DOI issue:
Nr. 3
DOI article:Artykuły
DOI article:Harasimowicz, Jan: Sztuka reformacji na Pomorzu Zachodnim i Środkowym Nadodrzu: stan i perspektywy badań
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0253
SZTUKA REFORMACJI NA POMORZU
II. 5. Dobra, kościół farny NP Marii, ołtarz edikulowy (1614).
Fot. J. Harasimowicz
III. 5: Dobra, eglise paroissiale Notre-Dame, autel en forme
d'e'dicule (1614). Photo J. Harasimowicz
II. 6. Ośno Lubuskie, kościół farny św. Jana Chrzciciela,
ołtarz edikulowy (1627). Fot. J. Harasimowicz
III. 6: Ośno Lubuskie, eglise paroissiale Saint-Jean Baptiste,
autel en forme d'e'dicule (1627). Photo J. Harasimowicz
być z kolei kamienna ambona w kościele Mariackim w
Gryfinie (1605) , dekorowana na korpusie reliefami
Zwiastowania, Pokłonu pasterzy, Pokłonu magów i
Chrztu Chrystusa, na parapecie schodów natomiast -
przedstawieniami Grzechu Pierworodnego (il. 10), Wy-
gnania z raju i Ofiarowania Izaaka.
O wiele większą popularnością, niż narracyjne sce-
ny biblijne, cieszyły się w dekoracji pomorskich i bran-
denburskich ambon przedstawienia „świadków
Chrystusa" - ewangelistów, apostołów i proroków.
Czterech ewangelistów, niekiedy wraz z Chrystusem-
Salvatorem Mundi, spotykamy - w wersji rzeźbionej lub
malowanej - na korpusach ambon w Lubsku (1586) 34,
Dobrej (1596)35, Słupsku (kościół zamkowy, pocz.
XVII w.)36, Brzesku (1612)37, Kląsku (1614, il. 8),
Ośnie (1619)38 i Wysiedlu (1624) . Ich symboliczne
„świadectwo" wspierać mogły umieszczone na parape-
cie schodów postacie apostołów i proroków, a także, jak
w Ośnie, typowa dla ambon luterańskich podpora figu-
ralna - Mojżesz, unaoczniająca, wraz z ewangelistami,
dialektyczną więź obu członów boskiego Objawienia.
Inne podpory figuralne - postać Marii w ambonie gry-
fińskiej4°i św. Piotra w ambonie z kościoła w Mechowie
(1604)41 - były z pewnością echem wciąż żywego, acz-
kolwiek znacznie zredukowanego, kultu świętych pa-
tronów. W pierwszym przypadku chodziło o tradycyjną
patronkę kościoła farnego, a więc - pośrednio - całego
miasta, w drugim o patrona fundatora ambony, Piotra
5
II. 5. Dobra, kościół farny NP Marii, ołtarz edikulowy (1614).
Fot. J. Harasimowicz
III. 5: Dobra, eglise paroissiale Notre-Dame, autel en forme
d'e'dicule (1614). Photo J. Harasimowicz
II. 6. Ośno Lubuskie, kościół farny św. Jana Chrzciciela,
ołtarz edikulowy (1627). Fot. J. Harasimowicz
III. 6: Ośno Lubuskie, eglise paroissiale Saint-Jean Baptiste,
autel en forme d'e'dicule (1627). Photo J. Harasimowicz
być z kolei kamienna ambona w kościele Mariackim w
Gryfinie (1605) , dekorowana na korpusie reliefami
Zwiastowania, Pokłonu pasterzy, Pokłonu magów i
Chrztu Chrystusa, na parapecie schodów natomiast -
przedstawieniami Grzechu Pierworodnego (il. 10), Wy-
gnania z raju i Ofiarowania Izaaka.
O wiele większą popularnością, niż narracyjne sce-
ny biblijne, cieszyły się w dekoracji pomorskich i bran-
denburskich ambon przedstawienia „świadków
Chrystusa" - ewangelistów, apostołów i proroków.
Czterech ewangelistów, niekiedy wraz z Chrystusem-
Salvatorem Mundi, spotykamy - w wersji rzeźbionej lub
malowanej - na korpusach ambon w Lubsku (1586) 34,
Dobrej (1596)35, Słupsku (kościół zamkowy, pocz.
XVII w.)36, Brzesku (1612)37, Kląsku (1614, il. 8),
Ośnie (1619)38 i Wysiedlu (1624) . Ich symboliczne
„świadectwo" wspierać mogły umieszczone na parape-
cie schodów postacie apostołów i proroków, a także, jak
w Ośnie, typowa dla ambon luterańskich podpora figu-
ralna - Mojżesz, unaoczniająca, wraz z ewangelistami,
dialektyczną więź obu członów boskiego Objawienia.
Inne podpory figuralne - postać Marii w ambonie gry-
fińskiej4°i św. Piotra w ambonie z kościoła w Mechowie
(1604)41 - były z pewnością echem wciąż żywego, acz-
kolwiek znacznie zredukowanego, kultu świętych pa-
tronów. W pierwszym przypadku chodziło o tradycyjną
patronkę kościoła farnego, a więc - pośrednio - całego
miasta, w drugim o patrona fundatora ambony, Piotra
5