Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]
Biuletyn Historii Sztuki
— 54.1992
Zitieren dieser Seite
Bitte zitieren Sie diese Seite, indem Sie folgende Adresse (URL)/folgende DOI benutzen:
https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0439
DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Kobielus, Stanisław: Monstrancja jasnogórska ks. Augustyna Kordeckiego: program ikonograficzny i treści ideowe
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0439
MONSTRANCJA JASNOGÓRSKA
Salvatorem napisanej przez św. Tomasza z Akwinu58:
Infiguris praesignatur, Cum Isaak immolatur59.
Scena złożenia ofiary z syna przez Abrahama uka-
zana została w tradycyjnej konwencji ikonograficznej
(il. 11). Przy stosie ofiarnym z Izaakiem stoi Abraham
z uniesionym mieczem zaś anioł wskazuje mu uwikła-
nego w cierniach baranka. Już pisarze wczesnego chrze-
ścijaństwa prezentowali ofiarę Abrahama jako wydarzenie
typiczne w potrójnym sensie. Po pierwsze, Abraham
jako ojciec składający syna na ofiarę jest porównywany
z Bogiem Ojcem oddającym Syna Chrystusa na ofiarę
odkupieńczą. Po drugie, Izaak, niosący drewno potrzeb-
ne na stos ofiarny,jest typem Chrystusa niosącego krzyż
na Kalwarię60. Po trzecie, także baranek uwikłany w
ciernie symbolizował Chrystusa61. W średniowieczu
typologię tę rozszerzono. Rupert z Deutz uważał, że
baranek, którego Abraham ofiarował w miejsce swego
syna, symbolizował chleb i wino, pod którymi ukryte
jest prawdziwe Ciało i Krew Chrystusa składane w
ofierze mszy św62.
Agnus redemit oves:
Christus innocens Patri
Reconciliavit peccatores61.
Ideę ofiary podejmuje scena Żydowskiej Paschy
(il. 12). Wokół stołu, na którym znajdują się chleby oraz
baranek paschalny na misie, ukazano stojące postaci
Żydów z laskami w ręku, zgodnie z przepisem Księgi
Wyjścia 12, 3-12. Ofiarny baranek paschalny, którego
kości, zgodnie z zaleceniami prawa Starego Testamen-
tu, nie wolno było łamać, i którego krew wybawiła
rodziny żydowskie od dotknięcia Anioła śmierci64, jest
II. 13. Monstrancja jasnogórska, Eliasz na pustyni
w medalionie na stopie. Fot. Z. Sowiński
III. 13. L'ostensoir de Jasna Góra, Elie dans le desert dans un
medaillon sur le pied Photo. Z. Sowiński
II. 14. Monstrancja jasnogórska,
Ostatnia Wieczerza
w medalionie na stopie.
Fot. Z. Sowiński
III. 14. L'ostensoir de Jasna
Góra, la Cene dans un
medaillon sur le pied. Photo.
Z. Sowiński
61
Salvatorem napisanej przez św. Tomasza z Akwinu58:
Infiguris praesignatur, Cum Isaak immolatur59.
Scena złożenia ofiary z syna przez Abrahama uka-
zana została w tradycyjnej konwencji ikonograficznej
(il. 11). Przy stosie ofiarnym z Izaakiem stoi Abraham
z uniesionym mieczem zaś anioł wskazuje mu uwikła-
nego w cierniach baranka. Już pisarze wczesnego chrze-
ścijaństwa prezentowali ofiarę Abrahama jako wydarzenie
typiczne w potrójnym sensie. Po pierwsze, Abraham
jako ojciec składający syna na ofiarę jest porównywany
z Bogiem Ojcem oddającym Syna Chrystusa na ofiarę
odkupieńczą. Po drugie, Izaak, niosący drewno potrzeb-
ne na stos ofiarny,jest typem Chrystusa niosącego krzyż
na Kalwarię60. Po trzecie, także baranek uwikłany w
ciernie symbolizował Chrystusa61. W średniowieczu
typologię tę rozszerzono. Rupert z Deutz uważał, że
baranek, którego Abraham ofiarował w miejsce swego
syna, symbolizował chleb i wino, pod którymi ukryte
jest prawdziwe Ciało i Krew Chrystusa składane w
ofierze mszy św62.
Agnus redemit oves:
Christus innocens Patri
Reconciliavit peccatores61.
Ideę ofiary podejmuje scena Żydowskiej Paschy
(il. 12). Wokół stołu, na którym znajdują się chleby oraz
baranek paschalny na misie, ukazano stojące postaci
Żydów z laskami w ręku, zgodnie z przepisem Księgi
Wyjścia 12, 3-12. Ofiarny baranek paschalny, którego
kości, zgodnie z zaleceniami prawa Starego Testamen-
tu, nie wolno było łamać, i którego krew wybawiła
rodziny żydowskie od dotknięcia Anioła śmierci64, jest
II. 13. Monstrancja jasnogórska, Eliasz na pustyni
w medalionie na stopie. Fot. Z. Sowiński
III. 13. L'ostensoir de Jasna Góra, Elie dans le desert dans un
medaillon sur le pied Photo. Z. Sowiński
II. 14. Monstrancja jasnogórska,
Ostatnia Wieczerza
w medalionie na stopie.
Fot. Z. Sowiński
III. 14. L'ostensoir de Jasna
Góra, la Cene dans un
medaillon sur le pied. Photo.
Z. Sowiński
61