DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Letkiewicz, Ewa: Klejnot Anny Austriaczki czy Anny Jagiellonki?
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49350#0240
Klejnot Anny Austriaczki czy Anny Jagiellonki?
235
6. Zofia Jagiellonka, księżna brunszwicka,
portret z zamku w Stargardzie Szczecińskim
(zaginiony). Fol. wg Z. Łakociński, Regalia
Katarzyny Jagiellonki...
6. Zofia Jagiellonka, Princess of Brunswick,
portrait from the castle at Stargard
Szczeciński (lost). Phot. from Z. Łakociński,
Regalia Katarzyny Jagiellonki....
Anny Austriaczki. Niestety jest to jedyny znany portret Anny Jagiellonki z tym klejnotem.
Niemniej me przeszkadza to w sformułowaniu nasuwających się wniosków. Klejnoty
z grobu Katarzyny Jagiellonki i Anny Austriaczki zestawione za sobą wykazują zbieżność
co do formy, ornamentyki, kolorów użytej emalii, kamieni szlachetnych: diamentów, rubi-
nów, pereł, identycznego wzoru korony i techniki wykonania. Pozwala to wnioskować
o wspólnym pochodzeniu obu zawieszeń i o tym, że klejnot znaleziony przy Annie Au-
striaczce pierwotnie należał do Anny Jagiellonki. W posiadanie Anny Austriaczki dostał
się prawdopodobnie po śmierci Jagiellonki. Z zachowanych źródeł wiemy, że Zygmunt
Waza z upodobaniem obdarzał młodą żonę klejnotami po Jagiellonach. Część klejnotów
ze skarbca koronnego, będącego w większości spuścizną po Jagiellonach, przeznaczył na
prezenty dla królowej jeszcze przed weselem 19. Sama Anna Austriaczka wysoko ceniła
klejnoty ciotki męża, o czym przekonuje nas częściowo zachowana korespondencja pro-
wadzona między dworem krakowskim a arcyksiężną Maną, matką królowej Anny20.
Adam Bochnak na podstawie rachunków dworskich przytacza informacje dotyczące
prac złotniczych zlecanych przez parę królewską, Zygmunta 1 i Bonę. I tak w 1545 roku
złotnik krakowski Marcin przedłużył dla trzech młodszych królewien „halzbanty”, tj. na-
szyjniki. Również naszyjniki dla królewien wykonywał w 1546 roku inny złotnik Mikołaj
19 Przed weselem król posłał królowej cenne klejnoty ze skarbca koronnego, alzbant, łańcuchy, manele, pierścienie.
Wymienia je szczegółowo J. U. NIEMCEWICZ, Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polszczę przez... T. III.
Warszawa 1822, s. 51, 55-57.
20 W. LEITSCH, Pożar Wawelu 29 stycznia 1595 roku. „Studia do Dzejów Wawelu”, R: IV, Kraków 1978, s. 256.
235
6. Zofia Jagiellonka, księżna brunszwicka,
portret z zamku w Stargardzie Szczecińskim
(zaginiony). Fol. wg Z. Łakociński, Regalia
Katarzyny Jagiellonki...
6. Zofia Jagiellonka, Princess of Brunswick,
portrait from the castle at Stargard
Szczeciński (lost). Phot. from Z. Łakociński,
Regalia Katarzyny Jagiellonki....
Anny Austriaczki. Niestety jest to jedyny znany portret Anny Jagiellonki z tym klejnotem.
Niemniej me przeszkadza to w sformułowaniu nasuwających się wniosków. Klejnoty
z grobu Katarzyny Jagiellonki i Anny Austriaczki zestawione za sobą wykazują zbieżność
co do formy, ornamentyki, kolorów użytej emalii, kamieni szlachetnych: diamentów, rubi-
nów, pereł, identycznego wzoru korony i techniki wykonania. Pozwala to wnioskować
o wspólnym pochodzeniu obu zawieszeń i o tym, że klejnot znaleziony przy Annie Au-
striaczce pierwotnie należał do Anny Jagiellonki. W posiadanie Anny Austriaczki dostał
się prawdopodobnie po śmierci Jagiellonki. Z zachowanych źródeł wiemy, że Zygmunt
Waza z upodobaniem obdarzał młodą żonę klejnotami po Jagiellonach. Część klejnotów
ze skarbca koronnego, będącego w większości spuścizną po Jagiellonach, przeznaczył na
prezenty dla królowej jeszcze przed weselem 19. Sama Anna Austriaczka wysoko ceniła
klejnoty ciotki męża, o czym przekonuje nas częściowo zachowana korespondencja pro-
wadzona między dworem krakowskim a arcyksiężną Maną, matką królowej Anny20.
Adam Bochnak na podstawie rachunków dworskich przytacza informacje dotyczące
prac złotniczych zlecanych przez parę królewską, Zygmunta 1 i Bonę. I tak w 1545 roku
złotnik krakowski Marcin przedłużył dla trzech młodszych królewien „halzbanty”, tj. na-
szyjniki. Również naszyjniki dla królewien wykonywał w 1546 roku inny złotnik Mikołaj
19 Przed weselem król posłał królowej cenne klejnoty ze skarbca koronnego, alzbant, łańcuchy, manele, pierścienie.
Wymienia je szczegółowo J. U. NIEMCEWICZ, Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polszczę przez... T. III.
Warszawa 1822, s. 51, 55-57.
20 W. LEITSCH, Pożar Wawelu 29 stycznia 1595 roku. „Studia do Dzejów Wawelu”, R: IV, Kraków 1978, s. 256.