Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (66.2004)

„Pokłon Pasterzy" Francesca Bassano

55


6. Warsztat
Bassanów, Rysunek:
Pokłon Pasterzy,
Paryż, Luwr,
nr inw. 5291

ten, będący dziełem inwencj i Jacopa, jest uważany za jeden z pierwszych „nokturnów" w
malarstwie weneckim. Sygnowany przez Francesca obraz przechowywany w Muzeum
Thordwaldsena (Kopenhaga) jest repliką jego własnej pracy, opartej na wzorze ojcow-
skim, który powtarzali, rozwijali i trawestowali młodsi bracia. Interesujący nas fragment
przedstawia scenę, w której kobieta wchodzi po stopniach schodów z wnętrza izby ku
stojącemu w odrzwiach mężczyźnie uchylającemu zasłony. Świecą rozjaśnia ona twarz
przybysza i trzymaną przez siebie miskę. Sens tej sceny z czasem wyjaśniono, odczytując,
iż klęcząca w głębi obrazu postać modlącego się mężczyzny jest przedstawieniem Joachi-
ma, któremu Bóg objawia błogosławiony stan Anny, zaś człowiek w odrzwiach to pasterz,
który przybiegł z pola, aby oznajmić nowinę.
Zarówno w obrazie z Sarasoty jak i w obrazie z Kask „akcja" ta została odwrócona. To
mężczyzna wstępuje po zewnętrznych schodach domostwa i wskazuje palcem stojącej
w odrzwiach kobiecie, oświetlonej trzymaną przez niego świecą grupę świętej Rodziny.
Niewielki rysunek zachowany w Muzeum Luwru, uważany za pracę warsztatu Bassanów13,
przedstawiający scenę Pokłonu (il. 6) dokładnie powtarza kompozycję z obrazu z Sarasoty.

13 ARSLAN, op. cit., s. 262; H. TIETZE, E.TIETZE-CONRAT, The drawings of the Penetian Painters in the XV and
XVI century, New York 1944 s. 53, 187.