Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (70.2008)

RECENZJA

579


5. GWoT/ne/F?; Chłopiec w trzcinach, 79/2,
27,6x72,9 cw, FrzewonT,
łCn/j/jcrfć//. Fo/. A7.

7. Otto Muć77e/; 7)z/'ewczvn<r/ w Fzc/nacń, 7972,
27,7x72,7 cm, (Zrzenwy/, hon 7c/' /Fąv<F-A7n.s'cn/?c
JK/pyeFn/. Fot. A7. Z)^/jłow.sFo.

emocjonałnej, wręcz indyferentnej przestrzeni mu-
zealnej ukształtowanej dła wystawiennictwa moder-
nistycznej sztuki. Neutralne wnętrze, niewidoczne
równomierne oświetlenie, przekaz informacji za po-
mocą nie ingerujących w charakter wnętrza mediów,
architektura muzealna, o której chciałoby się powie-
dzieć „pałac sztuki" - wszystkie te przemyślnie
skonstruowane środki tworzyły sztuczną przestrzeń
swoistego laickiego sacrum sztuki awangardowej.
Tło dla obiektów wystawienniczych, na które skła-
dały się neutralne ściany w kolorze złamanej bieli,
listwy odbojowe i odrzwia, dobrano tak by nie inge-
rowało w charakter dzieł sztuki - taki sposób ekspo-
zycji po raz pierwszy zastosował El Lissitzky
w łatach dwudziestych realizując sałę wystawową
sztuki współczesnej w Landesmuseum w Hannowe-
rze. Grafiki rozwieszone w jednym rzędzie, na wy-
sokości wzroku widza, oprawione w delikatne
i neutralne ramy, zostały oświetlone bardzo umiejęt-
nie prawie niewidocznym światłem, dzięki czemu
oglądanie ich - przesłoniętych szkłem, nie stanowi-
ło wysiłku. Umieszczone z rzadka pomiędzy grafi-
kami obrazy oprawione zostały w nieco grubsze
czarne ramki, poprzez to wyróżniały się wizualnie
pod względem kolorystycznym zwracając na siebie
uwagę.
Autorzy wystawy skupili się na przekazaniu wi-
dzom informacji o artystach, w sałach dostępne były
biogramy twórców w katalogu papierowym, który
można było przeczytać w chwiłi odpoczynku na ław-
ce; na filarach i ścianach umieszczono wiadomości
na temat ugrupowań artystycznych, szkoda tyłko, że
pod poszczególnymi dziełami można było znaleźć

- FFicÆe F/auer Feńer 7n Grup/Fc/zea Faww-
Fąg das* von der Feydf-.A/zz.senw.s', bearbeitet von Antje

lakoniczne podpisy informujące jedynie o autorze,
tytule, dacie i pochodzeniu obiektu. Pojawić się tu
może pytanie czy trzeba dodawać do dzieł moderni-
stycznych komentarz dotyczący ich indywidualnej
historii? Spoglądając wstecz, na trudne łosy ekspre-
sjonizmu niemieckiego, wypchniętego na długie łata
poza „legalny" obieg kultury, zdaje się, że tego jed-
nego wątku zabrakło na wystawie. Pocieszeniem dla
poszukującego informacji zwiedzającego mógł być
katalog „F/FćFe m?<7 F/aner Fe/ter. /n <F/* Gra/F?/'-
Faww/aag <7<w von <7<?r /7<ąv<F- A7a.s*e a /a v ,
wydany z okazji inauguracji poprzedniej wystawy -
w roku 1996, którego część obejmuje wystawę obec-
ną - przy braku aktualnego katalogu ten może być
niezastąpiony.
Ekspozycji towarzyszyły specjalistyczne wykła-
dy, z czego na uwagę zasługuje rozprawa Prof, dr
Gerda Preslera na temat niedawno konserwowanych
rysunków Ernsta Ludwiga Kirchnern, oraz odczyty
poezji ekspresjonistycznej prezentowane przez Bar-
barę Nüsse. Poza tym zorganizowano warsztaty edu-
kacyjne dla dzieci: odrębny program zwiedzania
wystawy, warsztaty w pracowni artysty - ekspresjo-
nisty pod nazwą „Dzicy ekspresjoniści!".
Wartości twórczości ekspresjonistów nie można
przecenić, stając w opozycji do sztuki swego czasu,
nie tworząc zwartej grupy artystycznej o pełnym in-
telektualnym programie teoretycznym, poruszyli
konserwatywne środowisko twórcze Niemiec, wpły-
nęli na działalność artystów całej Europy, wreszcie
nadali sztuce początku wieku całkiem nowe oblicze.
Jeden z ekspresjonistów - Ernst Ludwig Kirchner
powiedział niegdyś słowa: „Nigdy artysta nie może
Birthälmer, Wuppertal 1996.