DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Artykuły
DOI article:Wasik, Bogusz: Dzieje budowy i architektura zamku w Papowie Biskupim na ziemi chełmińskiej w ¬świetle ostatnich badań
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0086
84
Bogusz Wasik
7. Próba rekonstrukcji
położenia topograficznego
zamku. Oprac. autor
Torbusa9 i Christopfra Herrmanna10. Przeprowadzono także pierwsze poważniejsze bada-
nia archeologiczno-architektoniczne na zamku. W latach 2005-2008 wykopaliska prowa-
dzone przez Marcina Wiewiórę z Instytutu Archeologii UMK skoncentrowane były
na terenie domu konwentu11. Ponowne badania archeologiczno-architektoniczne podjęto
w 2012 r. Prowadził je autor niniejszego tekstu wraz z Agatą Momot, pod kierunkiem
Marcina Wiewióry. Zainteresowanie badaczy skupiło się na weryfikacji rejonu domnie-
manego parchamu oraz określeniu zasięgu i przebiegu murów przedzamcza12. Równole-
gle do badań archeologicznych, autor tekstu przeprowadził badania architektoniczne
murów zamkowych. Ostatni sezon badań wniósł wiele nowych informacji na temat wy-
glądu i rozplanowania krzyżackiej warowni, które zanegowały obowiązujący dotąd plan
założenia zamkowego opracowany przez Conrada Steinbrechta. Analiza poszczególnych
kategorii źródeł archeologicznych i pełne wnioski wynikające badań wydane zostaną
w przyszłości w postaci książki13. Na stronach niniejszego artykułu przedstawione zosta-
ną nowe wyniki badań architektury i techniki budowy zamku papowskiego.
Najstarsza wzmianka historyczna o interesującej nas wsi pochodzi z 1222 r., kiedy to
Papowo stało się własnością biskupa Chrystiana14. W miejscowości, nie odgrywającej
dotąd strategicznej i administracyjnej roli, krzyżacy powołali komturię. Miało to najpraw-
dopodobniej miejsce między rokiem 1278 a 128415. Z ostatniego roku pochodzi pierwsza
9 Tomasz TORBUS, Die Konventsburgen in Deutschordensland Preussen, Munchen 1998, s. 127-130, 574-581.
10 Christofer HERRMANN, Mittelalterliche Architektur im Preussenland. Untersuchungen zur Frage der Kunstland-
schaft und -geographic, Petersberg-Olsztyn 2007, s. 358-360.
11 Marcin WIEWIÓRA, „Badania archeologiczno-architektoniczne średniowiecznego zamku w Papowie Biskupim
w ziemi chełmińskiej", [w:] Studia z dziejów wojskowości, budownictwa, kultury, (Archaeologia Historia Polona t. 17),
red. Jerzy OLCZAK, Toruń 2007, s. 293-305; ponadto sprawozdania i dokumentacje z badań w zbiorach Instytutu
Archeologii UMK i WKZ oddział w Toruniu.
12 Agata MOMOT, „Badania archeologiczno-achitektoniczne zamku krzyżackiego w Papowie Biskupim w roku 2012",
[w:] Sprawozdanie z badań archeologiczno-architektonicznych zamku w Papowie Biskupim w 2012 r., Toruń 2012
(maszynopis w archiwum WKZ oddział w Toruniu); Bogusz WASIK, „Badania architektoniczne zamku w Papowie
Biskupim przeprowadzone w 2012 roku", [w:] Sprawozdanie z badań archeologiczno-architektonicznych zamku
w Papowie Biskupim w 2012 r., Toruń 2012 (maszynopis w archiwum WKZ oddział w Toruniu).
13 Dotychczas opublikowane zostały jedynie artykuły, m.in. Agata MOMOT, Bogusz WASIK, Marcin WIEWIÓRA,
„Zamek krzyżacki w Papowie Biskupim. Nowe odkrycia i nowe interpretacje", Rocznik Grudziądzki, 22, 2014, s. 65-98;
Marcin WIEWIÓRA, „Studia nad średniowiecznym warsztatem budowlanym zamku krzyżackiego w Papowie Bisku-
pim", Ochrona Zabytków, 66, 2013, nr 1-4, s. 181-200.
14 Preussisches Urkundenbuch, Bd. I/l, hrsg. Rudolf PHILIPPI, C. WOELKY, Konigsberg 1882, nr 41.
15 Sławomir JÓŹWIAK, Powstanie i rozbój struktury administracyjno-terytorialnej zakonu krzyżackiego na Kujawach
i w ziemi chełmińskiej w latach 1246-1343, Toruń 1997, s. 130-132.
Bogusz Wasik
7. Próba rekonstrukcji
położenia topograficznego
zamku. Oprac. autor
Torbusa9 i Christopfra Herrmanna10. Przeprowadzono także pierwsze poważniejsze bada-
nia archeologiczno-architektoniczne na zamku. W latach 2005-2008 wykopaliska prowa-
dzone przez Marcina Wiewiórę z Instytutu Archeologii UMK skoncentrowane były
na terenie domu konwentu11. Ponowne badania archeologiczno-architektoniczne podjęto
w 2012 r. Prowadził je autor niniejszego tekstu wraz z Agatą Momot, pod kierunkiem
Marcina Wiewióry. Zainteresowanie badaczy skupiło się na weryfikacji rejonu domnie-
manego parchamu oraz określeniu zasięgu i przebiegu murów przedzamcza12. Równole-
gle do badań archeologicznych, autor tekstu przeprowadził badania architektoniczne
murów zamkowych. Ostatni sezon badań wniósł wiele nowych informacji na temat wy-
glądu i rozplanowania krzyżackiej warowni, które zanegowały obowiązujący dotąd plan
założenia zamkowego opracowany przez Conrada Steinbrechta. Analiza poszczególnych
kategorii źródeł archeologicznych i pełne wnioski wynikające badań wydane zostaną
w przyszłości w postaci książki13. Na stronach niniejszego artykułu przedstawione zosta-
ną nowe wyniki badań architektury i techniki budowy zamku papowskiego.
Najstarsza wzmianka historyczna o interesującej nas wsi pochodzi z 1222 r., kiedy to
Papowo stało się własnością biskupa Chrystiana14. W miejscowości, nie odgrywającej
dotąd strategicznej i administracyjnej roli, krzyżacy powołali komturię. Miało to najpraw-
dopodobniej miejsce między rokiem 1278 a 128415. Z ostatniego roku pochodzi pierwsza
9 Tomasz TORBUS, Die Konventsburgen in Deutschordensland Preussen, Munchen 1998, s. 127-130, 574-581.
10 Christofer HERRMANN, Mittelalterliche Architektur im Preussenland. Untersuchungen zur Frage der Kunstland-
schaft und -geographic, Petersberg-Olsztyn 2007, s. 358-360.
11 Marcin WIEWIÓRA, „Badania archeologiczno-architektoniczne średniowiecznego zamku w Papowie Biskupim
w ziemi chełmińskiej", [w:] Studia z dziejów wojskowości, budownictwa, kultury, (Archaeologia Historia Polona t. 17),
red. Jerzy OLCZAK, Toruń 2007, s. 293-305; ponadto sprawozdania i dokumentacje z badań w zbiorach Instytutu
Archeologii UMK i WKZ oddział w Toruniu.
12 Agata MOMOT, „Badania archeologiczno-achitektoniczne zamku krzyżackiego w Papowie Biskupim w roku 2012",
[w:] Sprawozdanie z badań archeologiczno-architektonicznych zamku w Papowie Biskupim w 2012 r., Toruń 2012
(maszynopis w archiwum WKZ oddział w Toruniu); Bogusz WASIK, „Badania architektoniczne zamku w Papowie
Biskupim przeprowadzone w 2012 roku", [w:] Sprawozdanie z badań archeologiczno-architektonicznych zamku
w Papowie Biskupim w 2012 r., Toruń 2012 (maszynopis w archiwum WKZ oddział w Toruniu).
13 Dotychczas opublikowane zostały jedynie artykuły, m.in. Agata MOMOT, Bogusz WASIK, Marcin WIEWIÓRA,
„Zamek krzyżacki w Papowie Biskupim. Nowe odkrycia i nowe interpretacje", Rocznik Grudziądzki, 22, 2014, s. 65-98;
Marcin WIEWIÓRA, „Studia nad średniowiecznym warsztatem budowlanym zamku krzyżackiego w Papowie Bisku-
pim", Ochrona Zabytków, 66, 2013, nr 1-4, s. 181-200.
14 Preussisches Urkundenbuch, Bd. I/l, hrsg. Rudolf PHILIPPI, C. WOELKY, Konigsberg 1882, nr 41.
15 Sławomir JÓŹWIAK, Powstanie i rozbój struktury administracyjno-terytorialnej zakonu krzyżackiego na Kujawach
i w ziemi chełmińskiej w latach 1246-1343, Toruń 1997, s. 130-132.