DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Skalska-Miecik, Lija: Polscy uczniowie petersburskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0375
POLSCY UCZNIOWIE PETERSBURSKIEJ AKADEMII
w ciągu lata 1897 r. obrazy dyplomowe, zachęceni
możliwością korzystania z nieoficjalnej pomocy i
wskazówek profesora. Jak wielka i troskliwa była
jego opieka artystyczna dobitnie świadczą mi.n, re-
lacje Ryłowa i Ruszczyca.
Konstanty Wróblewski i Ferdynand Ruszczyć w
listopadzie 1897 r. otrzymali tytuł artysty — Ruszczyć
za trzy obrazy m.in. za Wiosnę, zakupioną przez
P. Tretiakowa do jego Galerii (il. 13), Wróblewski za
dwa pejzaże: Poranek w górach oraz w Karpatach53
(szkic do tego ostatniego obrazu został również nabyty
przez P. Tretiakowa). Miejsce przechowania wspom-
nianych obrazów Wróblewskiego nie jest obecnie zna-
ne. Zachował się natomiast Pejzaż górski (il. 14)5 * * * 59 60 *,
należący do tej samej karpackiej serii, namalowany
w rok później. Dąży tu artysta do wydobycia silnych,
nieco teatralnych efektów świetlnych i dekoracyjnej
stylizacji, próbując dać indywidualną interpretację
światłocieniowych eksperymentów Kuindżiego.
Wystawa prac dyplomowych, urządzona na je-
sieni tego roku w Akademii, odbiła się szerokim
echem w prasie rosyjskiej. Szczególnie dużo uwagi
poświęcili recenzenci i krytycy obrazom uczniów
Kuindżiego; odnotowywano m.in. fakt, że prace te
nie mają nic wspólnego z tematami pejzażowymi, ja-
kie malowano dawniej przy starych metodach w Aka-
demii...^. Dzieła „kuindżistów”, m.in. Ruszczyca
i Wróblewskiego, -spotkały się też z pochlebną opinią
Riepina 81.
W kwietniu i maju następnego 1898 r. Kuindżi
na własny koszt zorganizował dla swych byłych stu-
dentów podróż artystyczną po Europie. W wycieczce
tej, której trasa prowadziła przez Berlin, Drezno,
Kolonię, Paryż, Monachium i Wiedeń, uczestniczyło
14 jego najbliższych uczniów, z Polaków — Konstanty
Wróblewski oraz Józef Mańkowski62.
Józef Mańkowski nie zdołał przygotować pracy dy-
plomowej razem ze swymi kolegami z pracowni
Kuindżiego. Pozostał on w klasie pejzażowej, którą
przejął dość przeciętny jako malarz i pedagog A. Ki-
sielew. W styczniu 1898 r. Mańkowski został przenie-
siony na własną prośbę do pracowni malarstwa ro-
dzajowego, kierowanej przez znanego ,,pieriedwiżnika”
W. Makowskiego. Jesienią 1898 r. zdecydował on przy-
stąpić do pracy nad obrazem konkursowym, uzysku-
jąc na to zgodę Rady Profesorów po przedstawieniu
trzech szkiców akwarelowych. Obrazu tego jednak
nie namalował. W r. 1899, prawdopodobnie za namo-
wą swego przyjaciela Eligiusza Niewiadomskiego, zło-
żył podanie do wiceprezydenta Akademii z prośbą
o poparcie w uzyskaniu stanowiska wykładowcy ry-
sunku w Warszawskim Instytucie PolitechnicznymS3.
Wkrótce potem wyjechał do Warszawy.
Z omawianej przez nas grupy artystów najbliższy
kontakt z Akademią po jej ukończeniu zachował1’
Kazimierz Stabrowski, Konstanty Wróblewski oraz
Ferdynand Ruszczyć. W r. 1897 w Akademii odbyła
się pierwsza Wystawa Wiosenna. Wystawy Wiosenne
zastąpiły dawne doroczne wystawy akademickie, od
II. 13. Ferdynand Ruszczyć, Wiosna, 1897, Państwowa
Galeria Tretiakowska w Moskwie. (Fot. H. Roma-
nowski)
których różniły się w sposób zasadniczy. Ich inicja-
torem był m.in. A. Kuindżi. Rola Akademii ograni-
czała się na początku do kontroli listy osób, które
miały prawo głosować podczas wyboru członków ju-
ry, a następnie — do udostępnienia pomieszczenia
ekspozycyjnego. Jury wystaw wybierali ich uczest-
nicy. W pierwszej Wystawie Wiosennej wzięło udział
kilkunastu malarzy i rzeźbiarzy polskich z najroz-
maitszych środowisk artystycznych, m.in. Eligiusz Nie-
wiadomski, którego obraz Cisza leśna (il. 15) został
nabyty przez Akademię 64. W skład piętnastoosobowe-
go jury następnej Wystawy Wiosennej, zorganizowa-
nej w r. 1898, zostali wybrani trzej Polacy — Sta-
browski, Wróblewski i Ruszczyć65, którym i później
powierzano tę funkcję.
5S KONDAKOW, Spisek..., o.c., s. 44; — CGIA, o.c.,
jedinica chranienija 110, k. 85; jedinica chranienija 1791,
k. 38.
59 Ol. pł., 129X143, sygn.: K. Wróblewski 98, Państwowe
Muzeum Rosyjskie w Leningradzie, nr inw. Ż-77426.
60 Ferdynand Ruszczyć, Pamiętnik wystawy, o.c., s. 59.
fil List N. Riepina do N. Kuriennoja, Dział rękopisów
Państwowego Muzeum Rosyjskiego w Leningradzie.
62 RYLÓW, o.c., s. 90—101.
63 SKALSKA, Józef Mańkowski, o.c., s. 369—370.
61 Wiesienniaja Wystawka w żalach Impieratorskoj Aka-
demii Chudożestw, Spb 1897, s. 14, nr 19, il.; ol. pł. 135X116.
sygn.: Niewiadomski 1896, Galeria Obrazów w Taganrogu, nr
inw. 1110.
65 WIERZBIĘTA, Artyści polscy w Petersburgu, „Kraj”
1898, nr 14, s. 136.
361
w ciągu lata 1897 r. obrazy dyplomowe, zachęceni
możliwością korzystania z nieoficjalnej pomocy i
wskazówek profesora. Jak wielka i troskliwa była
jego opieka artystyczna dobitnie świadczą mi.n, re-
lacje Ryłowa i Ruszczyca.
Konstanty Wróblewski i Ferdynand Ruszczyć w
listopadzie 1897 r. otrzymali tytuł artysty — Ruszczyć
za trzy obrazy m.in. za Wiosnę, zakupioną przez
P. Tretiakowa do jego Galerii (il. 13), Wróblewski za
dwa pejzaże: Poranek w górach oraz w Karpatach53
(szkic do tego ostatniego obrazu został również nabyty
przez P. Tretiakowa). Miejsce przechowania wspom-
nianych obrazów Wróblewskiego nie jest obecnie zna-
ne. Zachował się natomiast Pejzaż górski (il. 14)5 * * * 59 60 *,
należący do tej samej karpackiej serii, namalowany
w rok później. Dąży tu artysta do wydobycia silnych,
nieco teatralnych efektów świetlnych i dekoracyjnej
stylizacji, próbując dać indywidualną interpretację
światłocieniowych eksperymentów Kuindżiego.
Wystawa prac dyplomowych, urządzona na je-
sieni tego roku w Akademii, odbiła się szerokim
echem w prasie rosyjskiej. Szczególnie dużo uwagi
poświęcili recenzenci i krytycy obrazom uczniów
Kuindżiego; odnotowywano m.in. fakt, że prace te
nie mają nic wspólnego z tematami pejzażowymi, ja-
kie malowano dawniej przy starych metodach w Aka-
demii...^. Dzieła „kuindżistów”, m.in. Ruszczyca
i Wróblewskiego, -spotkały się też z pochlebną opinią
Riepina 81.
W kwietniu i maju następnego 1898 r. Kuindżi
na własny koszt zorganizował dla swych byłych stu-
dentów podróż artystyczną po Europie. W wycieczce
tej, której trasa prowadziła przez Berlin, Drezno,
Kolonię, Paryż, Monachium i Wiedeń, uczestniczyło
14 jego najbliższych uczniów, z Polaków — Konstanty
Wróblewski oraz Józef Mańkowski62.
Józef Mańkowski nie zdołał przygotować pracy dy-
plomowej razem ze swymi kolegami z pracowni
Kuindżiego. Pozostał on w klasie pejzażowej, którą
przejął dość przeciętny jako malarz i pedagog A. Ki-
sielew. W styczniu 1898 r. Mańkowski został przenie-
siony na własną prośbę do pracowni malarstwa ro-
dzajowego, kierowanej przez znanego ,,pieriedwiżnika”
W. Makowskiego. Jesienią 1898 r. zdecydował on przy-
stąpić do pracy nad obrazem konkursowym, uzysku-
jąc na to zgodę Rady Profesorów po przedstawieniu
trzech szkiców akwarelowych. Obrazu tego jednak
nie namalował. W r. 1899, prawdopodobnie za namo-
wą swego przyjaciela Eligiusza Niewiadomskiego, zło-
żył podanie do wiceprezydenta Akademii z prośbą
o poparcie w uzyskaniu stanowiska wykładowcy ry-
sunku w Warszawskim Instytucie PolitechnicznymS3.
Wkrótce potem wyjechał do Warszawy.
Z omawianej przez nas grupy artystów najbliższy
kontakt z Akademią po jej ukończeniu zachował1’
Kazimierz Stabrowski, Konstanty Wróblewski oraz
Ferdynand Ruszczyć. W r. 1897 w Akademii odbyła
się pierwsza Wystawa Wiosenna. Wystawy Wiosenne
zastąpiły dawne doroczne wystawy akademickie, od
II. 13. Ferdynand Ruszczyć, Wiosna, 1897, Państwowa
Galeria Tretiakowska w Moskwie. (Fot. H. Roma-
nowski)
których różniły się w sposób zasadniczy. Ich inicja-
torem był m.in. A. Kuindżi. Rola Akademii ograni-
czała się na początku do kontroli listy osób, które
miały prawo głosować podczas wyboru członków ju-
ry, a następnie — do udostępnienia pomieszczenia
ekspozycyjnego. Jury wystaw wybierali ich uczest-
nicy. W pierwszej Wystawie Wiosennej wzięło udział
kilkunastu malarzy i rzeźbiarzy polskich z najroz-
maitszych środowisk artystycznych, m.in. Eligiusz Nie-
wiadomski, którego obraz Cisza leśna (il. 15) został
nabyty przez Akademię 64. W skład piętnastoosobowe-
go jury następnej Wystawy Wiosennej, zorganizowa-
nej w r. 1898, zostali wybrani trzej Polacy — Sta-
browski, Wróblewski i Ruszczyć65, którym i później
powierzano tę funkcję.
5S KONDAKOW, Spisek..., o.c., s. 44; — CGIA, o.c.,
jedinica chranienija 110, k. 85; jedinica chranienija 1791,
k. 38.
59 Ol. pł., 129X143, sygn.: K. Wróblewski 98, Państwowe
Muzeum Rosyjskie w Leningradzie, nr inw. Ż-77426.
60 Ferdynand Ruszczyć, Pamiętnik wystawy, o.c., s. 59.
fil List N. Riepina do N. Kuriennoja, Dział rękopisów
Państwowego Muzeum Rosyjskiego w Leningradzie.
62 RYLÓW, o.c., s. 90—101.
63 SKALSKA, Józef Mańkowski, o.c., s. 369—370.
61 Wiesienniaja Wystawka w żalach Impieratorskoj Aka-
demii Chudożestw, Spb 1897, s. 14, nr 19, il.; ol. pł. 135X116.
sygn.: Niewiadomski 1896, Galeria Obrazów w Taganrogu, nr
inw. 1110.
65 WIERZBIĘTA, Artyści polscy w Petersburgu, „Kraj”
1898, nr 14, s. 136.
361