DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Regulska, Grażyna: Krakowski złotnik Jan Czymerman II i monstrancja w podwarszawskim Radzyminie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49354#0388
378
Grażyna Regulska
1. Radzymin, kościół par. Monstrancja;
Jan Czymerman II, 1499 r. (?) i Marcin Holke,
4. ćwierć XVIII w. Fot. S. Deptuszewski
występował jako egzekutor testamentów
i pośrednik w ugodach oraz różnego rodzaju
transakcjach nieruchomościami, a niekiedy,
na przykład w r. 1526, jako poręczający za
przyjmowanych do krakowskiego prawa
miejskiego. Wiadomo też, że skupował do-
chody ziemskie oraz czynsze z domów
i placów w Krakowie i ufundował ołtarz
św. Jana Chrzciciela i św. Joachima w ko-
ściele Mariackim, ale przede wszystkim
prowadził warsztat, w którym chyba już
jego brat, Gabriel Czymerman, uczył się
złotniczego rzemiosła. Na pewno zaś
uczniami Jana Czymermana II byli jego
bratanek, późniejszy złotnik krakowski
Stanisław Czymerman oraz dwaj z trzech
siostrzeńców, Jakub i Jan Lisowie, a także
młodsi (może przyrodni) bracia żony, Jakub
i Paweł Fetterowie. Do swojego warsztatu
Jan Czymerman II ujednał jeszcze dwu-
dziestu innych chłopców, wśród nich aż
trzech, którzy przybyli z Mazowsza (dwaj
z niewielkiego Bielska pod Płockiem i je-
den z samego Płocka).
Pracował głównie dla przedstawicieli
duchowieństwa oraz zamożnej szlachty,
specjalizując się w produkcji naczyń i sprzę-
tów liturgicznych, a najwcześniejszym
z dzieł przypisywanych mu przez Jerzego
Pietrusińskiego jest monstrancja, za którą
według dokumentu z 5 maja 1499 r. płacił
dominus Jacobus de Radzimin plebanus6.
Na cytowane wyżej źródło, nie dostarczają-
ce poza tym już żadnych informacji ani o
materiale, ani tym bardziej o strukturze czy
dekoracji wymienionego przedmiotu, po
raz pierwszy baczniejszą uwagę zwrócił Bo-
lesław Przybyszewski. Niesłusznie jednak
odnosił je do ojca Jana Czymermana II, są-
dząc, że Jan Czymerman I umarł dopiero w
r. 15027. Przypuszczalnie mylił się również,
6 Cracovia artificum 1300-1500, wydał J. Ptaśnik (Źródła do historii sztuki i cywilizacji w Polsce, t. IV), Kraków 1917,
s. 404, nr 1356: 5 Maii 1499. Joannem Cimerman aurifabrum de Cracovia dominus Jacobus de Radzimin plebanus de
7 flor, pecuniarum eidem Joanni profacienda monstrancia in vim arre datis et econverso receptis quittavit et quittat per
presentes. Presentibus notariis (a. 1499, Solis 5 Maii).
7 Cracovia artificum supplementa. Krakowskie środowisko artystyczne czasów Wita Stwosza, wybrał i opracował
B. Przybyszewski, Wrocław 1990, s. 101.
Grażyna Regulska
1. Radzymin, kościół par. Monstrancja;
Jan Czymerman II, 1499 r. (?) i Marcin Holke,
4. ćwierć XVIII w. Fot. S. Deptuszewski
występował jako egzekutor testamentów
i pośrednik w ugodach oraz różnego rodzaju
transakcjach nieruchomościami, a niekiedy,
na przykład w r. 1526, jako poręczający za
przyjmowanych do krakowskiego prawa
miejskiego. Wiadomo też, że skupował do-
chody ziemskie oraz czynsze z domów
i placów w Krakowie i ufundował ołtarz
św. Jana Chrzciciela i św. Joachima w ko-
ściele Mariackim, ale przede wszystkim
prowadził warsztat, w którym chyba już
jego brat, Gabriel Czymerman, uczył się
złotniczego rzemiosła. Na pewno zaś
uczniami Jana Czymermana II byli jego
bratanek, późniejszy złotnik krakowski
Stanisław Czymerman oraz dwaj z trzech
siostrzeńców, Jakub i Jan Lisowie, a także
młodsi (może przyrodni) bracia żony, Jakub
i Paweł Fetterowie. Do swojego warsztatu
Jan Czymerman II ujednał jeszcze dwu-
dziestu innych chłopców, wśród nich aż
trzech, którzy przybyli z Mazowsza (dwaj
z niewielkiego Bielska pod Płockiem i je-
den z samego Płocka).
Pracował głównie dla przedstawicieli
duchowieństwa oraz zamożnej szlachty,
specjalizując się w produkcji naczyń i sprzę-
tów liturgicznych, a najwcześniejszym
z dzieł przypisywanych mu przez Jerzego
Pietrusińskiego jest monstrancja, za którą
według dokumentu z 5 maja 1499 r. płacił
dominus Jacobus de Radzimin plebanus6.
Na cytowane wyżej źródło, nie dostarczają-
ce poza tym już żadnych informacji ani o
materiale, ani tym bardziej o strukturze czy
dekoracji wymienionego przedmiotu, po
raz pierwszy baczniejszą uwagę zwrócił Bo-
lesław Przybyszewski. Niesłusznie jednak
odnosił je do ojca Jana Czymermana II, są-
dząc, że Jan Czymerman I umarł dopiero w
r. 15027. Przypuszczalnie mylił się również,
6 Cracovia artificum 1300-1500, wydał J. Ptaśnik (Źródła do historii sztuki i cywilizacji w Polsce, t. IV), Kraków 1917,
s. 404, nr 1356: 5 Maii 1499. Joannem Cimerman aurifabrum de Cracovia dominus Jacobus de Radzimin plebanus de
7 flor, pecuniarum eidem Joanni profacienda monstrancia in vim arre datis et econverso receptis quittavit et quittat per
presentes. Presentibus notariis (a. 1499, Solis 5 Maii).
7 Cracovia artificum supplementa. Krakowskie środowisko artystyczne czasów Wita Stwosza, wybrał i opracował
B. Przybyszewski, Wrocław 1990, s. 101.