Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (66.2004)

7

KAMIL KOPANIA
Warszawa

Słowo - Obraz - Teatr.
Uwagi na temat „ Rozmyślań dominikańskich "*
W1958 r. zasłużony badacz dziejów religijności w Polsce, Karol Górski, odna-
lazł w bibliotece klasztoru Karmelitanek Bosych w Krakowie rękopis ozdobio-
nego 117 miniaturami rozmyślania pasyjnego, które w literaturze naukowej
znane jest pod nazwą Rozmyślań dominikańskich1. Jego odkrycie, a w szczególności
wydanie, wraz z opatrzoną przypisami transliteracją tekstu, uwagami redaktorskimi,
analizą językową, jak też artykułami na temat zdobiących je miniatur oraz treści dzieła
w kontekście literatury pasyjnej stało się podstawą licznych, tematycznie zróżnicowa-
nych rozważań2. Do chwili obecnej powstała duża liczba prac w całości bądź w części
poświęconych znaczeniu Rozmyślań... dla kultury XVI-wiecznej Polski, ich miejscu w
pobożności przełomu średniowiecza i renesansu3, źródłom literackim warunkującym

* Autor pragnie złożyć serdeczne podziękowania Panu Profesorowi Piotrowi Skubiszewskiemu oraz Pani Profesor
Katarzynie Zalewskiej za dyskusję oraz wszelkie uwagi i sugestie, bez których treść artykułu byłaby znacznie uboższa.

1 Kraków, Biblioteka klasztoru Karmelitanek Bosych, ms. sygn. 287.

2 Rozmyślania dominikańskie, Tom I, „Biblioteka Pisarzów Polskich", seria A, nr 3, wyd. i opr. K. Górski, W. Kurasz-
kiewicz, opr. ikonogr. Z. Rozanow, wstęp komparatystyczny T. Dobrzeniecki, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965. Pla-
nowane było wydanie drugiego tomu Rozmyślań..., na który miała się składać transkrypcja tekstu wraz ze słownikiem,
opracowana przez W. Kuraszkiewicza, oraz analiza miniatur zawartych w rękopisie. Patrz: K. GÓRSKI, Znaczenie
„ Rozmyślań dominikańskich" dla kultury polskiej przełomu XV i XVI w., [w:] Pogranicza i konteksty literatury polskie-
go średniowiecza, red. T. Michałowska, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, s. 203. Transkrypcję frag-
mentów tekstu, wraz ze słownikiem, wykonano kilkadziesiąt lat później na potrzeby wydawnictwa: Cały świat nie
pomieściłby ksiąg. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne, wyd. W. R. Rzepka, W. Wydra, wstęp M. Adam-
czyk, Warszawa-Poznań 1996, s. 309-334.

3 M. ADAMCZYK, Religijna proza narracyjna do końca XVI w., [w:] Proza polska w kręgu religijnych inspiracji, red.
M. Jasińska-Wojtkowska, K. Dybciak, Lublin 1993, s. 14, przyp 21, s. 39; A. CZYŻ, Teksty mistyczne i ascetyczne
wczesnego baroku (wokół Magdaleny Mortęskiej), [w:] Przełom wieków XVI i XVII w literaturze i kulturze polskiej, red.
B. Otwinowska, J. Pelc, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1984, s. 236-237; K. GÓRSKI, Uwagi o „Rozmy-
ś laniach dominikańskich" na tle prądów religijnych XVi początku XVI wieku, [w:] Średniowiecze. Studia o kulturze, II,
red. J. Lewański, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965, s. 303-321; id., Prądy religijne XV wieku a sztuka, [w:] Sztuka i
ideologia XV wieku, red. P. Skubiszewski, Warszawa 1978, s. 128-129; id., Znaczenie „ Rozmyślań dominikańskich ", s.
203-207; id., Duchowość polska w XV wieku, [w:] Literatura i kultura późnego średniowiecza w Polsce, red. T. Micha-
łowska, Warszawa 1993, s. 161-175; J. LEWAŃSKI, Tajemnica ofiary i odkupienia w średniowiecznym polskim teatrze
liturgicznym, [w:] Dramat i teatr religijny w Polsce, red. I. Sławińska, W. Kaczmarek, Lublin 1991, s. 11; J. J. KOPEĆ,
Męka Pańska w religijnej kulturze polskiego średniowiecza. Studium nad pasyjnymi motywami i tekstami liturgicznymi,
Warszawa 1975, passim; id., Nurt pasyjny w średniowiecznej religijności polskiej, [w:] Męka Chrystusa wczoraj i dziś,
red. J. J. Kopeć, H. D. Wojtyska, Lublin 1981, s. 55; T. MICHAŁOWSKA, Średniowiecze, Warszawa 2002, s. 611-613;