DOI issue:
Nr. 3
DOI article:[Inhaltsverzeichnis]
DOI chapter:Artykuły
DOI article:Nestorow, Rafał: Tajemnicze okolicznoś¬ci ś¬mierci Giovanniego Spazzia, nadwornego architekta Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej: Przyczynek do biografii
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0520
510
Rafał Nestorów
ogrom spraw związanych z zarządzaniem olbrzymim latyfundium. Część artystów po-
rzuciła służbę dworską, inni korzystając z chwilowej dezorganizacji podejmowali różne
zlecenia na własną rękę30. Artyści starali się zyskać lepsze warunki finansowe oraz pewną
niezależność. Apogeum tego procesu nastąpiło w 1729 r. wraz ze śmiercią Elżbiety Sie-
niawskiej. Z rozpadu struktur w warsztacie łubnickim korzystali artyści, chcąc wynego-
cjować atrakcyjniejsze dla siebie warunki zatrudnienia. Snycerz Johann Elias Hoffman,
nie mając kontraktu, przekonywał nową chlebodawczynię, aby zamiast płacić mu kwar-
talną pensję kontraktowała z nim jednorazowo poszczególne realizacje, wyrażał przy tym
gotowość sprowadzenia z „obcych krajów" odpowiedniej klasy rzemieślników31. Z cza-
sem Maria Zofia przystąpiła do formowania własnego zespołu wykonawców, tworzyli go
przedstawiciele kolejnej generacji artystów, którzy reprezentowali nową formację stylo-
wą. Decydującym punktem zwrotnym był ślub Marii Zofii z Augustem Aleksandrem
Czartoryskim w 1731 r.
30 Na temat organizacji prac artystycznych na dworze hetmanowej oraz zatrudnianych przez nią artystów zob. Jacek
GAJEWSKI, „Elżbieta Sieniawska i jej artyści. Z zagadnień organizacji pracy artystycznej i odbioru w XVIII wieku
w Polsce", [w:] Mecenas, kolekcjoner, odbiorca. Materiały z Sesji SHS. Katowice listopad 1981, Warszawa 1984,
s. 281-302; id., „Architekci w służbie i na usługach hetmanowej Elżbiety Sieniawskiej", [w:] Podług nieba i zwyczaju
polskiego. Studia z historii architektury, sztuki i kultury polskiej ofiarowane Adamowi Miłobędzkiemu, Warszawa 1988,
s. 377-390; Rafał NESTOROW, „Sieniawscy w Warszawie czasów Augusta II. Kilka uwag o wzajemnych relacjach
artystycznych", [w:] Kultura artystyczna Warszawy XVII-XXI w., red. Zbigniew MICHALCZYK, Andrzej PIEŃKOS,
Michał WARDZYŃSKI, Warszawa 2010, s. 145-157; id., „Artyści i rzemieślnicy z krajów Monarchii Habsburskiej
w służbie Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej", [w:] Między Wrocławiem a Lwowem. Sztuka na Śląsku, w Małopolsce
i na Rusi Koronnej od XVI do XVIII wieku. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej, red. Andrzej BETLEJ,
Katarzyna BRZEZINA, Piotr OSZCZANOWSKI, Wrocław-Kraków 2011, s. 279-291; Rafał NESTOROW, Jakub
SITO, Rezydencja i dobra wilanowskie w XVIII wieku w świetle archiwaliów z Biblioteki Czartoryskich, Wilanów 2010;
Jakub SITO, Rafał NESTOROW, „Stolarz czy architekt? Przypadek Konrada Kotschenreitera", [w:] Między Wrocła-
wiem a Lwowem..., s. 291-304.
31 BCzart., rkps 5831, 1. 14516, J.E. Hoffmann do M.Z. Denhoffowej, [1729].
Rafał Nestorów
ogrom spraw związanych z zarządzaniem olbrzymim latyfundium. Część artystów po-
rzuciła służbę dworską, inni korzystając z chwilowej dezorganizacji podejmowali różne
zlecenia na własną rękę30. Artyści starali się zyskać lepsze warunki finansowe oraz pewną
niezależność. Apogeum tego procesu nastąpiło w 1729 r. wraz ze śmiercią Elżbiety Sie-
niawskiej. Z rozpadu struktur w warsztacie łubnickim korzystali artyści, chcąc wynego-
cjować atrakcyjniejsze dla siebie warunki zatrudnienia. Snycerz Johann Elias Hoffman,
nie mając kontraktu, przekonywał nową chlebodawczynię, aby zamiast płacić mu kwar-
talną pensję kontraktowała z nim jednorazowo poszczególne realizacje, wyrażał przy tym
gotowość sprowadzenia z „obcych krajów" odpowiedniej klasy rzemieślników31. Z cza-
sem Maria Zofia przystąpiła do formowania własnego zespołu wykonawców, tworzyli go
przedstawiciele kolejnej generacji artystów, którzy reprezentowali nową formację stylo-
wą. Decydującym punktem zwrotnym był ślub Marii Zofii z Augustem Aleksandrem
Czartoryskim w 1731 r.
30 Na temat organizacji prac artystycznych na dworze hetmanowej oraz zatrudnianych przez nią artystów zob. Jacek
GAJEWSKI, „Elżbieta Sieniawska i jej artyści. Z zagadnień organizacji pracy artystycznej i odbioru w XVIII wieku
w Polsce", [w:] Mecenas, kolekcjoner, odbiorca. Materiały z Sesji SHS. Katowice listopad 1981, Warszawa 1984,
s. 281-302; id., „Architekci w służbie i na usługach hetmanowej Elżbiety Sieniawskiej", [w:] Podług nieba i zwyczaju
polskiego. Studia z historii architektury, sztuki i kultury polskiej ofiarowane Adamowi Miłobędzkiemu, Warszawa 1988,
s. 377-390; Rafał NESTOROW, „Sieniawscy w Warszawie czasów Augusta II. Kilka uwag o wzajemnych relacjach
artystycznych", [w:] Kultura artystyczna Warszawy XVII-XXI w., red. Zbigniew MICHALCZYK, Andrzej PIEŃKOS,
Michał WARDZYŃSKI, Warszawa 2010, s. 145-157; id., „Artyści i rzemieślnicy z krajów Monarchii Habsburskiej
w służbie Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej", [w:] Między Wrocławiem a Lwowem. Sztuka na Śląsku, w Małopolsce
i na Rusi Koronnej od XVI do XVIII wieku. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej, red. Andrzej BETLEJ,
Katarzyna BRZEZINA, Piotr OSZCZANOWSKI, Wrocław-Kraków 2011, s. 279-291; Rafał NESTOROW, Jakub
SITO, Rezydencja i dobra wilanowskie w XVIII wieku w świetle archiwaliów z Biblioteki Czartoryskich, Wilanów 2010;
Jakub SITO, Rafał NESTOROW, „Stolarz czy architekt? Przypadek Konrada Kotschenreitera", [w:] Między Wrocła-
wiem a Lwowem..., s. 291-304.
31 BCzart., rkps 5831, 1. 14516, J.E. Hoffmann do M.Z. Denhoffowej, [1729].