Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (54.1992)

PRZEGLĄD LITERATURY

porusza problemu wytwarzania złoconych skór na Wschodzie
i ich rozprzestrzeniania.
Informacji o złoconych kurdybanach w Polsce dostarcza-
ją źródła archiwalne i opisy wnętrz od początku XVI wieku
aż po początek wieku XX. A. Bender przebadała w kraju
archiwa Gdańska, Krakowa, Lublina i Tarnowa, wykorzystała
też liczne źródła drukowane. Szkoda, że nie objęła badania-
mi szerszej - poza Lwowem - ziem wschodnich, wchodzą-
cych w skład Rzeczypospolitej. I tak dotarta do niemal 200
zachowany obiektów (w tym - po części - fragmentów skór)
przechowywanych w muzeach oraz wnętrzach sakralnych w
ponad 80 miejscowościach. Kunsztowne skóry pochodzą naj-
częściej z Flandrii. Są to głównie antepedia, pokrycia siedzisk,
a także szaty liturgiczne oraz jedno zachowane in situ obicie
ściennne (Kartuzy). Odmienne proporcje wykazują grupy
obiektów spotykanych w innych europejskich krajach, gdzie
przeważają obicia ścian.

Wydaje się, że uściśleń lub rewizji wymagają poruszane
w omawianej pracy problemy interpretacji źródeł, datowania
oraz - w związku z jednak dyskusyjną tezą o niewykonywaniu
w Polsce złoconych kurdybanów - tak istotne zagadnienie
pochodzenia zabytków i ewentualnego udziału rzemiosła
miejscowego. W rozważaniach końcowych autorka sygnali-
zuje nowe propozycje badawcze.
Książka zawiera katalog złoconych kurdybanów zacho-
wanych w Polsce, obszerną bibliografię oraz cenne, choć
mało czytelne ilustracje (45 fotografii w dużej mierze publi-
kowanych po raz pierwszy).
Warto przypomnieć, że Agnieszka Bender interesowała
się już wcześniej wystrojem wnętrz w Polsce, publikując na
łamach „Biuletynu Lubelskiego Towarzystwa Naukowego"
(1987 nr 1) oraz „Biuletynu Historii Sztuki" (1988 nr 1-2)
artykuły o szpalerach i ściennych obiciach ze skóry w polskich
wnętrzach XVI-XVIII wieku.
Maria Dłutek

112