DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Wiecińska, Izabella: Hiszpańscy malarze martwych natur I połowy wieku XVII: Wystawa w Kimbell Art Museum w Fort Worth
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48740#0321
Biuletyn Historii Sztuki
R. LI, 1989, Nr 3—4
PL ISSN 0006-3967
RECENZJE —WYSTAWY
IZABELLA WIERCIŃSKA
Warszawa
HISZPAŃSCY MALARZE MARTWYCH NATUR I POŁOWY WIEKU XVII
WYSTAWA W KIMBELL ART MUSEUM W FORT WORTH
Cztery lata temu, od 11 maja do 4 sierpnia
1985 roku, w Fort Worth w stanie Teksas, miała
miejsce imponująca wystawa zatytułowana Spa-
nish Still Life in the Golden Age 1600—16^0, zor-
ganizowana przez Williama B. Jordana z Kimbell
Art Museum przy udziale Rogera Mandle z Toledo
Museum of Art w stanie Ohio. Zgromadzono na
niej 46 obrazów pochodzących z kolekcji europej-
skich i północnoamerykańskich, w tym najwięcej,
bo aż 19 płócien ze zbiorów hiszpańskich, 12 z ame-
rykańskich, a pozostałe z austriackich, angielskich,
francuskich, norweskich, holenderskich, portugal-
skich i fińskich. Otwarcie zbiegło się z 50-tą rocz-
nicą historycznej wystawy Floreros y bodegones en
la pintura espanola (Madryt, 11 maja 1935 r.,)
po raz pierwszy ukazującej dorobek hiszpańskiej
szkoły malarstwa martwych natur1. W późniejszych
latach zorganizowano ekspozycje: na przełomie
roku 1964/65 w Newark (New Jersey) The Golden
Age of Spanish Still Life Painting2, i 1983/84 r.
w Museo del Prado w Madrycie Pintura espanola
de bodegones y floreros de 1600 a Goya3.
W związku z wystawą w Kimbell Art Museum
ukazał się piękny katalog autorstwa Williama
B. Jordana4, wybitnego znawcy malarstwa hisz-
pańskiego tego okresu, szczególnie twórczości Juana
van der Hamen y León5. Opracowanie graficzne
i wydanie tego albumu jest dziełem Diany Levy
i Letitii 0'Connor z Perpetua Press w Los Angeles.
Jak podkreślił w przedmowie dyrektor muzeum
Edmund P. Pillsbury jest to pierwsza książka
w języku angielskim poświęcona hiszpańskiej mar-
twej naturze. Na 250 stronach tekstu znalazło się
aż 200 reprodukcji, w tym 67 kolorowych. Katalog
składa się z kilku części: szkicu autora na temat
genezy malarstwa martwych natur i naturalizmu
w Hiszpanii, krótkiego studium Sarah Schroth
o pierwszych kolekcjonerach martwych natur
w Kastylii pod koniec XVI i na początku XVII w.,
oraz biografii piętnastu malarzy, których obrazy
złożyły się na tę ekspozycję. W ostatnim roz-
dziale Jordan poruszył problemy związane z at-
rybucjami dwóch niesygnowanych dzieł pokaza-
nych na wystawie: pierwszy z nich — Karczmarza
z Rijksmuseum w Amsterdamie przypisał Anto-
niemu de Pereda, a drugi — Chińską wazę z grusz-
kami z The Art Institute of Chicago, Juanowi de
Zurbaran. Oprócz wspaniałego materiału infor-
macyjnego i ilustracyjnego, katalog zawiera kom-
pletny przegląd bibliografii zebranej przez wspom-
nianą już, Sarah Schroth.
Zdaniem Williama B. Jordana, w drugiej po-
wie XVI wieku powstała, jak to określił, „nowo-
czesna koncepcja" martwej natury, a jej źródeł
należy szukać w pojawieniu się nowej, świeckiej
postawy artystów wobec natury i rzeczy material-
nych. Zapoczątkowali oni wówczas pewien proces
zakończony dopiero przez Cezanna, Picassa i ku-
bistów, którzy skupili uwagę wyłącznie na for-
malnych wartościach przedstawianych przedmio-
303
R. LI, 1989, Nr 3—4
PL ISSN 0006-3967
RECENZJE —WYSTAWY
IZABELLA WIERCIŃSKA
Warszawa
HISZPAŃSCY MALARZE MARTWYCH NATUR I POŁOWY WIEKU XVII
WYSTAWA W KIMBELL ART MUSEUM W FORT WORTH
Cztery lata temu, od 11 maja do 4 sierpnia
1985 roku, w Fort Worth w stanie Teksas, miała
miejsce imponująca wystawa zatytułowana Spa-
nish Still Life in the Golden Age 1600—16^0, zor-
ganizowana przez Williama B. Jordana z Kimbell
Art Museum przy udziale Rogera Mandle z Toledo
Museum of Art w stanie Ohio. Zgromadzono na
niej 46 obrazów pochodzących z kolekcji europej-
skich i północnoamerykańskich, w tym najwięcej,
bo aż 19 płócien ze zbiorów hiszpańskich, 12 z ame-
rykańskich, a pozostałe z austriackich, angielskich,
francuskich, norweskich, holenderskich, portugal-
skich i fińskich. Otwarcie zbiegło się z 50-tą rocz-
nicą historycznej wystawy Floreros y bodegones en
la pintura espanola (Madryt, 11 maja 1935 r.,)
po raz pierwszy ukazującej dorobek hiszpańskiej
szkoły malarstwa martwych natur1. W późniejszych
latach zorganizowano ekspozycje: na przełomie
roku 1964/65 w Newark (New Jersey) The Golden
Age of Spanish Still Life Painting2, i 1983/84 r.
w Museo del Prado w Madrycie Pintura espanola
de bodegones y floreros de 1600 a Goya3.
W związku z wystawą w Kimbell Art Museum
ukazał się piękny katalog autorstwa Williama
B. Jordana4, wybitnego znawcy malarstwa hisz-
pańskiego tego okresu, szczególnie twórczości Juana
van der Hamen y León5. Opracowanie graficzne
i wydanie tego albumu jest dziełem Diany Levy
i Letitii 0'Connor z Perpetua Press w Los Angeles.
Jak podkreślił w przedmowie dyrektor muzeum
Edmund P. Pillsbury jest to pierwsza książka
w języku angielskim poświęcona hiszpańskiej mar-
twej naturze. Na 250 stronach tekstu znalazło się
aż 200 reprodukcji, w tym 67 kolorowych. Katalog
składa się z kilku części: szkicu autora na temat
genezy malarstwa martwych natur i naturalizmu
w Hiszpanii, krótkiego studium Sarah Schroth
o pierwszych kolekcjonerach martwych natur
w Kastylii pod koniec XVI i na początku XVII w.,
oraz biografii piętnastu malarzy, których obrazy
złożyły się na tę ekspozycję. W ostatnim roz-
dziale Jordan poruszył problemy związane z at-
rybucjami dwóch niesygnowanych dzieł pokaza-
nych na wystawie: pierwszy z nich — Karczmarza
z Rijksmuseum w Amsterdamie przypisał Anto-
niemu de Pereda, a drugi — Chińską wazę z grusz-
kami z The Art Institute of Chicago, Juanowi de
Zurbaran. Oprócz wspaniałego materiału infor-
macyjnego i ilustracyjnego, katalog zawiera kom-
pletny przegląd bibliografii zebranej przez wspom-
nianą już, Sarah Schroth.
Zdaniem Williama B. Jordana, w drugiej po-
wie XVI wieku powstała, jak to określił, „nowo-
czesna koncepcja" martwej natury, a jej źródeł
należy szukać w pojawieniu się nowej, świeckiej
postawy artystów wobec natury i rzeczy material-
nych. Zapoczątkowali oni wówczas pewien proces
zakończony dopiero przez Cezanna, Picassa i ku-
bistów, którzy skupili uwagę wyłącznie na for-
malnych wartościach przedstawianych przedmio-
303