DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Recenzje - Książki
DOI Artikel:Miziołek, Jerzy: [Rezension von: Jean Michel Massing, Du texte à l'image. La Calomnie d'Apelle et son iconographie. Presses universitaires des Strasbourg, Strasbourg 1990, ss. 551, il. 164]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0473
Biuletyn Historii Sztuki
R.LIV, 1992, Nr4
PL ISSN 0006-3967
JERZY MIZIOŁEK
Uniwersytet Warszawski i Instytut Sztuki PAN
Jean Michel Massing, Du texte d 1'image. La Calomnie d'Apelle et son iconographie.
Presses universitaires de Strasbourg, Strasbourg 1990, ss. 551, il. 164
Aby fałszywym wyrokiem tego świata panowie
Nikogo nie skrzywdzili, ten obraz naucza.
Podobny obraz królowi Egiptu darował Apelles.
Król był godny daru a dar godny króla.
(Napis umieszczony pod Kalumnią Apellesa
Sandro Botticellego w domu Segnich we Florencji)
Obraz Apellesa Potwarz tak sugestywnie opisany przez
Lukiana z Samostat - greckiego sofistę i retora z II w. po Chr.
- w dialogu Nie wierzyć łacno obmowie1 i jego „rekonstru-
kcje" wykonywane przez malarzy tej miary co Botticelli,
Mantegna, Durer, Signorelli, Rafael, Rubens, Rembrandt i
wielu innych nie przestają fascynować historyków sztuki. Po
erudycyjnych studiach Richarda Forstera2 z przełomu XIX i
XX w., książkach Davida Casta3 i Stanleya Meltzoffa4 oraz
artykule Luci Faedo5, by wymienić tylko pozycje najważniej-
sze, ukazała się monumentalna książka Jeana-Michela Mas-
singa. Praca ta tym różni się od dotychczasowych publikacji
poświęconych Kalumni, że omawia wszystkie znane dotąd i
zidentyfikowane ostatnio - głównie przez samego Autora -
przedstawienia tego tematu począwszy od 2. poł. XV w.
(pierwszą znaną „rekonstrukcję" wykonał Bartolomeo Fon-
tio w 1472 r.). Ponadto Massing analizuje dzieła o innej,
niekiedy tylko zbliżonej tematyce, które powstały z inspiracji
tekstem Lukiana, lub w oparciu o rozmaite wyobrażenia Ka-
lumni.
Książka składa się z dwóch części: pierwsza jest podzie-
lonym na trzynaście rozdziałów studium o Potwarzy Apellesa
w sztuce i piśmiennictwie od starożytności po XIX w. (s.
6-247); druga zaś stanowi katalog (s. 25 1-454). Katalog ten
rozbity jest na trzy części: w pierwszej, omówione są i zilu-
strowane przedstawienia Kalumnii Apellesa, w drugiej dzieła
II. 1. Benedetto Bordon, „Kalumnia Apellesa", miniatura z 1494 r. Wiedeń, National Bibliothek, Inc. 4.6.27, fol. 101
III. 1. Benedetto Bordon, „La Calomnie d'Apelle", miniaturę de 1494, Vienne, National Bibliothek, Inc. 4.6.27, fol. 101
95
R.LIV, 1992, Nr4
PL ISSN 0006-3967
JERZY MIZIOŁEK
Uniwersytet Warszawski i Instytut Sztuki PAN
Jean Michel Massing, Du texte d 1'image. La Calomnie d'Apelle et son iconographie.
Presses universitaires de Strasbourg, Strasbourg 1990, ss. 551, il. 164
Aby fałszywym wyrokiem tego świata panowie
Nikogo nie skrzywdzili, ten obraz naucza.
Podobny obraz królowi Egiptu darował Apelles.
Król był godny daru a dar godny króla.
(Napis umieszczony pod Kalumnią Apellesa
Sandro Botticellego w domu Segnich we Florencji)
Obraz Apellesa Potwarz tak sugestywnie opisany przez
Lukiana z Samostat - greckiego sofistę i retora z II w. po Chr.
- w dialogu Nie wierzyć łacno obmowie1 i jego „rekonstru-
kcje" wykonywane przez malarzy tej miary co Botticelli,
Mantegna, Durer, Signorelli, Rafael, Rubens, Rembrandt i
wielu innych nie przestają fascynować historyków sztuki. Po
erudycyjnych studiach Richarda Forstera2 z przełomu XIX i
XX w., książkach Davida Casta3 i Stanleya Meltzoffa4 oraz
artykule Luci Faedo5, by wymienić tylko pozycje najważniej-
sze, ukazała się monumentalna książka Jeana-Michela Mas-
singa. Praca ta tym różni się od dotychczasowych publikacji
poświęconych Kalumni, że omawia wszystkie znane dotąd i
zidentyfikowane ostatnio - głównie przez samego Autora -
przedstawienia tego tematu począwszy od 2. poł. XV w.
(pierwszą znaną „rekonstrukcję" wykonał Bartolomeo Fon-
tio w 1472 r.). Ponadto Massing analizuje dzieła o innej,
niekiedy tylko zbliżonej tematyce, które powstały z inspiracji
tekstem Lukiana, lub w oparciu o rozmaite wyobrażenia Ka-
lumni.
Książka składa się z dwóch części: pierwsza jest podzie-
lonym na trzynaście rozdziałów studium o Potwarzy Apellesa
w sztuce i piśmiennictwie od starożytności po XIX w. (s.
6-247); druga zaś stanowi katalog (s. 25 1-454). Katalog ten
rozbity jest na trzy części: w pierwszej, omówione są i zilu-
strowane przedstawienia Kalumnii Apellesa, w drugiej dzieła
II. 1. Benedetto Bordon, „Kalumnia Apellesa", miniatura z 1494 r. Wiedeń, National Bibliothek, Inc. 4.6.27, fol. 101
III. 1. Benedetto Bordon, „La Calomnie d'Apelle", miniaturę de 1494, Vienne, National Bibliothek, Inc. 4.6.27, fol. 101
95