DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.28054#0056
'jt D £ S C R X P T I O
vrbem Antuerpiam rheda vestus vsqne ad pagum Bcrchemnrn aduenir, vbi aciuibus ar-
iTiatis5qui eius Cejsitudini obuiamprodierant5cum magno desiderio exsped:abatur. Nam
cum rumore allatum esTet eum Machliniam peruenisie, aceodem die quo vrbem ingidlus
est5Lyram venturum esie constaret, (exvrbis collegia sagittariorum 5 siuecenturi^in (ex
ciastes distributa:, qtireconstantexciuibus ieieftisiimis antiquistima totius ciuicatis praesi-
dia seu nerui quidarn Reipub.ac robora5&C vigintiarmatorum ciuium cohortes, iustu ma-
gistratus intra moenia in agro quiintervrbem& arcem medius est, (castri planitiemvo-
cant)inaciem procesierant5eodem quo excta vrbern dstponerentur ordine. fado igitur
agmine5& in ordines composito,porta Ca:ferea armati ciues cgresti5stx eade collegia paulo
iongius quam cetere cohortes in Berchcmicnm agrum progressa, ad pagi templum duobus
ab vrbe passuti millibus,opportuno loco substiterujnt,& in aciehoc modo (e disposuerunt.
Hastatinumeroctntumquinquaginta,fronteper quindenos instruda, decemordines
constituebantproporcione sesquialtera: signa militaria in medio locabantur. Iungebantur
fronti quini vtrinque iclopetarij, quoriim viginti ordines dextrum latus 5 totidemlatuum
custodiebant. Ce n tu m quinqii aginta coilega: eiusdem armaturae 5 eodem quo hastaciordi-
iiedispositi5a tergo iisdem jpratsidij loco erant. Tota phalanx quingentorum armatof
quinis ordinibus afronte protensior,vicenos ordinescontinebat. Frons septentrionem spe-
<ftabat &C viam publicam,qua Principierat transeundum. Nec ita nuiltis a phalange pas-
sibus bina vtrinque cornua accedebant, centum quinquaginta armatorum singuia, (ym-
metsiasimiliterhemiolia5collocata: quindecim osdinibus itaconstitutis 5 vt frons qu-xde^
cemarmatoscontinebat, adSeptentrionem sefeobnerteret. Eaautem aciejmperlatitudi-
nem ratione cornua tegebant5vt linea per primum phalangis ordinem du£la, cornuum vL
timum tetigisset. Constabatautem dextrumcornu exferentariis quimaioresgestant fclo-
pos cum furciliis5mosquettae vulgo nomiiiantur5notum tormenti mistilis genus5cuiusvsus
in primo statim pugne locoest5quem olim sagittariis dabant5eaque de cauia formidahihus,
qubd reliquos fclopos maguitudinesuperent, &C vicerta feriendi. Sinistrum eornuiclope-
tarij occupabant5paricumdextro coniu ordine,numero 5 &C spatio aphalangedistiti. His
armisatquetelisomnes sagittaviorumcenturiae bdli tempore in excubiis vtuntur, fedia
publiciscertaminibus5quibushonesteexercerifc)lent, earum binaequ^D. Georgium tu-
telarcmhabentchalybeisarcubussiuebalistisspiculaeiiciuntjVnde arcubalistarij vocan-
tur*5 Binx verb D.Sebastiani tutelaiiisignes5sagittasacernis arcubus ctnittunt*5 Quinta sub
*D.Christophoripatrocinio5nouotormentimanuarijgenerevtitur5quosfclopos nomina-
mus-5 Sexta denique,qua: in D.Michaelis clientelam fc dedit, gladiatorum more quouis ar-
niortimgenerecominuspugnat, hinc illius Centurise' colleg^e Dimicatores nominantur.
Fasiitiis vti nominibus in prasfcnti defcriptione, armoilim nostri aeui ignara concedet antri
tjmtaSjquam huius teli inuentione,vt nouis aliis rebus plurimis,longe superamus. Sclope-
tariosenimasonoquiexbuccarum inssationeerumpit, appellauimus. Alioquoqueno^
mine arcubusios vocamus,fi£to ex Italica lingua vocabulo, a foramine fcilicet quo ignis in
puluerem pyrium tubulo con tentum immittitur, &C arcu, quod plumbeas glandes sagi ttx
loco eiaculetur.Tales digressiunculas nonnullas inspersimus, quas non iniucudas fore pu-
tamus. Pergaimis vlterius. Ante frontem aciei stabant Decani citm suis singuli eiufclem
muneriscollegis5quitanquam praefediresCollegiorum administrant, &Cvt tribuni, aut
centurionesordinesducunt. His ita constitutis, Petrus Ernestus Mansfeldiaecomes,&:
Christophorus Mondragoniusarcis Antuerpianiepiiefe£lus5accedentem propius Archi-
ducemhonorificesalutant. Tum AntuerpiensitimConsulumalter (simtenimduumuiri
terriopostPafchaDominico diecum reliquis Senatoribus magistratum annuumineun-
tes)Eduardus vander Dilft quicum Carolo Malineo 111. Coniule, v i. Consulatum Kal.
Maij iniit5(ad cuius officium pr&cipua spedat Reipub. administratio, vt ad alterum Con-
sulem iurisdi(ftio)Principem aggreditur, cui aciem ostendit, &C ex quibus ciuibus illa con-
stabat, difcrte significat-, accitisque ad fc Decanis, ad salutandum Archiducem admitticu-
rat, quimanueiusdeosculata, ad stationem suamreuersi, signo datodisplosistormentis,
siuevtriusque generis fclopis, ingentem sonitum gratulationis testimonium edi iubent.
Qux
vrbem Antuerpiam rheda vestus vsqne ad pagum Bcrchemnrn aduenir, vbi aciuibus ar-
iTiatis5qui eius Cejsitudini obuiamprodierant5cum magno desiderio exsped:abatur. Nam
cum rumore allatum esTet eum Machliniam peruenisie, aceodem die quo vrbem ingidlus
est5Lyram venturum esie constaret, (exvrbis collegia sagittariorum 5 siuecenturi^in (ex
ciastes distributa:, qtireconstantexciuibus ieieftisiimis antiquistima totius ciuicatis praesi-
dia seu nerui quidarn Reipub.ac robora5&C vigintiarmatorum ciuium cohortes, iustu ma-
gistratus intra moenia in agro quiintervrbem& arcem medius est, (castri planitiemvo-
cant)inaciem procesierant5eodem quo excta vrbern dstponerentur ordine. fado igitur
agmine5& in ordines composito,porta Ca:ferea armati ciues cgresti5stx eade collegia paulo
iongius quam cetere cohortes in Berchcmicnm agrum progressa, ad pagi templum duobus
ab vrbe passuti millibus,opportuno loco substiterujnt,& in aciehoc modo (e disposuerunt.
Hastatinumeroctntumquinquaginta,fronteper quindenos instruda, decemordines
constituebantproporcione sesquialtera: signa militaria in medio locabantur. Iungebantur
fronti quini vtrinque iclopetarij, quoriim viginti ordines dextrum latus 5 totidemlatuum
custodiebant. Ce n tu m quinqii aginta coilega: eiusdem armaturae 5 eodem quo hastaciordi-
iiedispositi5a tergo iisdem jpratsidij loco erant. Tota phalanx quingentorum armatof
quinis ordinibus afronte protensior,vicenos ordinescontinebat. Frons septentrionem spe-
<ftabat &C viam publicam,qua Principierat transeundum. Nec ita nuiltis a phalange pas-
sibus bina vtrinque cornua accedebant, centum quinquaginta armatorum singuia, (ym-
metsiasimiliterhemiolia5collocata: quindecim osdinibus itaconstitutis 5 vt frons qu-xde^
cemarmatoscontinebat, adSeptentrionem sefeobnerteret. Eaautem aciejmperlatitudi-
nem ratione cornua tegebant5vt linea per primum phalangis ordinem du£la, cornuum vL
timum tetigisset. Constabatautem dextrumcornu exferentariis quimaioresgestant fclo-
pos cum furciliis5mosquettae vulgo nomiiiantur5notum tormenti mistilis genus5cuiusvsus
in primo statim pugne locoest5quem olim sagittariis dabant5eaque de cauia formidahihus,
qubd reliquos fclopos maguitudinesuperent, &C vicerta feriendi. Sinistrum eornuiclope-
tarij occupabant5paricumdextro coniu ordine,numero 5 &C spatio aphalangedistiti. His
armisatquetelisomnes sagittaviorumcenturiae bdli tempore in excubiis vtuntur, fedia
publiciscertaminibus5quibushonesteexercerifc)lent, earum binaequ^D. Georgium tu-
telarcmhabentchalybeisarcubussiuebalistisspiculaeiiciuntjVnde arcubalistarij vocan-
tur*5 Binx verb D.Sebastiani tutelaiiisignes5sagittasacernis arcubus ctnittunt*5 Quinta sub
*D.Christophoripatrocinio5nouotormentimanuarijgenerevtitur5quosfclopos nomina-
mus-5 Sexta denique,qua: in D.Michaelis clientelam fc dedit, gladiatorum more quouis ar-
niortimgenerecominuspugnat, hinc illius Centurise' colleg^e Dimicatores nominantur.
Fasiitiis vti nominibus in prasfcnti defcriptione, armoilim nostri aeui ignara concedet antri
tjmtaSjquam huius teli inuentione,vt nouis aliis rebus plurimis,longe superamus. Sclope-
tariosenimasonoquiexbuccarum inssationeerumpit, appellauimus. Alioquoqueno^
mine arcubusios vocamus,fi£to ex Italica lingua vocabulo, a foramine fcilicet quo ignis in
puluerem pyrium tubulo con tentum immittitur, &C arcu, quod plumbeas glandes sagi ttx
loco eiaculetur.Tales digressiunculas nonnullas inspersimus, quas non iniucudas fore pu-
tamus. Pergaimis vlterius. Ante frontem aciei stabant Decani citm suis singuli eiufclem
muneriscollegis5quitanquam praefediresCollegiorum administrant, &Cvt tribuni, aut
centurionesordinesducunt. His ita constitutis, Petrus Ernestus Mansfeldiaecomes,&:
Christophorus Mondragoniusarcis Antuerpianiepiiefe£lus5accedentem propius Archi-
ducemhonorificesalutant. Tum AntuerpiensitimConsulumalter (simtenimduumuiri
terriopostPafchaDominico diecum reliquis Senatoribus magistratum annuumineun-
tes)Eduardus vander Dilft quicum Carolo Malineo 111. Coniule, v i. Consulatum Kal.
Maij iniit5(ad cuius officium pr&cipua spedat Reipub. administratio, vt ad alterum Con-
sulem iurisdi(ftio)Principem aggreditur, cui aciem ostendit, &C ex quibus ciuibus illa con-
stabat, difcrte significat-, accitisque ad fc Decanis, ad salutandum Archiducem admitticu-
rat, quimanueiusdeosculata, ad stationem suamreuersi, signo datodisplosistormentis,
siuevtriusque generis fclopis, ingentem sonitum gratulationis testimonium edi iubent.
Qux