Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010)

113

ARKADIUSZ WOJTYŁA
RPocńaw Atyrymt WAtorń' ózrMkz URA
„ DJ uwcńćKŻM aż go zacAóJAgo
mecń Twię Poń^łic ńęJzic poc/wa/oao ".
Ł4uć7gf o /jrugrum/u /&TJiuy/7? wruc/uwół/ugu // GuóM
H przybyli w 1638 r. do Wrocławia jezuici przez ponad pół wieku prowadzili niestru-
ł-^ dzenie działalność misyjną bez własnej świątyni, korzystając głównie z gościny
zakonów osiadłych na terenie dawnej „ziemi książęcej*" - największej enklawy ka-
tolicyzmu w obrębie murów zdominowanego przez protestantów miasta'. Znaczenie To-
warzystwa wzrosło niepomiernie nie tyłko w tej części, ale i w całym Wrocławiu, kiedy
cesarz Leopold I przekazał zgromadzeniu - w 1659 r. <y<7 mfoUw, a w 1670 już na stałe -
wznoszący się w sąsiedztwie tych klasztorów zamek - w owym czasie symbol panowania
habsburskiego na Śląsku. Stąd w 1688 r. rzymska centrala udzieliła wrocławskim jezu-
itom zgody na budowę kościoła poświęconego na wzór macierzystej świątyni Imieniu Je-
zus, a sam władca oraz wykonawcy jego polityki na Śląsku - szwagier cesarski - biskup
Wrocławia, Franz Ludwig von Neuburg oraz urzędnicy Kamery Śląskiej wspierali material-
nie budowę świątyni (1689-1698). Nie szczędzono również środków na wystrój i wyposaże-
nie kościoła, zwłaszcza że jego ranga zdecydowanie wzrosła w r. 1702, kiedy przy kolegium
jezuitów otworzono uniwersytet. Rychło sprowadzony z Wiednia do Wrocławia Johann
Michael Rottmayr von Rosenbrunn niemalże w całości pokrył wnętrze świątyni malarstwem
monumentalnym o żywej weneckiej kolorystyce (1703-1706), a kilkanaście lat później ścią-
gnięty również ze stolicy cesarstwa Christophorus Tausch, uczeń słynnego Andrei Pozza,
dopełnił malowidła marmoryzacjami, sztukateriami i złoceniami, a także zaprojektował kil-
ka ołtarzy - w tym główny (1722-34)^. W efekcie powstało jedno z najpiękniejszych wnętrz

' Autor pragnie podziękować Panu Prof. dr. hab. Janowi Wrabecowi za konsultację naukową tekstu oraz Koledze Dr.
Martinowi Madlowi (Ustav Dejin Umeni Akademie Ved Ćeske Republiky) za udostępnienie materiału ilustracyjnego.
- Zdzisław LEC ks., Jezmc;' we JJFocńrwm (1581-1776), Wrocław 1995. Tam kompletny stan badań na temat dziejów
jezuitów we Wrocławiu. Podstawowa literatura dotycząca Kościoła Uniwersyteckiego we Wrocławiu: Johann Christian
KUNDMANN, PrcwRMariMfH rernw Tiamra/mw uc arh/icm/mw PhatA/awen^e, Breslau 1726, s. 19-21; Alois SCHA-
DE, GAc/nc/Re Kmcńe zn??? a/JerńeińgAeH AG^en Te^M ń? RreyLm, Breslau 1898; Ludwig BURGEMEISTER, Die
JAMRenUnD m Rre^/aM, Breslau 1901; Bernhard PATZAK, „Die Archivalische Beitrage zu einer Geschichte der deut-
schen Malerei", Mo/MAńe/ŁKnn.yAAeH.sAa/h 7, 1914, s. 302-303; id., DieJe^MąenóuMten w Rre^/un iD-e
Hrc/AełteH (SAJlen znr ócńAAcńen DMfMtgeyc/hc/Ae I), StraBburg 1918, s. 12; „Die Kunstdenkmaler der Stadt Bre-
slau", [w:]D7'eKMn^t&7?łwó7er<7erP7wmzAie&rcńAier:, t. l,z. 3:Diełmcńń'c/7e77De77kwó7erJerH/AmA(Do/Aei-
zMHg) erweiierien ytor/igeóieA, red. Ludwig BURGEMEISTER, Giinther GRUNDMANN, Breslau 1934, s.
55-71; Hermann HOFFMANN, DieMaRńmAmcAe m R/^ey/<aM, (DńArerzn ^cńAAcAeM ATreńen, t. 13), Breslau 1935;