Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (54.1992)

WSKRZESZENIE ŁAZARZA FABRITIUSA

w następujący sposób: 1) Rembrandt, rysunek,
Londyn, Brit. Mus., 1630, Ben. 17; 2) Rembrandt,
obraz, Los Angeles County Museum, ok. 1630/31,
Bred. 538, Corpus A. 30 (il.2); 3) Lievens, obraz,
Brighton Art Gallery, 1631, Schneider 31; 4) Lie-
vens, rycina, Amsterdam Rijksmuseum, B. 3, (od-
wrócone stronami powtórzenie kompozycji malo-
wanej) (il.3); 5) Rembrandt, ryc. B. 73, ok. 1631/32
(profilowe ujęcie schematu obrazu z Los Angeles)
(il.4)8. W przedstawieniach tych dokonał się prze-
łom w dotychczasowej ikonografii tematu. Zasadą
nowej formuły stało się nader precyzyjne określenie
"historycznego" tj. narracyjnego momentu czaso-
wego, jednej konkretnej sytuacji narracyjnej, co

odpowiada dobrze protestanckiemu pryncypium
dokładnego oddania biblijnego tekstu. Obraz Rem-
brandta i jego ryc. B. 73 ilustrują ściśle chwilę
ożywienia zmarłego (Jan 11:43). Tak jak u Fab-
ritiusa, moment ten zaznaczony został wyrazistym
gestem wyciągniętej ręki Chrystusa, którego otwar-
te usta pozwalają słyszeć wołanie Łazarzu wynijdź
z grobu. Lievens przedstawił natomiast moment
modlitwy Jezusa (Jan 11:41) i chwilę spłynięcia
boskiej siły wskrzesicielskiej, co unaocznione jest
wyrazem oblicza Chrystusa oraz otaczającej jego
postać promienistej glorii. W ten sposób próbował
Lievens oddać sens cudu jako objawienia, sens
teofanijny, znamienny dla tradycyjnej egzegezy


II. 6. Rembrandt, Straż nocna (Wymarsz strzelców kompanii kapitana Fransa Banninga Cocqa), Rijksmuseum, Amsterdam.

33