DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Batowska, Natalia: Jan Christian Kamsetzer - architekt Stanisława Augusta
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.47789#0165
JAN CHRISTIAN KAMSETZER
U. 10. J. C. Kamsetzer, Ruiny antyczne ze szczątkami świątyni; ułamany obelisk z płaskorzeźbą na cokole.
Podp. „Kammsetzer invenit et fecit 1771”. Akwaf., 172 X 231 mm. (Fot. Atelier Foto-Zorn)
te, które były budowane dla Stanisława Leszczyńskie-
go w Luneville i w Cassel. Projektem takiego budyn-
ku popisał się na wystawie w r. 1772 .„scholar” Rit-
ter, nastręczając Krubsaciusowi sposobność do zale-
cenia uczniowi owego wdzięcznego architektoniczno-
rzeźbiarskiego tematu. Pomysł Kamsetzera skromniej-
szy, klasycystyczny z echami rokoka, wypowiadał się
w budynku mającym plan krzyża greckiego krótko-
ramiennego — w pawilonie o czterech wejściach i ty-
luż schodach (co jeszcze podkreślał plan krzyża rów-
noramiennego), z wnętrzem udekorowanym wielką
grupą rzeźbiarską wynurzającą się z tła muszlowtej
niszy (na rysunku była ukazana tylko jedna ściana).
Głównymi motywami architektury były u wejść ko-
lumny porządku kompozytowego, między którymi wid-
niały posągi mitologiczne, a w górze zaprojektowana
attyka częścią balustrowaną, uwieńczona wazami
i puttami. Wypływ wody miał się mieścić w przyścien-
nej grupie trzonu budynku, która przedstawiała wy-
jazd Neptuna z Amfitrytą.
Zasób cytowanych prac Kamsetzera do r. 1772
i wiadomości o inych wystarczają, aby nabrać poję-
cia o jego artystycznej postawie w okresie kształcenia
się i przestępowania progów kariery. Ma upodobania
Krubsaciusa. Poświęca się. dziedzinom jego sztuki:
architekturze i planowaniu parków. Nosi w sobie
właściwości architekta z przełomu dwóch epok stylu.
Gdy projektuje budowlę^ to zrazu wybiera typ „bez
kolumn”27 (typ jednak mogący mieć podówczas swe
przeciwstawienie) — gdy ogród, to łączy dwa gusty,
stary, francuski i nowszy, angielski, a gdy pawilon
hydrauliczny, to przechyla się już wyraziście ku kla-
sycyzmowi. Mistrz badawczo, uczeń marzycielsko za-
głębiają się w świat rzymskich ruin. Ale rola otwar-
cia młodzieńcowi oczu na antyk przypada przede
wszystkim wielkiemu Piranesiemu, przez porywający
przykład.
Znając i uprawiając z powodzeniem tyle specjal-
ności — pojętny uczeń Akademii i nieprzeciętny ta-
lent — przedstawi się Kamsetzer po opuszczeniu szko-
ły jako dojrzały artysta i gotowy praktyk, choć nie
osiągnął jeszcze lat dwudziestu.
27 Beurtheilung..., jw., ,,Neue Bibl.”, j>w., 15, t. I, jw.,
s. 159 (v.a. 3).
155
U. 10. J. C. Kamsetzer, Ruiny antyczne ze szczątkami świątyni; ułamany obelisk z płaskorzeźbą na cokole.
Podp. „Kammsetzer invenit et fecit 1771”. Akwaf., 172 X 231 mm. (Fot. Atelier Foto-Zorn)
te, które były budowane dla Stanisława Leszczyńskie-
go w Luneville i w Cassel. Projektem takiego budyn-
ku popisał się na wystawie w r. 1772 .„scholar” Rit-
ter, nastręczając Krubsaciusowi sposobność do zale-
cenia uczniowi owego wdzięcznego architektoniczno-
rzeźbiarskiego tematu. Pomysł Kamsetzera skromniej-
szy, klasycystyczny z echami rokoka, wypowiadał się
w budynku mającym plan krzyża greckiego krótko-
ramiennego — w pawilonie o czterech wejściach i ty-
luż schodach (co jeszcze podkreślał plan krzyża rów-
noramiennego), z wnętrzem udekorowanym wielką
grupą rzeźbiarską wynurzającą się z tła muszlowtej
niszy (na rysunku była ukazana tylko jedna ściana).
Głównymi motywami architektury były u wejść ko-
lumny porządku kompozytowego, między którymi wid-
niały posągi mitologiczne, a w górze zaprojektowana
attyka częścią balustrowaną, uwieńczona wazami
i puttami. Wypływ wody miał się mieścić w przyścien-
nej grupie trzonu budynku, która przedstawiała wy-
jazd Neptuna z Amfitrytą.
Zasób cytowanych prac Kamsetzera do r. 1772
i wiadomości o inych wystarczają, aby nabrać poję-
cia o jego artystycznej postawie w okresie kształcenia
się i przestępowania progów kariery. Ma upodobania
Krubsaciusa. Poświęca się. dziedzinom jego sztuki:
architekturze i planowaniu parków. Nosi w sobie
właściwości architekta z przełomu dwóch epok stylu.
Gdy projektuje budowlę^ to zrazu wybiera typ „bez
kolumn”27 (typ jednak mogący mieć podówczas swe
przeciwstawienie) — gdy ogród, to łączy dwa gusty,
stary, francuski i nowszy, angielski, a gdy pawilon
hydrauliczny, to przechyla się już wyraziście ku kla-
sycyzmowi. Mistrz badawczo, uczeń marzycielsko za-
głębiają się w świat rzymskich ruin. Ale rola otwar-
cia młodzieńcowi oczu na antyk przypada przede
wszystkim wielkiemu Piranesiemu, przez porywający
przykład.
Znając i uprawiając z powodzeniem tyle specjal-
ności — pojętny uczeń Akademii i nieprzeciętny ta-
lent — przedstawi się Kamsetzer po opuszczeniu szko-
ły jako dojrzały artysta i gotowy praktyk, choć nie
osiągnął jeszcze lat dwudziestu.
27 Beurtheilung..., jw., ,,Neue Bibl.”, j>w., 15, t. I, jw.,
s. 159 (v.a. 3).
155