DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Rome-Dzida, Agata: Otto Dix w Karkonoszach między dawnymi mistrzami a sztuką popularną
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.70649#0315
Otto Dix w Karkonoszach - między dawnymi mistrzami a sztuką popularną
311
18. Otto Dix, Zwiastowanie pasterzom, wg
Herder Institu Marburg, Giinther
Grundmann Archiv, sygn. 133
19. Rembrandt van Rijn, Zwiastowanie
pasterzom, 1634
dziwolągiem, który szepcze świętemu do ucha o uciechach i bogactwach doczesnego
świata. Czy to święty Antoni zdołał już oswoić swoje nieodłączne demony, czy może
roślinne formy krajobrazowe nie zdołały przenieść ładunku emocjonalnego, który towa-
rzyszył postaciom figuralnym z poprzednich wersji. W stosunku do dramatycznej, brutal-
nej i przerażającej wizji Griinewalda, obraz Boscha, a za jego sprawą również kompozycja
Dixa, mniej koncentruje się na demonicznym aspekcie cierpień świętego, a bardziej zwra-
ca uwagę na jego samotność w otaczającej przestrzeni. O samotności artysty po roku 1933
mówił już Otto Conzelmann, który jako pierwszy w swojej powojennej monografii Dixa,
wydanej w 1959 r., omówił obrazy powstałe po roku 1933: „Zadany został temat opusz-
czonego, zdanego tylko na siebie człowieka, ten Chrystus [w domyśle Dix - przypis AR-
D] stoi samotnie ze swoimi obawami”32.
Bezspornym jest fakt, iż Otto Dix w swoich krajobrazach nawiązywał do niemieckiego
romantyzmu. Nie wykluczone, że obrazy malowane przez Caspara Davida Friedricha
w Karkonoszach i prezentowane w drezdeńskiej Galerie Neue Meister, w której artysta
był częstym bywalcem i którą równie chętnie odwiedzał ze swoimi uczniami, były bezpo-
średnim powodem jego przyjazdu do Karpacza33. Mit niemieckiego Urwelt, którego do-
świadczyć można było w Karkonoszach jeszcze pod koniec XIX w., nie stracił na swojej
sile przyciągania także w latach 40., a może nawet w kontekście jego nacjonalistycznego
wydźwięku nawet zyskał.
W roku 1941 r. Otto Dix namalował Św. Krzysztofa na tle karkonoskiego pejzażu, uka-
zując postać olbrzyma przenoszącego Dzieciątko Jezus przez wody Małego Stawu (ił. 7).
32 Cyt. za: LÓFFLER, Otto Dix. Bilder zur Bibel..., s. 6. Zdaniem Lófflera w męczeńskich scenach Chrystusa malowa-
nych przez artystę w pierwszej i ostatniej fazie jego twórczości zarówno Otto Conzelmann, jak i Gerhard Pommeranz-
Liedtke widzieli obraz opuszczonego, zdanego na siebie Dixa.
33 SCHUPPLI, op. cit, s. 22.
311
18. Otto Dix, Zwiastowanie pasterzom, wg
Herder Institu Marburg, Giinther
Grundmann Archiv, sygn. 133
19. Rembrandt van Rijn, Zwiastowanie
pasterzom, 1634
dziwolągiem, który szepcze świętemu do ucha o uciechach i bogactwach doczesnego
świata. Czy to święty Antoni zdołał już oswoić swoje nieodłączne demony, czy może
roślinne formy krajobrazowe nie zdołały przenieść ładunku emocjonalnego, który towa-
rzyszył postaciom figuralnym z poprzednich wersji. W stosunku do dramatycznej, brutal-
nej i przerażającej wizji Griinewalda, obraz Boscha, a za jego sprawą również kompozycja
Dixa, mniej koncentruje się na demonicznym aspekcie cierpień świętego, a bardziej zwra-
ca uwagę na jego samotność w otaczającej przestrzeni. O samotności artysty po roku 1933
mówił już Otto Conzelmann, który jako pierwszy w swojej powojennej monografii Dixa,
wydanej w 1959 r., omówił obrazy powstałe po roku 1933: „Zadany został temat opusz-
czonego, zdanego tylko na siebie człowieka, ten Chrystus [w domyśle Dix - przypis AR-
D] stoi samotnie ze swoimi obawami”32.
Bezspornym jest fakt, iż Otto Dix w swoich krajobrazach nawiązywał do niemieckiego
romantyzmu. Nie wykluczone, że obrazy malowane przez Caspara Davida Friedricha
w Karkonoszach i prezentowane w drezdeńskiej Galerie Neue Meister, w której artysta
był częstym bywalcem i którą równie chętnie odwiedzał ze swoimi uczniami, były bezpo-
średnim powodem jego przyjazdu do Karpacza33. Mit niemieckiego Urwelt, którego do-
świadczyć można było w Karkonoszach jeszcze pod koniec XIX w., nie stracił na swojej
sile przyciągania także w latach 40., a może nawet w kontekście jego nacjonalistycznego
wydźwięku nawet zyskał.
W roku 1941 r. Otto Dix namalował Św. Krzysztofa na tle karkonoskiego pejzażu, uka-
zując postać olbrzyma przenoszącego Dzieciątko Jezus przez wody Małego Stawu (ił. 7).
32 Cyt. za: LÓFFLER, Otto Dix. Bilder zur Bibel..., s. 6. Zdaniem Lófflera w męczeńskich scenach Chrystusa malowa-
nych przez artystę w pierwszej i ostatniej fazie jego twórczości zarówno Otto Conzelmann, jak i Gerhard Pommeranz-
Liedtke widzieli obraz opuszczonego, zdanego na siebie Dixa.
33 SCHUPPLI, op. cit, s. 22.