DOI Artikel:
Polaska, Joanna: Konserwacja i restauracja szafy organowej barokowego pozytywu z kościoła w Grodzisku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.61900#0022
M ATER1 AŁY
Joanna Polaska
Warszawa
Konserwacja i restauracja szafy organowej
barokowego pozytywu
z kościoła w Grodzisku
Na placu kościelnym przy ul. Bielskiej 1 w miejscowości Grodzisk, niedaleko
Siemiatycz, położonej na malowniczych terenach Podlasia, znajdują się dwa kato-
lickie kościoły, sąsiadujące przez drogę z cerkwią prawosławną. Jednym z nich jest
drewniany kościółek pw. św. Andrzeja Boboli - nie użytkowany, zniszczony, sto-
jący w niedużej odległości od nowego, murowanego, kościoła pw. Wniebowzięcia
NMP. Kościoły są własnością parafii rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia NMP
w Grodzisku. Drewniana świątynia do 1923 roku była cerkwią unicką, później prze-
kazano ją na potrzeby nowo powstałej parafii rzymskokatolickiej. Po wybudowaniu
nowego murowanego kościoła została zamknięta i czeka na prace remontowo-kon-
serwatorskie.
W starym drewnianym kościele pw. św. Andrzeja Boboli znajdował się ba-
rokowy pozytyw, którego szafa organowa wykonana została z drewna, polichro-
mowana ze złoconymi snycerskimi elementami dekoracyjnymi. Pozytyw, o którym
pisze M. Dorawa: Należy do grupy niniejszych organów zwanych powszechnie pozytywa-
mi1 i wykonany został w 2. poł. XVIII w., w okresie, kiedy sztuka budowania orga-
nów osiągnęła największy rozwój. W tym czasie muzykę organową tworzyli wielcy
mistrzowie Jan Sebastian Bach i Jerzy Fryderyk Handel.
Uratowanie pozytywu z Grodziska było możliwe dzięki finansowemu
wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, Podlaskiego Wo-
jewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku, Parafii Rzymskokatolickiej
pw. Wniebowzięcia NMP w Grodzisku i wielu sponsorów. Znaczące dla całego
przedsięwzięcia były godne podziwu starania proboszcza parafii ks. Henryka Ko-
sza w zorganizowaniu prac i poszukiwaniu źródeł finansowania w celu uratowania
zabytkowego pozytywu. A było o co walczyć, ponieważ pozytyw z Grodziska nale-
ży do najcenniejszych i najstarszych organów epoki baroku na terenie Podlasia.
STAN ZACHOWANIA SZAFY ORGANOWEJ
Przed konserwacją pozytyw był ustawiony na chórze w tymże drewnianym
kościele w Grodzisku. Instrument został zakupiony w 1962 roku przez ówczesnego
21
Joanna Polaska
Warszawa
Konserwacja i restauracja szafy organowej
barokowego pozytywu
z kościoła w Grodzisku
Na placu kościelnym przy ul. Bielskiej 1 w miejscowości Grodzisk, niedaleko
Siemiatycz, położonej na malowniczych terenach Podlasia, znajdują się dwa kato-
lickie kościoły, sąsiadujące przez drogę z cerkwią prawosławną. Jednym z nich jest
drewniany kościółek pw. św. Andrzeja Boboli - nie użytkowany, zniszczony, sto-
jący w niedużej odległości od nowego, murowanego, kościoła pw. Wniebowzięcia
NMP. Kościoły są własnością parafii rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia NMP
w Grodzisku. Drewniana świątynia do 1923 roku była cerkwią unicką, później prze-
kazano ją na potrzeby nowo powstałej parafii rzymskokatolickiej. Po wybudowaniu
nowego murowanego kościoła została zamknięta i czeka na prace remontowo-kon-
serwatorskie.
W starym drewnianym kościele pw. św. Andrzeja Boboli znajdował się ba-
rokowy pozytyw, którego szafa organowa wykonana została z drewna, polichro-
mowana ze złoconymi snycerskimi elementami dekoracyjnymi. Pozytyw, o którym
pisze M. Dorawa: Należy do grupy niniejszych organów zwanych powszechnie pozytywa-
mi1 i wykonany został w 2. poł. XVIII w., w okresie, kiedy sztuka budowania orga-
nów osiągnęła największy rozwój. W tym czasie muzykę organową tworzyli wielcy
mistrzowie Jan Sebastian Bach i Jerzy Fryderyk Handel.
Uratowanie pozytywu z Grodziska było możliwe dzięki finansowemu
wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, Podlaskiego Wo-
jewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku, Parafii Rzymskokatolickiej
pw. Wniebowzięcia NMP w Grodzisku i wielu sponsorów. Znaczące dla całego
przedsięwzięcia były godne podziwu starania proboszcza parafii ks. Henryka Ko-
sza w zorganizowaniu prac i poszukiwaniu źródeł finansowania w celu uratowania
zabytkowego pozytywu. A było o co walczyć, ponieważ pozytyw z Grodziska nale-
ży do najcenniejszych i najstarszych organów epoki baroku na terenie Podlasia.
STAN ZACHOWANIA SZAFY ORGANOWEJ
Przed konserwacją pozytyw był ustawiony na chórze w tymże drewnianym
kościele w Grodzisku. Instrument został zakupiony w 1962 roku przez ówczesnego
21