiu kościoła na zewnątrz.
32 Sprawa była bardzo poważna i wielu sądziło, że na-
rem. Sporo czasu zajęło zorganizowanie warsztatu
kamieniarskiego i sprowadzenie wielkich ilości kamie-
nia. Przebudowa części centralnej i wystawienie kopuły
wypełniły czas do r. 1619. Przez kilka następnych
lat pracowano nad kamieniarką nawy i kaplic. Na
prace przy fasadzie pozostaje okres 1622—30. W latach
1630—34 Falconi wykonał stiukowe dekoracje skle-
pień 33. W ten sposób długi okres 38 lat budowy
jest całkowicie wypełniony.
leży zrezygnować z kopuły. Wskazują na to słowa doku-
mentu mówiące, że kopułę wzniesiono „praeter plurimorum
spem”, (zob. wyżej przyp. 10 i 11).
33 O datowaniu tych stiuków zob. także: J. KOWAL-
CZYK, Płyta nagrobna i stiuki w kaplicy hetmana Jana Za-
mojskiego przy kolegiacie w Zamościu, „Biul. Hist. Sztuki”
XXV, 1962, nr 2, s. 233.
UNE SOURCE INCONNUE SERYANT A L’HISTOIRE DE LA CONSTRUCTION DE L EGLISE
ST. PIERRE A CRACOYIE
Une precieuse Information, jettant une lumiere sur
1’histoire de la construction de 1’eglise St. Pierre
a Cracovie, se trouve dans l’annexe au plan de 1’eglise
des Jesuites a Poznań, de 1’annee 1691. Elle nous fait
savoir que dans la coupole de 1’eglise St. Pierre,
reposant sur des piliers et des arcs en brique, ont paru
des felures si dangeureuses, qu’il a fallu la demolir
et la rebatir a grands frais depuis les fondements,
cette fois sur des piliers et des arcs en pierre taillee.
La datę de cet evenement n’est pas connue, mais on
peut la fixer approximativement d’apres d’autres
sources.
Dans son Diarium (Journal), Wielewicki mentionne
plusieurs fois une restauration plus importante qu’il
distingue de la reparation des fondements, effectuee
par Bernardom en 1605, tout en promettant d’en faire
mention plus tard, en juste datę. Cependant, mal-
gre sa promesse, il n’a rien ecrit a ce sujet. Cette
restauration eut lieu apres 1608 — datę a laquelle
elle est mentionnee pour la derniere fois, comme plus
recente — mais avant 1631, quand avait ete ecrit le
Diarium Wielewicki ne donnę que de courtes infor-
mations sur les etapes plus impprtantes de la con-
struction. II en ressort,, que presque toute 1’eglise
avait ete erigee dans le courant de 8 annees, la cou-
pole — pendant 10 annees et la faęade ainsi que la
decoration de 1’interieur — pendant 16 annees. Les
deux mentions de Wielewicki sur la construction de
la coupole peuvent etre comparees a la nouvelle
Information, citee plus haut, que la coupole avait
ete construite a deux reprises. Cette comparaison
permet d’identifier la restauration, annoncee par
Wielewicki, avec la demolition et la reconstruction
de la coupole, et aussi de la placer dans les annees
1610-1619.
L’ordre de succession des travaux de construction
peut etre reconstitue comme suit: depuis que furent
etablis les fondements en 1597, la construction pro-
gressait vite jusqu’au moment ou l’on posa le toit et
vouta le nef. En 1605 Bernardom consolida les fon-
dements en quelques endroits. Apres sa mort en cette
meme annee, on avait attendu plusieurs annees sans
trouver d’architecte capable de batir la coupole. Elle
fut erigee en 1610 mais il a fallu l’óter immediatement
et echanger les piliers en brique contrę des piliers
en pierre. La coupole fut voutee pour la deuxieme
fois par Jean Trevano en 1619. Consequemment, on
revetit de pierre les piliers et les arcs dans toute
1’eglise, ce qui dura jusou’en 1622. Ensuite on fit les
travaux en pierre sur la faęade et en 1630—1634 Fal-
coni executa la decoration en stuc des voutes. L’eglise
fut consacree en 1635.
słabości fundamentów, które w kilku miejscach umoc-
niono. Po śmierci Bernardoniego czekano kilka lat
na architekta zdolnego wystawić kopułę. Zrobił to
Trevano w r. 1610. Wtedy nastąpił drugi krytyczny
moment: mury nie wytrzymały ciężaru kopuły. Ten
nieprzewidziany wypadek spowodował dłuższą przer-
wę. Trzeba było dopiero obmyśleć sposób przebudo-
wy 32. Decyzję wymiany filarów ceglanych na kamien-
ne podjęto zapewne po dłuższych naradach architekta
z jezuitami i w porozumieniu z królem fundato-
ei Pauli Apostolorum iam perfectum non cessat difficillimis
temporibus Serenissimus Rex noster foris et intus exornare,
missis hoc anno eam in rem aliguot florenorum millibus.”
Dziennik, jw., t. IV, s. 38. Prawdopodobnie rozpoczęto już
prace przy fasadzie, bo w tekście jest mowa także o ozda-
bianiu kościoła na zewnątrz.
32 Sprawa była bardzo poważna i wielu sądziło, że na-
rem. Sporo czasu zajęło zorganizowanie warsztatu
kamieniarskiego i sprowadzenie wielkich ilości kamie-
nia. Przebudowa części centralnej i wystawienie kopuły
wypełniły czas do r. 1619. Przez kilka następnych
lat pracowano nad kamieniarką nawy i kaplic. Na
prace przy fasadzie pozostaje okres 1622—30. W latach
1630—34 Falconi wykonał stiukowe dekoracje skle-
pień 33. W ten sposób długi okres 38 lat budowy
jest całkowicie wypełniony.
leży zrezygnować z kopuły. Wskazują na to słowa doku-
mentu mówiące, że kopułę wzniesiono „praeter plurimorum
spem”, (zob. wyżej przyp. 10 i 11).
33 O datowaniu tych stiuków zob. także: J. KOWAL-
CZYK, Płyta nagrobna i stiuki w kaplicy hetmana Jana Za-
mojskiego przy kolegiacie w Zamościu, „Biul. Hist. Sztuki”
XXV, 1962, nr 2, s. 233.
UNE SOURCE INCONNUE SERYANT A L’HISTOIRE DE LA CONSTRUCTION DE L EGLISE
ST. PIERRE A CRACOYIE
Une precieuse Information, jettant une lumiere sur
1’histoire de la construction de 1’eglise St. Pierre
a Cracovie, se trouve dans l’annexe au plan de 1’eglise
des Jesuites a Poznań, de 1’annee 1691. Elle nous fait
savoir que dans la coupole de 1’eglise St. Pierre,
reposant sur des piliers et des arcs en brique, ont paru
des felures si dangeureuses, qu’il a fallu la demolir
et la rebatir a grands frais depuis les fondements,
cette fois sur des piliers et des arcs en pierre taillee.
La datę de cet evenement n’est pas connue, mais on
peut la fixer approximativement d’apres d’autres
sources.
Dans son Diarium (Journal), Wielewicki mentionne
plusieurs fois une restauration plus importante qu’il
distingue de la reparation des fondements, effectuee
par Bernardom en 1605, tout en promettant d’en faire
mention plus tard, en juste datę. Cependant, mal-
gre sa promesse, il n’a rien ecrit a ce sujet. Cette
restauration eut lieu apres 1608 — datę a laquelle
elle est mentionnee pour la derniere fois, comme plus
recente — mais avant 1631, quand avait ete ecrit le
Diarium Wielewicki ne donnę que de courtes infor-
mations sur les etapes plus impprtantes de la con-
struction. II en ressort,, que presque toute 1’eglise
avait ete erigee dans le courant de 8 annees, la cou-
pole — pendant 10 annees et la faęade ainsi que la
decoration de 1’interieur — pendant 16 annees. Les
deux mentions de Wielewicki sur la construction de
la coupole peuvent etre comparees a la nouvelle
Information, citee plus haut, que la coupole avait
ete construite a deux reprises. Cette comparaison
permet d’identifier la restauration, annoncee par
Wielewicki, avec la demolition et la reconstruction
de la coupole, et aussi de la placer dans les annees
1610-1619.
L’ordre de succession des travaux de construction
peut etre reconstitue comme suit: depuis que furent
etablis les fondements en 1597, la construction pro-
gressait vite jusqu’au moment ou l’on posa le toit et
vouta le nef. En 1605 Bernardom consolida les fon-
dements en quelques endroits. Apres sa mort en cette
meme annee, on avait attendu plusieurs annees sans
trouver d’architecte capable de batir la coupole. Elle
fut erigee en 1610 mais il a fallu l’óter immediatement
et echanger les piliers en brique contrę des piliers
en pierre. La coupole fut voutee pour la deuxieme
fois par Jean Trevano en 1619. Consequemment, on
revetit de pierre les piliers et les arcs dans toute
1’eglise, ce qui dura jusou’en 1622. Ensuite on fit les
travaux en pierre sur la faęade et en 1630—1634 Fal-
coni executa la decoration en stuc des voutes. L’eglise
fut consacree en 1635.