DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Letkiewicz, Ewa: Klejnot Anny Austriaczki czy Anny Jagiellonki?
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49350#0238
Klejnot Anny Austriaczki czy Anny Jagiellonki?
233
3. Portret Katarzyny Jagiellonki z zespołu
portretów rodziny Jagiellonów malowanych
przez pracownię Cranacha. Fot. ze zbioru
Muzeum Czartoryskich w Krakowie
3. Portrait of Katarina the Jagiellonian from
the series of portraits depicting the
Jagiellonian family from Lucas Cranachs
workshop. Phot. from the collection ofthe
Czartoryski Museum in Cracow
4. Zawieszenie z literą „ C”, detal
z reprodukowanego obok portretu
Katarzyny Jagiellonki
4. Pendant featuring the letter ,, C", detali
from the portrait of Katarina the Jagiellonian
reproduced opposite
w pałacu w Sieniawie, gdzie niestety została odkryta i prawie doszczętnie ograbiona przez
hitlerowców10.
Aleksander Przeździecki i Edward Rastwiecki opisując klejnot z grobu królowej wysu-
nęli przypuszczenie, że litera „A” mogła oznaczać cyfrę samej królowej Anny Austriacz-
ki, ale mogła to być też cyfra Anny Jagiellonki, ciotki Zygmunta III Wazy, bądź samego
Zygmunta Augusta11. Czyj zatem był to klejnot?
Wątpliwości wysunięte przez Przeździeckiego i Rastawieckiego może rozstrzygnąć
porównanie tego klejnotu z unikatowym, szczęśliwie zachowanym zawieszeniem należą-
cym do siostry Anny Jagiellonki - Katarzyny, wydobytym z jej grobu w katedrze w Upsali
w 1833 roku (obecnie w skarbcu Katedry)12 (il. 2). Środek zwężającego się ku górze pro-
stokąta zajmuje litera „C” (monogram imienia Catharina) złożona z diamentów, pod koro-
ną z rubinów. Wewnątrz litery mała figurka amorka zdobionego białą emalią. „Tło pokry-
te bogatym, renesansowym ornamentem w zlocie z emalią w kolorach niebieskim, czer-
wonym i zielonym. Odwrotna strona zdobiona ornamentem wstęgowym w emalii czerwo-
nej i zielonej na tle białej, z ornamentem maureskowym w zlocie. U dołu mały uchwyt na
którym pierwotnie wisiała perła, obecnie zaginiona”13.
10 Jbid. s. 68.
11 PRZEŹDZIECKI, RASTAWIECKI, op. cit., b. s.
13 Z. ŁAKOCIŃSKI, Regalia Katarzyny Jagiellonki w Upsali. „Studia do Dziejów Wawelu”, III, Kraków 1968, s. 483.
13 Ibid. s. 484; Klejnot pokazany w Polsce na wystawie Sztuka dworu Wazów w Polsce. Wystawa w Zamku Królewskim
na Wawelu. Maj, czerwiec 1976. Katalog. Kraków 1976, s. 42, fot. 30.
233
3. Portret Katarzyny Jagiellonki z zespołu
portretów rodziny Jagiellonów malowanych
przez pracownię Cranacha. Fot. ze zbioru
Muzeum Czartoryskich w Krakowie
3. Portrait of Katarina the Jagiellonian from
the series of portraits depicting the
Jagiellonian family from Lucas Cranachs
workshop. Phot. from the collection ofthe
Czartoryski Museum in Cracow
4. Zawieszenie z literą „ C”, detal
z reprodukowanego obok portretu
Katarzyny Jagiellonki
4. Pendant featuring the letter ,, C", detali
from the portrait of Katarina the Jagiellonian
reproduced opposite
w pałacu w Sieniawie, gdzie niestety została odkryta i prawie doszczętnie ograbiona przez
hitlerowców10.
Aleksander Przeździecki i Edward Rastwiecki opisując klejnot z grobu królowej wysu-
nęli przypuszczenie, że litera „A” mogła oznaczać cyfrę samej królowej Anny Austriacz-
ki, ale mogła to być też cyfra Anny Jagiellonki, ciotki Zygmunta III Wazy, bądź samego
Zygmunta Augusta11. Czyj zatem był to klejnot?
Wątpliwości wysunięte przez Przeździeckiego i Rastawieckiego może rozstrzygnąć
porównanie tego klejnotu z unikatowym, szczęśliwie zachowanym zawieszeniem należą-
cym do siostry Anny Jagiellonki - Katarzyny, wydobytym z jej grobu w katedrze w Upsali
w 1833 roku (obecnie w skarbcu Katedry)12 (il. 2). Środek zwężającego się ku górze pro-
stokąta zajmuje litera „C” (monogram imienia Catharina) złożona z diamentów, pod koro-
ną z rubinów. Wewnątrz litery mała figurka amorka zdobionego białą emalią. „Tło pokry-
te bogatym, renesansowym ornamentem w zlocie z emalią w kolorach niebieskim, czer-
wonym i zielonym. Odwrotna strona zdobiona ornamentem wstęgowym w emalii czerwo-
nej i zielonej na tle białej, z ornamentem maureskowym w zlocie. U dołu mały uchwyt na
którym pierwotnie wisiała perła, obecnie zaginiona”13.
10 Jbid. s. 68.
11 PRZEŹDZIECKI, RASTAWIECKI, op. cit., b. s.
13 Z. ŁAKOCIŃSKI, Regalia Katarzyny Jagiellonki w Upsali. „Studia do Dziejów Wawelu”, III, Kraków 1968, s. 483.
13 Ibid. s. 484; Klejnot pokazany w Polsce na wystawie Sztuka dworu Wazów w Polsce. Wystawa w Zamku Królewskim
na Wawelu. Maj, czerwiec 1976. Katalog. Kraków 1976, s. 42, fot. 30.