DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Galicka, Izabella; Sygietyńska, Hanna: "Pokłon Pasterzy" Francesca Bassano
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49354#0059
„Pokłon Pasterzy" Francesca Bassano
53
4. Francesco Bassano,Adoracja Pasterzy, Little Rock,
Arkansas Arts Center
brzegu podwiniętej białej koszuli. Rękawy kaftana i koszuli na lewej ręce są podciągnięte
ponad łokieć; rękę tę pasterz zagłębia w futrze leżącej na grzbiecie owieczki.
Drugi pasterz w zielonym kaftanie o barwie malachitowej uchyla w geście adoracji
płaskiego, brązowego kapelusza, trzeci zaś w czerwonym kubraku i rozchełstanej koszuli
składa modlitewnie dłonie. W głębi obrazu środkowy plan z lewej strony wypełnia frag-
ment murowanego budynku, z widoczną częścią półkoliście zamkniętej arkady oraz scho-
dami, po których wchodzi młody mężczyzna w czerwonym stroju i takimż berecie na
głowie. Trzymaną w ręku świecą rozjaśnia postać kobiety, wychylającej się ku niemu z
odrzwi domostwa. Mężczyzna wskazuje jej palcem lewej, skierowanej ku dołowi dłoni
grupę św. Rodziny. Wejście i schody osłania strzecha wsparta na belkach, na której skraju
przysiadła biała Gołębica. Na horyzoncie oświetlonym gasnącą zorzą widniejązabudowa-
nia miasta z murami obronnymi, kościołami, campanillą i odległą górą, przywołujące
wspomnienie rodzinnego Bassano del Grappa, często występujące także w innych obra-
zach warsztatu. W zwieńczeniu grupa trzech aniołków trzymających banderolę igra w
blasku „ponadziemskiego" światła.
Postać pasterza w zielonym kaftanie odsłaniającego swą kulistą głowę z kosmykiem wło-
sów przylepionym do łysiejącej czaszki o nabrzmiałych i krętych tętnicach skroniowych jest
identyczna w pochyleniu ciała, geście i szczegółach anatomicznych z tąże postacią (il. 3)
malowaną przez Jacopa w 1562 r. (w Galerii Corsini w Rzymie). Jej dokładne powtórzenie
widzimy w obrazie z Kask, a także w Adoracji Pasterzy z Little Rock w Arkansas Art Center
Foundation (il. 4), dziele Francesca, datowanym na późny w. XVI oraz w obrazie z Muzeum
Sztuki w Raleigh (w północnej Karolinie), uchodzącym tam za dzieło Jacopa10. Również
postacie pozostałych pasterzy w tych trzech obrazach łączą podobieństwa w pozach, ubio-
rach i cechach fizjonomicznych.
W niektórych przedstawieniach Pokłonu istnieje scena, coraz częściej określana w literatu-
rze przedmiotu jako sacro spostato, czyli w wolnym przekładzie: nieprzystająca do tematu
10 ARSLAN, op. cit., s. 336 określa obraz jako starą kopię, dawną własność Steinmeyera w Kolonii.
53
4. Francesco Bassano,Adoracja Pasterzy, Little Rock,
Arkansas Arts Center
brzegu podwiniętej białej koszuli. Rękawy kaftana i koszuli na lewej ręce są podciągnięte
ponad łokieć; rękę tę pasterz zagłębia w futrze leżącej na grzbiecie owieczki.
Drugi pasterz w zielonym kaftanie o barwie malachitowej uchyla w geście adoracji
płaskiego, brązowego kapelusza, trzeci zaś w czerwonym kubraku i rozchełstanej koszuli
składa modlitewnie dłonie. W głębi obrazu środkowy plan z lewej strony wypełnia frag-
ment murowanego budynku, z widoczną częścią półkoliście zamkniętej arkady oraz scho-
dami, po których wchodzi młody mężczyzna w czerwonym stroju i takimż berecie na
głowie. Trzymaną w ręku świecą rozjaśnia postać kobiety, wychylającej się ku niemu z
odrzwi domostwa. Mężczyzna wskazuje jej palcem lewej, skierowanej ku dołowi dłoni
grupę św. Rodziny. Wejście i schody osłania strzecha wsparta na belkach, na której skraju
przysiadła biała Gołębica. Na horyzoncie oświetlonym gasnącą zorzą widniejązabudowa-
nia miasta z murami obronnymi, kościołami, campanillą i odległą górą, przywołujące
wspomnienie rodzinnego Bassano del Grappa, często występujące także w innych obra-
zach warsztatu. W zwieńczeniu grupa trzech aniołków trzymających banderolę igra w
blasku „ponadziemskiego" światła.
Postać pasterza w zielonym kaftanie odsłaniającego swą kulistą głowę z kosmykiem wło-
sów przylepionym do łysiejącej czaszki o nabrzmiałych i krętych tętnicach skroniowych jest
identyczna w pochyleniu ciała, geście i szczegółach anatomicznych z tąże postacią (il. 3)
malowaną przez Jacopa w 1562 r. (w Galerii Corsini w Rzymie). Jej dokładne powtórzenie
widzimy w obrazie z Kask, a także w Adoracji Pasterzy z Little Rock w Arkansas Art Center
Foundation (il. 4), dziele Francesca, datowanym na późny w. XVI oraz w obrazie z Muzeum
Sztuki w Raleigh (w północnej Karolinie), uchodzącym tam za dzieło Jacopa10. Również
postacie pozostałych pasterzy w tych trzech obrazach łączą podobieństwa w pozach, ubio-
rach i cechach fizjonomicznych.
W niektórych przedstawieniach Pokłonu istnieje scena, coraz częściej określana w literatu-
rze przedmiotu jako sacro spostato, czyli w wolnym przekładzie: nieprzystająca do tematu
10 ARSLAN, op. cit., s. 336 określa obraz jako starą kopię, dawną własność Steinmeyera w Kolonii.