DOI article:
Eysymontt, Rafał: Ogród Laurentiusa Scholza we Wrocławiu i jego europejskie parantele
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48740#0015
OGRÓD SCHOLZA WE WROCŁAWIU
II. 5. Ogród kardynała d'Este w Tivoli, sztych Duperaca z 1573 r.
czy portyk ogrodowy opisany przez Erazma istniał
już poprzednio w kulturze ogrodu włoskiego. Wy-
starczy wspomnieć ogród Medyceuszy założony
przy via Large we Florencji, w którym galerie peł-
niły rolę muzeum sztuki antycznej. W ogrodach
zakładanych później portyki ogrodowe spełniały
funkcję galerii malarstwa.
Inspiracją dla portyku wokół ogrodu Erazma
były niewątpliwie: tradycyjny zamknięty ogród
średniowieczny — Hortus Conclusus i włoska
renesansowa galeria. W opisie ogrodu Scholza nie
wspomina się o obiegającej ogród galerii, zatem
wyraźny jeszcze u Erazma motyw zamknięcia
ogrodu ustępuje tu miejsca samej galerii, która
stała zapewne wzdłuż jednego boku ogrodu.
Cały program naukowy tkwiący w botanicz-
nych zainteresowaniach doktora Scholza był wspól-
ny dla humanistyczno-przyrodniczych zaintereso-
wań epoki, których wyrazem był nie tylko opis
ogrodu Erazma, ale przede wszystkim fakt zało-
żenia w r. 1545 pierwszego ogrodu botanicznego
w Padwie, a więc niemal dokładnie w czasie, kiedy
wielki Erazm opisał swój wyidealizowany ogród.
Malarskie przedstawienia roślin, szczególnie zrozu-
miałe w ogrodach północy, w których rośliny te
zamierały w okresie zimy — są przecież równo-
znaczne z tak rozpowszechnionym w wieku XVI,
a zwłaszcza w Niemczech — Catalogus Arborum
czy Catalogus Stirpium, czyli naukowym opisem
roślin. U źródeł tych zainteresowań stoi sztuka
medyczna wykładana zarówno w Padwie, jak
i w innych centrach włoskich i europejskich, gdzie
mogła się rozpowszechniać wiedza o sprowadzo-
nych z Nowego Świata gatunkach roślin.
Jest jeszcze jedna zbieżność dwóch opisywa-
nych przez Erazma i Calagiusa ogrodów. Erazm
pisze: na lewo od ogrodu znajduje się łąka czyli
miejsce gier otoczone żywopłotem. W narożu stoi dom
9
II. 5. Ogród kardynała d'Este w Tivoli, sztych Duperaca z 1573 r.
czy portyk ogrodowy opisany przez Erazma istniał
już poprzednio w kulturze ogrodu włoskiego. Wy-
starczy wspomnieć ogród Medyceuszy założony
przy via Large we Florencji, w którym galerie peł-
niły rolę muzeum sztuki antycznej. W ogrodach
zakładanych później portyki ogrodowe spełniały
funkcję galerii malarstwa.
Inspiracją dla portyku wokół ogrodu Erazma
były niewątpliwie: tradycyjny zamknięty ogród
średniowieczny — Hortus Conclusus i włoska
renesansowa galeria. W opisie ogrodu Scholza nie
wspomina się o obiegającej ogród galerii, zatem
wyraźny jeszcze u Erazma motyw zamknięcia
ogrodu ustępuje tu miejsca samej galerii, która
stała zapewne wzdłuż jednego boku ogrodu.
Cały program naukowy tkwiący w botanicz-
nych zainteresowaniach doktora Scholza był wspól-
ny dla humanistyczno-przyrodniczych zaintereso-
wań epoki, których wyrazem był nie tylko opis
ogrodu Erazma, ale przede wszystkim fakt zało-
żenia w r. 1545 pierwszego ogrodu botanicznego
w Padwie, a więc niemal dokładnie w czasie, kiedy
wielki Erazm opisał swój wyidealizowany ogród.
Malarskie przedstawienia roślin, szczególnie zrozu-
miałe w ogrodach północy, w których rośliny te
zamierały w okresie zimy — są przecież równo-
znaczne z tak rozpowszechnionym w wieku XVI,
a zwłaszcza w Niemczech — Catalogus Arborum
czy Catalogus Stirpium, czyli naukowym opisem
roślin. U źródeł tych zainteresowań stoi sztuka
medyczna wykładana zarówno w Padwie, jak
i w innych centrach włoskich i europejskich, gdzie
mogła się rozpowszechniać wiedza o sprowadzo-
nych z Nowego Świata gatunkach roślin.
Jest jeszcze jedna zbieżność dwóch opisywa-
nych przez Erazma i Calagiusa ogrodów. Erazm
pisze: na lewo od ogrodu znajduje się łąka czyli
miejsce gier otoczone żywopłotem. W narożu stoi dom
9