DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Artykuły
DOI article:Szafrańska, Małgorzata: Ogrody Poliphila: wczeny ogród renesansowy w świetle "Hypnerotomachii Poliphilii"
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0016
MAŁGORZATA SZAFRAŃSKA
II. 7. Fontanna w ogrodzie drugiego kręgu wyspy, drzeworyt,
wg F. Colonna, „Hypnerotomachia Poliphili", 1499 r.
Miejsce to było przyjemne i wdzięczne, rozkoszne
i piękne, zachwycające wszystkie zmysły szczególną
ozdobnością drzew [...]. Żaden najbogatszy język nie
znalazłby dość terminów, figur i barw, gdyby chciał
się zabawić jego opisem, a uczyniłby naśladownictwo
źle dostosowanym do wzoru. Bylo to bowiem praw-
dziwe ustronie błogosławionych rozkoszy, urządzone
jako ogród, zielnik, urodzajny sad, wirydarz, wdzię-
czny gaf.
Wyspa ma doskonały kształt koła, a położona
jest w środku morza, które zamyka ją wodą najczys-
tszą bez skał i kamieni [...], a dno jest tam usiane
substancją mineralną przejrzystą i błyszczącą [...] na
podobieństwo kryształu. Na brzegu wyspy znajdują
się drogie kamienie różnych gatunków zmieszane
z ambrą spłodzoną przez wieloryby. Całą wyspę
otacza pierścień gęstego mirtowego żywopłotu,
z którego wyrastają w równych odstępach cyp-
rysy22. Wnętrze wyspy zostało podzielone na sześć
koncentrycznych kręgów (il.6). W centrum wznosi
się stożkowata "góra" o starasowanych zboczach.
Na płaskim szczycie tego sztucznego wzniesienia
zbudowano pierścień kilkupiętrowego teatru,
a w centrum wspaniałą fontannę. Na krąg wyspy
został założony szprychowy układ dwudziestu alei,
przy czym do centrum dochodzi tylko jedna.
Francesco Colonna opisuje kolejno bardzo
szczegółowo pierścienie ogrodów, poczynając od
zewnętrznego, a bohaterowi pozostawia rolę bier-
nego admiratora. Poliphilo bardzo często w toku
powieści przybierał postawę obserwatora, któremu
pokazuje się budowle, rzeźby, fontanny, napisy.
W pierwszym kręgu zostały opisane gaje dzikich
i owocowych drzew niezliczonych gatunków23.
Krąg gajów od kręgu ogrodów oddziela pierścień
drzew pomarańczowych i cytrynowych prowa-
dzonych jak żywopłot, z którym podobne do
siebie ogrody zostały podzielone na trzy kręgi.
II. 8. Jabłoń w ogrodzie drugiego kręgu, drzeworyt,
wg F. Colonna, „Hypnerotomachia Poliphili", 1499 r.
8
II. 7. Fontanna w ogrodzie drugiego kręgu wyspy, drzeworyt,
wg F. Colonna, „Hypnerotomachia Poliphili", 1499 r.
Miejsce to było przyjemne i wdzięczne, rozkoszne
i piękne, zachwycające wszystkie zmysły szczególną
ozdobnością drzew [...]. Żaden najbogatszy język nie
znalazłby dość terminów, figur i barw, gdyby chciał
się zabawić jego opisem, a uczyniłby naśladownictwo
źle dostosowanym do wzoru. Bylo to bowiem praw-
dziwe ustronie błogosławionych rozkoszy, urządzone
jako ogród, zielnik, urodzajny sad, wirydarz, wdzię-
czny gaf.
Wyspa ma doskonały kształt koła, a położona
jest w środku morza, które zamyka ją wodą najczys-
tszą bez skał i kamieni [...], a dno jest tam usiane
substancją mineralną przejrzystą i błyszczącą [...] na
podobieństwo kryształu. Na brzegu wyspy znajdują
się drogie kamienie różnych gatunków zmieszane
z ambrą spłodzoną przez wieloryby. Całą wyspę
otacza pierścień gęstego mirtowego żywopłotu,
z którego wyrastają w równych odstępach cyp-
rysy22. Wnętrze wyspy zostało podzielone na sześć
koncentrycznych kręgów (il.6). W centrum wznosi
się stożkowata "góra" o starasowanych zboczach.
Na płaskim szczycie tego sztucznego wzniesienia
zbudowano pierścień kilkupiętrowego teatru,
a w centrum wspaniałą fontannę. Na krąg wyspy
został założony szprychowy układ dwudziestu alei,
przy czym do centrum dochodzi tylko jedna.
Francesco Colonna opisuje kolejno bardzo
szczegółowo pierścienie ogrodów, poczynając od
zewnętrznego, a bohaterowi pozostawia rolę bier-
nego admiratora. Poliphilo bardzo często w toku
powieści przybierał postawę obserwatora, któremu
pokazuje się budowle, rzeźby, fontanny, napisy.
W pierwszym kręgu zostały opisane gaje dzikich
i owocowych drzew niezliczonych gatunków23.
Krąg gajów od kręgu ogrodów oddziela pierścień
drzew pomarańczowych i cytrynowych prowa-
dzonych jak żywopłot, z którym podobne do
siebie ogrody zostały podzielone na trzy kręgi.
II. 8. Jabłoń w ogrodzie drugiego kręgu, drzeworyt,
wg F. Colonna, „Hypnerotomachia Poliphili", 1499 r.
8