DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Przegład literatury i wystaw
DOI Artikel:Bentkowska-Kafel, Anna: "Salvador Dalí: The early years". Londyn, Hayward Gallery 3.III.-29.V.1994 r.; Nowy York, Metropolitan Museum of Arts 28.VI.-20.IX.1994 r.; Madryt, Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía 14.X.1994 r. - 1.1.1995 r.
DOI Artikel:Michalski, Sergiusz: "Kasimir Malewitsch". Kolonia. Museum Ludwig 10.XI.1995 r. - 28.I.1996 r.
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48914#0211
PRZEGLĄD LITERATURY I WYSTAW
zorganizowała kolejną wystawę, pokazując zarówno jego re-
alistyczne jak i neo-kubistyczne prace. Niektóre z nich można
było obejrzeć w Hayward Gallery. Można było też przeczytać
zgromadzone dowody uwielbienia przez innych artystów: Odę do
Salvadora Dali napisaną przez Lorcę i dedykację Andre Bretona
w Drugim manifeście surrealizmu z 1930 r., w której Dali okre-
ślony został jako objawienie. Wystawa kończyła się prezentacją
pierwszych prac surrealistycznych. Jedna z wcześniejszych to
Przyrząd i ręka (1927, St Petersburg, Floryda. The Salvador Dalf
Museum). W ksiQceLaFemme visible z 1930 r.Dalf przedstawił
wykład paranoicznej metody krytycznej. Po latach poszuki-
wań i niepewności artysta znalazł swój własny styl.
W katalogu pióra kustosza wystawy Dawn Adesa, zawar-
te zostały również eseje łan Gibsona i historyków sztuki
hiszpańskiej: Rafael Santos Torroella, Augustin Sancheza
Vidala i Felix Fanesa. Sympozjum zorganizowane z okazji
wystawy (19 marca 1994 r.) w Purcell Room, South Bank
Centre dotyczyło sztuki Dalfego w latach dwudziestych w
kontekście jego przyjaźni z Federico Garia Lorcą i Luis
Bunuelem oraz szerzej pojętej kultury Katalonii.
Anna Bentkowska
"Kasimir Malewitsch". Kolonia. Museum Ludwig 10.XI.1995 r. - 28.1.1996 r.
Kolońskie muzeum Ludwiga (część kompleksu muzeal-
nego Wallraf-Richartz Museum) zorganizowało w ścisłej
współpracy z Państwowym Muzeum Rosyjskim w St. Peters-
burgu wystawę Kazimierza Malewicza. Jest to trzecia z rzędu
ekspozycja dzieł tego wielkiego artysty awangardy: mniejszy
skalą pokaz w Dusseldorfie (1980) został przerwany w wyni-
ku konfliktów wokół olimpiady moskiewskiej, ekspozycja
amsterdamska (1988) skupiła się w dużej mierze na pracach
teoretycznych i graficznych Malewicza. Wystawa w Kolonii
przewyższa poprzednie zakresem przedsięwzięcia. Pokazuje
około setki obrazów i 80 rysunków, kilka dekorowanych
suprematycznymi motywami serwisów porcelanowych oraz
szereg drewnianych "architektonów". Zakreśla ona kolejne
etapy rozwoju sztuki Malewicza - począwszy od pierwocin
impresjonistycznych, poprzez legendarną abstrakcję lat 1915-
1919 z Czarnym Kwadratem (pokazanym tu w późniejszej
replice z lat 20.) na czele a skończywszy na mało znanych
pracach figuratywnych okresu po 1927 r. Po raz pierwszy też
starano się ukazać szerzej artystyczne otoczenie Malewicza.
W Kolonii spotykamy w na ogół przemyślanym wyborze
(jeżeli pominąć nadmiar dzieł fowistycznych) prace kolegów
i przyjaciół (Paweł Fiłonow, Natalia Gonczarowa, Liubow
Popowa i inni) a także uczniów (Iwan Klun, Ilja Czasznik,
Mikołaj Sujetin).
Obszerny katalog wystawy pod redakcją Evelyn Weiss
(Kasimir Malewitsch. Werk und Wirkung. Museum Ludwig
Koln i DuMont Buchverlag. Koln 1995) rezygnuje niestety z
zapisów typu katalogowego odnoszących się do poszczegól-
nych dzieł. Krótkie artykuły wprowadzające - z których naj-
ciekawsze wydają się wspomnienia literaturoznawcy Mikoła-
ja Ch ardżijewa o artyście - uzupełnione są przedrukiem kilku
nowo odkrytych rękopisów Malewicza. Daje się jednak od-
czuć brak syntetycznego ujęcia drogi twórczej artysty a także
prezentacji skomplikowanego i pełnego sprzeczności stanu
badań.
Jak wiadomo - choćby z kpiącej relacji El Lisickiego -
pod koniec lat 20. Malewicz podjął raz jeszcze formuły arty-
styczne swych prac z pierwszej dekady stulecia. Liczne anty-
datowania, repliki i autopastisze sprawiały - i nadal sprawiają
-badaczom Malewicza olbrzymie problemy w zakresie samej
datacji ale też i interpretacji dzieł artysty. Katalog wystawy
kolońskiej zdaje się skłaniać w stronę, niegdyś uznanych za
skrajne, propozycji Charlotty Douglas (1980). Badaczka ame-
rykańska przesunęła czas powstania całej grupy obrazów
przedstawiających rytmicznie stylizowane, geometryzujące
figury chłopów i bab wiejskich na tle pól, z końca pierwszej
dekady stulecia na lata 1928-32. Także z pozoru bliska
impresjonizmowi Kwiaciarka (St. Petersburg), która w
dotychczasowych monografiach a także jeszcze na wysta-
wie amsterdamskiej otwierała ciąg obrazów artysty - wid-
nieje na niej bowiem sygnatura K. Malewicz 1903 — została
w Kolonii przedatowana o ponad dwadzieścia lat: za rzeczy-
wistą datę powstania tego antydatowanego obrazu przyjmuje
II. 1. Kazimierz Malewicz, "Czerwony kwadrat: Malarski
realizm chłopki w dwóch wymiarach", 1915.
Repr. wg katalogu wystawy
III. 1. Casimir Malevitsch, "Red Square: Painterly realism of a
peasant woman in two dimensions", 1915. Repr. from the
exhibition catalogue
201
zorganizowała kolejną wystawę, pokazując zarówno jego re-
alistyczne jak i neo-kubistyczne prace. Niektóre z nich można
było obejrzeć w Hayward Gallery. Można było też przeczytać
zgromadzone dowody uwielbienia przez innych artystów: Odę do
Salvadora Dali napisaną przez Lorcę i dedykację Andre Bretona
w Drugim manifeście surrealizmu z 1930 r., w której Dali okre-
ślony został jako objawienie. Wystawa kończyła się prezentacją
pierwszych prac surrealistycznych. Jedna z wcześniejszych to
Przyrząd i ręka (1927, St Petersburg, Floryda. The Salvador Dalf
Museum). W ksiQceLaFemme visible z 1930 r.Dalf przedstawił
wykład paranoicznej metody krytycznej. Po latach poszuki-
wań i niepewności artysta znalazł swój własny styl.
W katalogu pióra kustosza wystawy Dawn Adesa, zawar-
te zostały również eseje łan Gibsona i historyków sztuki
hiszpańskiej: Rafael Santos Torroella, Augustin Sancheza
Vidala i Felix Fanesa. Sympozjum zorganizowane z okazji
wystawy (19 marca 1994 r.) w Purcell Room, South Bank
Centre dotyczyło sztuki Dalfego w latach dwudziestych w
kontekście jego przyjaźni z Federico Garia Lorcą i Luis
Bunuelem oraz szerzej pojętej kultury Katalonii.
Anna Bentkowska
"Kasimir Malewitsch". Kolonia. Museum Ludwig 10.XI.1995 r. - 28.1.1996 r.
Kolońskie muzeum Ludwiga (część kompleksu muzeal-
nego Wallraf-Richartz Museum) zorganizowało w ścisłej
współpracy z Państwowym Muzeum Rosyjskim w St. Peters-
burgu wystawę Kazimierza Malewicza. Jest to trzecia z rzędu
ekspozycja dzieł tego wielkiego artysty awangardy: mniejszy
skalą pokaz w Dusseldorfie (1980) został przerwany w wyni-
ku konfliktów wokół olimpiady moskiewskiej, ekspozycja
amsterdamska (1988) skupiła się w dużej mierze na pracach
teoretycznych i graficznych Malewicza. Wystawa w Kolonii
przewyższa poprzednie zakresem przedsięwzięcia. Pokazuje
około setki obrazów i 80 rysunków, kilka dekorowanych
suprematycznymi motywami serwisów porcelanowych oraz
szereg drewnianych "architektonów". Zakreśla ona kolejne
etapy rozwoju sztuki Malewicza - począwszy od pierwocin
impresjonistycznych, poprzez legendarną abstrakcję lat 1915-
1919 z Czarnym Kwadratem (pokazanym tu w późniejszej
replice z lat 20.) na czele a skończywszy na mało znanych
pracach figuratywnych okresu po 1927 r. Po raz pierwszy też
starano się ukazać szerzej artystyczne otoczenie Malewicza.
W Kolonii spotykamy w na ogół przemyślanym wyborze
(jeżeli pominąć nadmiar dzieł fowistycznych) prace kolegów
i przyjaciół (Paweł Fiłonow, Natalia Gonczarowa, Liubow
Popowa i inni) a także uczniów (Iwan Klun, Ilja Czasznik,
Mikołaj Sujetin).
Obszerny katalog wystawy pod redakcją Evelyn Weiss
(Kasimir Malewitsch. Werk und Wirkung. Museum Ludwig
Koln i DuMont Buchverlag. Koln 1995) rezygnuje niestety z
zapisów typu katalogowego odnoszących się do poszczegól-
nych dzieł. Krótkie artykuły wprowadzające - z których naj-
ciekawsze wydają się wspomnienia literaturoznawcy Mikoła-
ja Ch ardżijewa o artyście - uzupełnione są przedrukiem kilku
nowo odkrytych rękopisów Malewicza. Daje się jednak od-
czuć brak syntetycznego ujęcia drogi twórczej artysty a także
prezentacji skomplikowanego i pełnego sprzeczności stanu
badań.
Jak wiadomo - choćby z kpiącej relacji El Lisickiego -
pod koniec lat 20. Malewicz podjął raz jeszcze formuły arty-
styczne swych prac z pierwszej dekady stulecia. Liczne anty-
datowania, repliki i autopastisze sprawiały - i nadal sprawiają
-badaczom Malewicza olbrzymie problemy w zakresie samej
datacji ale też i interpretacji dzieł artysty. Katalog wystawy
kolońskiej zdaje się skłaniać w stronę, niegdyś uznanych za
skrajne, propozycji Charlotty Douglas (1980). Badaczka ame-
rykańska przesunęła czas powstania całej grupy obrazów
przedstawiających rytmicznie stylizowane, geometryzujące
figury chłopów i bab wiejskich na tle pól, z końca pierwszej
dekady stulecia na lata 1928-32. Także z pozoru bliska
impresjonizmowi Kwiaciarka (St. Petersburg), która w
dotychczasowych monografiach a także jeszcze na wysta-
wie amsterdamskiej otwierała ciąg obrazów artysty - wid-
nieje na niej bowiem sygnatura K. Malewicz 1903 — została
w Kolonii przedatowana o ponad dwadzieścia lat: za rzeczy-
wistą datę powstania tego antydatowanego obrazu przyjmuje
II. 1. Kazimierz Malewicz, "Czerwony kwadrat: Malarski
realizm chłopki w dwóch wymiarach", 1915.
Repr. wg katalogu wystawy
III. 1. Casimir Malevitsch, "Red Square: Painterly realism of a
peasant woman in two dimensions", 1915. Repr. from the
exhibition catalogue
201