RECENZJE — KSIĄŻKI

dai Mirabilia alla propaganda politica [w:] Memoria
aWantico neWarte italiana. A cura di Salvatore
Settis, I, Milano 1984, s. 32—53: II cavallo di Costan-
tino e le sue strade.
W rozdziale Koń i jeździec w sztuce Renesansu
Autor nie uwzględnił zaginionego Trattato della
pittura Vincenza Foppy, 1516, którego znaczenie dla
tematu konia Juliusz von Schlosser-Magnino (La
letteretura artistica, Wien—Firenze 1977, s. 143) tak
wyjaśnia: Si occupa poi di un altro dei pochi temi
fondamentali dell'arte settentrionale, la costruzione
del corpo del cauallo. Nulla di simile troviamo fra
i Toscani: il Lomazzo rivendica anzi espressamente
al Foppa il merito di esser stato pioniere in questo
campo. A przede wszystkim uderza brak Erharda
Schóna Unterweisung der Proportion und Stellung
der Possen, Nurnberg 1542 (przedruk w Frankfurcie
nad Menem 1920), gdzie znajduje się rysunkowy wy-
kład ( W postaci drzeworytów o sposobach przedsta-
wiania jeźdźca na koniu (fig,. 4—6) i konia (fig. 7—9).
Jest ironią, że w części drugiej Autor pominął
ważne dla dziejów polskiego portretu wizerunki kon-
ne: miniaturę przedstawiającą św. Marcina w Przy-
wileju Opatowskim, 1519, przypisywaną Stanisławo-
wi Samostrzelnikowi (Tadeusz Dobrowolski, Ze stu-
diów nad ikonografią patrona rycerstwa., „Folia Hi-
storiae Artium" IX, 1972, s. 45—73, tu s. 59—71,
fig. 15; Barbara Miodońska, Miniatury Stanisława
Samostrzelnika, Warszawa 1983, fig. 4 do s. 44)
i obraz św. Jerzego również domniemanego autorstwa
Stanisława Samostrzelnika (?), 1520—1530, w skarbcu
katedry krakowskiej (Dobrowolski, o.c., fig. 14)
Przede wszystkim jednak zadziwia pominięcie licz-
nych „konnych" pieczęci piastowskich, poczynając od
pieczęci Mieszka Starego, ks. wielkopolskiego (1145),
reprodukowanych przez Franciszka Piekosińskiego,
Pieczęcie polskie wieków średnich. Część I. Doba pia-
stowska, Kraków 1899, oraz wizerunku konnego Wła-
dysława Jagiełły w kaplicy zamkowej w Lublinie,
najstarszego konnego wizerunku królewskiego „pol-
skiego", który szczegółowo analizuje Anna Różycka-
Bryzek, Bizantyńsko-ruskie malowidła w kaplicy zam-
ku lubelskiego, Warszawa 1983, s. 122, fig. 140 (fig.
10). Cóż więc w tym nie uwzględnionym przez Autora
kontekście znaczy tytułowe „i jego europejska ge-
neza"?
Autor nie ma daru syntetycznego wykładu, stąd
też wady w budowie rozprawy. Północnowłoski mo-
del z Konstantynem Wielkim na koniu, koniec
w. XIV, opatrzony gotyckim pismem wykonaną na
otoku legendą, będący niegdyś własnością księcia
Jean de Berry (The Arts in Europe around 1400. The
International Style. Walters Art Gallery, Baltimore
Fall 1962, s. 145—146, fig. 154 a i b) niesłusznie za-
wędrował do rozdziału Koń i jeździec w sztuce Re-
nesansu i został nazwany najstarszym przykładem
konnego wizerunku w nowożytnym medalierstwie.


II. 3. Das goldene Rossel, 1404, Altótting. Repr. A.
Rzepecki wg Burgera.


II. 6. Erhard Schón, Unterweisung der Proportion,
1542, Jeździec, Die ander Figur (!). Fot. A. Rzepecki.

367