DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.28096#0038
s a ) Symbolum: Amicus optima viupossejjio. Pi&ura symbollca, canis loro
alligatus, cum lemmate : Fide & Conflantia.
FRIDERtCUS IV. cognomento Pacificus, natus patre Ernesto Ferreo
Austriaco.acDuceStyrix A.C. 141 s. ExprofedlioneHierosolymitana
reverlus.cum annum «tatis vigesimum quintum ageret, concordi Eledfo-
rum susfragio Francofurti Imperator eledtus est. Post acceptam Aquisgrani
coronam, in Bobemiae etiam 3c Ilungarix regnum per Legatos evocatus, tute-
lam soliim haeredis legitimi, non Jus regnorum, xquissimus Princeps suscepit.
(b) Lustratis inde plerisque, Sc nonnullis etiam lenitate augustl ad obiequium j
redudtisHelveti*urbibus, redux in Aultriam Bohemorum motus, 8c bellum,
quod Joannes Corvinus Hungarix Prorex pueri Regis Sc coronae extorquendae
prxtextu objecerat,mox statutl concordia, utrinque composuit. ( c ) Dum ia-
terim Eleonora Sponsa Lusitani Regis silia jam Italiae propior per Mediterra-
neum adventaret.obvius&ipsein Italiam Fridericus procellit ; cum ea Senis ex-
cepta solennissime Romam ingressus, Divorum prius templa Sc Lipsana, uti Sc
Nicolaum V.Pontisicem pedum osculo veneratus est ; tum ab eodem Papa io
sede D. Petri Sacris operante conjugii vinculo cum Eleonora copulatus, tertio
statim post die Romanorum Imperator inundhis, Insignia augusta obtinuit; gc.
stiente ob geminam Augustorum Solennitatem, Sc acclamante festivucn illud
populo Romano : Friderico Pacifico Imperatori vita & viciaria. ( d ) Ibi Im-
perator coronatione peradta ex veteri majorum inltituto Albertum fratrem,dein
trecentos alios in Tyberino ponte Equestri dignitate ornavit.-dimiba Urbe Nea-
polim , Sc conjugis in ea A vunculum Alpbonlum Regem invisit; unde Vene-
tias converso itinerein Austriam tandem descendit. In ea infertis suorum armis
obsessus, prolato in publicum SC reddito Viennensibus Ladislao, populi impe-
tum Sc furorem intempertivum disjecit, (e) Sed ille Huogaria, Bohemil,&
Aurtria sua non diu potitus, morte praematuri Pragx extimftus est ; cum Fride-
ticus Caesar, contra reliquos Austriacos Principes, SC praecipue Albertum sra-
trem, potioribus titulis sibi debitam Austriae ditionem (etsinon sine multo Sc dif-
ficili bello) asseruit. Pro qua tamen longiore mox dissidio cum Matthia iterum
HungarorumRege.&ancipiti diu marte contendit, (f) In Flandriam &: Bru-
mas digressus Maximiliatium silium inique i civibus detentum libertati armatus
reposuit; Eundem cum Maria Burgundica amplilsimarum Provinciarum hae-
rede jam nuper matrimonio junitum, Eledtorum consensu Aquisgrani corona-
tum,in Imperii consortem Sc Successorem assiimpsit. Bellis tandem, quae non
asperiore ex genio, led boni publici necestitate plerumqueaddudfus suseeperat,
multiplici cum hoste ac eventu sex Sc viginti compositis, ordinato Comitiis
plusquam duodenis Imperio, Sc pacati universi Germanil, Lincii Austriae pie
moritur A. C. 1493. aetatis 78. Imperii J3. Viennae in Basilica D. Stephani
splendidissimo monumento sepultus. ( g ) Princeps communi seriptorum en-
comio a clementia commendatus, ut qui Sc in aliis crudelitatem plurimum odis-
setjnec injurias aliter,quam agnati A ustriacis lenitate ulcisci soleret. Hostibus ali
quando domitis ad suos conversus; Mannum, ajebat, opusegimum; fed majus
■nane reflat, ut qui hofles vicimus, vincamus nos ipfes, & ultionifranos impona-
mus. (h) Symbolum: Rerum irrecuperabilium selix oblivio. Pidlura sym-
fcolica, manus ferro induta, Sc qux gladium evaginatum lupra librum explica-
tum sustineat, cum lemmate: Hic regit, ille tuetur.
MAXIMILTANUSI. Archidux Austriae,Friderico IV. natus A.C. 145’9.
Integrum fere novennium a nativitate mutus,mox tamen non sine pro-
digio linguis omnino leptem tam eleganter Sc dilerte locutus est, ut
omnibus fere populis sine interprete jura diceret, SC responsacumsfuporeau-
dientium redderet. (i) Primam aetatem culturae ingenii, belli studiis, Sc venatui
potiirimum dedit; in quo gravissimis vitae periculis laepe objedtus.semel in prae-
rupti montis apicem iubito elatus, cum delcensurus vestigium nullum reperiret,
vilo eminus 8c oculis saltem delibato Dominico corpora praesentaneam mor-
tem divinitus evasit. (k.) Amplissimis ditionibus per matrimonium cum Ma-
ria Burgundiae Sc Belgarum haerede audtus,Rex etiam Romanorum, vivo adhuc
Sc admtente apud Septemviros patre creatus est. (1) Bella acerrima ab ineun-
te aetate cum hostibus praepotentibus gelsit; in quibus manu semper Sc consilio
promptus, etsi non continubvidf oriam abi tulit, acie tamen nunquam inferior,
aut vidlus prxlio excessit, Ludovicum XI. Francix Regem Flandris infestum,
devidiumqueGuinegetanlpugnacastrisexuit: ( m) Eidem fortuna in Blan-
giaco apud Belgas cum Francis conssidtu, ubi prius cum toto exercitu fusus in
genua vidtorixauspici Deo tertium supplicasset, palmam extorsit. (n) Carolo
VIII, quod is Annam Britannicam a morte Marix Burgundxjam sibi despon-
sam surripuisset.Cameracum, Attrebatum, aliasque Artesix urbes sustulit; Eun-
dem Italicis armis implicitum, Sc a tegno Neapolitano redeuntem exercitu vi-
Store oppressit. (o) Austriam iterum, Hungaris pullis,recepit; in ipla Hun-
garia p!uraoppida,& in iis Alliam Regalem armis asseruit. (p) Bello Italico cum
foederatis suseepto plerasque in continenti urbes lupplicibus Sc trepidantibus Ve-
netis vidtor eripuit. ( q ) Tureas etiam, Bohemos, Batavos, Heivetos,a!iosque
vidtricibus ubique lignis percelluit; adeo, ut, vel teste Ludovico XI. Galliarum
Rege,pullante belli tympanum Maximiliano, tota in armis rigeret Germania, SC
Gallia omnis contremisceret. (r) Nec minus in colenda pace eximius, cum
Polonix, Bohemix, Sc Hungarix Regibus V iennam accitis fxdus illud sancivit,
quo deiu ad Austriacos iterum in Ferdinaodo I. nepote suo Hungaria transiit. (s)
A Iter xtate sua Augustus, neminem majori amore, quam viros dodhinl conspi-
cuos complexus, SC liberalitate prosecutus est; rerum a se gestarum commenta-
rios ipse conscripsit, Sc Augustistimx Bibliothecx Viennensis fundamenta jecit.
(t) Annis vitx postremis parato in sarcophago mortis secum memoriam sem-
per circumtulit: ultimus cum jam dies illuxisset, non contentus testamenti tabu -
lis inscripsisse.ultro.qua potuit extrema voce aditantibus sibi Principibus, venun-
date, inquit, Carolo & Ferdinando nepotibus meis, ut majorum insissentes vefii-
giis Catholicam religionem d Germanis h alienus cultam,adversus novorum dog-
matum authoresfellatoresque cum vita etiam periculo defendant. ( u ) Obiit
optimus Princeps Welsii in Austria Superiore A.C. isi 9. xsatisfere 60. Im-
perii 2Corpus Viennam Sc mox Ncostadium dedudtum, ibidem sepultuni
est. Nihildum vixit,illo mitius,nihil mansuetius.aut benignius fuit. Roganti-
bus.cur male dese meritos non ocyus male perderet ? Parcendum e^e,respondit,
ut rurfus villis ignofiere integrumfibi eflet. Illud etiam vulgare sibi iterato di-
£t itans: Fideles fubditos femper Ut os e Principis conspetlu debere discedere. ( x )
Symbolum : Tene menfuram,& respice finem, sidfura symbolica.rota su per-
ne pomum Imperiale sultinens, cum lemmate : Per tot diserimina.
Sub initium sxculi hujus, abdicato Wenceslao Sc ante Ruperfum Impera-
tor eledtus est Jodocus Moravix Marchiojsed qui nihil memoratu dignum cum
eglsset, post mensesab Eledtione sex, odtogenarius obiit : idcirco a paucissimis
Imperatorum catalogo insertus, (y)
TErtio -satculi labentis anno Antverpia, cum hadtenus in Flandris comitum
ditione fuisset, ad Brabantiae Duces transiit, Marchionatus Imperii titulo a
Ruperto Cajsare ornata, (z)
Reliquae itemProvinciteBelgics a JacoboHollandis Comite, & Philippo de-
sunsso BiabantisDuteadBurgundos haereditatetranseurit; Brabantia nempe,Han-
itonia,Hollandia,Zeelandia,Fiisia,&Namurcensis Comitatus; easPhilippusBonus
Burgundise Dux primus accepit; (a a) a quo Ordo Equitum aurei Velleris in ipsis
nuptiarum Solennibus Brugis Flandriae celebratis inllitutus elf, ac honori Deiparae
& Andreae Apoltoli dicatus. (b b) Defundfo Philippo Carolus filius,Audax diftus,
ditionibus reliquis Geldriam,Zntphaniam,&Lucenourgum adjecit, (c c) Qux Pro-
Yinciae omnes subfinemssculi adMaximilianum I. & Domum Austriacam haeredi-
*ario Jure cum Maria CaroliBurgundi filia devolutae sunt. (d d)
A Sigismundo Imperatore in Conllantiensi Concilio Sabaudiae & Clivis co-
mites in ordinem Ducum promoti; 8c Marchia Brandeburgica cumEledlorali dig-
nitate ad NorimbergensemBurggravium ex Comitibus Zolleranis translata, cum
Jodocus Moravis Marchio, ad quem ea ditio emptione nuper pervenerat, line libe-
ris decessisset. (e e)
Idem Caelar (Alberto Saxonis Duce &Ele£tore, qui poliremus supererst ex
Bernardi Anhaltini progenie, vita fun£lo) ditionem illam cum annexo Ele£loratu,
Friderico Misiiis Marchioni in feudum contulit; (ff) ex quo hodiedum Misnia
tpenes Saxonem EleQorem est.
In Italia Mantus subsistens Sigismundus.FranciscumGonzagamMarchiona-
li dignitate, 8tdasis aquilis Imperii Insignibus ornavit; (gg) Borsium verb Mar-
chionemEstensem Fridericus Imp.Mutins & Rhegii Ducem creavit. (h h) In Ger-
mania inferiore Holsatianr Ducatus, & prsfe&uram Embdensem Comitatus nomi-
ne auxit. (ii)
(a) Nauci.gen.48.p.1061. VermilausEpit.hist.p 297.Erietinsadan. 1437. (b) yEn.Sylv.de
Roo.l 5-P.I86. Rayn A.C. 1440.11.12. (c) Calv.ad an.1455.deR00.U5. p.jpl.&seq.l. 7-p 275.
(d) Herzius. deRoo.l.y.p.aoy. Nauci, gen.49.p.1076 Garion. Raynald. A. C. 145 e. ( e ) Idsm.
1.0.11.7. ‘ie Roo.l,6'.p.a 10. Fugger.Spec.Honor.Aullr.l.y.c.fi. ( f J De Roo.l^.p.aga- Herz. Nauci,
gen.49 p 10S8 I094. CgJ Herz deRoo Alib.y.ad 10.Fugger.l.c.totolib.5.Raynald. A. C 147(1.
I477.&seq. (h) Vernnlausde VirtuttAustr.l.q.c.i.n.i. lib.a. c.4.n.2. vE.n. Sylv.l. 2. de distis Al-
phonsi. CD Herz. Vernulsusl.c lib.i.c.9.n.i. (k) Idemc.j.n 2. Fugger,l.c.lib.fi.c.so n.12. (1)
Nauci gen.50. Fugger.lib. 5.C.26.& ;y. de Roo I.9. Vernul. Epitom.hist, p.2y8. C m ) Cuspin. apud
Calvis. 1478. de Roo.l. 9. Fugger. 1.5, c.28-0.1 a. (n) Vernul.Virt.Austc.l i.c.3.11.2. so) Pctavius
I.9.C.10. Carion. de Roo.l. jo.4 pag.58(5- (p) Raynald. A.C. i490.n 12.14. Fugger.l s.c. 38. n.7.
Roo.l.io p.jSt-. (83 Carion.ad an. 1597.R»o.l.Ia.Fog. 1 Vernul.Epit hist.p.298- Calv. 1909.
(r) Fugg.l 6.C.20.11.17. ( s) Raynald.&Calv.A.C.i51 s.Fug.l.6.c.i7. deRoo.p.467. Ct)Herz.
Vcrnul.Virt.Austr.l.I.c.S.n.l. (u) Ibid.c.i.n.i. (x) Vernul. Virt.Austr.l 3.C.4. n.j,&c.8.n.j.
Memorabilia Imperij.
Bonissia.qus haflenus Juris Imperii & penes adminillrationem Ordinis Teu-
tonicorum erat.impar armis Polonicis,eorundem dientels se dedit; Supremus Ma-
giller Ducis titulo accepto fidelitatem jurare julTus Polouis. (kk) Id quod ad sa-
cilium sequens, Stannum 1^x4. non pauci rejiciunt.
In Suevia,adnitente Friderico, ad pacem mu tu 6 tuendam, 8t contra Helveto*
poiisiimtim, fsdusSuevicumC/j/««/y. Gw^n diflum, inter Principes, urbesque con-
ceptum est, ad Caroli V. usque tempora conllanter, & ex legibus observatum. (11)
Junfti sunt in unum hoc ssculo, diverlis tamen temporibus, & in unam fami-
liam redufti Julis, Clivis, St Montium Ducatus, Comitatus Marchis StRavensper-
gs. (mm) Comitatus item Cilles, defunfto ejusdem ComiteUdalrico, Ducatui
Styris, St reliquis Austriacorum provinciis a Friderico annexus est. (n n)
In Comitiis Wormatiensibus ex Maximiliani I. Imperatoris St Ordinum con-
sensu, quia tribunalia cstera tot caulis agitandis non sufficerent, Camera Imperialis
instituta est A.C. 149^. qus ambulatoria primum, dein Spiram translata Spirensis
dici cspit, St in qua lites controverss inter mediata St immediata Imperii membra
ex InstitutioneGssaris St Statuum per Judicem seti Prssidem St AHellores expedi-
rentur. Estque hoc Judicium Rottweillensi longh superius.St Judicio Imperiali au-
lico proximum. (00) Ibideui Austregarum, seti Judicii inferioris ordinis institutio
fafta; (pp) Comites Wirtenbergici in Duces evefli; (qq) St decreto inter cs-
tera sancitum, ut Septemviri in sua quisque ditione scholis publicis, vel Academiis
sedem figerent, (rr)
Hoc demum ssculum est.in quo post Albertum II. non interrupta serie, ex fo-
la Austriacorum familia Imperatores deligi cspere ; idque, ut ait Scriptor Gallus,
magno Ecclesia; bono; pietatis line dubio pramium St religionis, qus huic familL*
semper innata? fuerunt. (s s)
Cy) Nauci, gen.47. T032.Briet.&Cal.adan. 1413. (x) Scrib-apudCal.an.t403. Caa) Pontu*
Heuterus rerum llurgund.l.4.c.3.y. Calv. 1428.1430. C b b) Herm. Hermes, fasc, juris.cap.38 n.i.
Calv.'430. (cc) Heuterus U4.C.9. Calv.1444.1471. ( d d ) Heuterus l.c. Carion an.1477. Nauci,
gen.yo.p.i 102. Fugger. I.5. c 2fi. Cee) Carion. Herm. Hermes fasc. Juris c.25. n.2.1’al. I.40 c.2.
n. X02. Nauci. p.io(>4. (ff) Palat l.c.n.71. Herm.c.18 n 59. Kranz. Calv.an.1423. (gg) Pctavius
1.9« c.g. Palat. 11 60. (hh) Nauci, gen.45.p.1079. Carion. Briet. ad an. 1432. (i i) Hermes.c.33.
n 41. Hoping. de Jureinsign.c. 6.n. 833 Ger.Mere. tab.Embd (kk) Klock.l.i.c.t i.n.25. Calv.
1466. Herm. c 4. n.34. (11) Nauci.gen.48 p.1053. Annal.Suev.apudCalv. 1488. (mni) Gerard.
Mere tab.Westplial 3. Hermes c.33.n.22. ( n n) Ger.de Roo 1 6.p,228. Fugger.spec. Honor, Anst.
I.5.C.T1. (00) Hermes.cap. 13.0.3. Reinkingius l.x ClalT.2 c.14.11 8.9. Rhoding. in PandeA. Ca-
meral.l i.tit.2.11.3. (pp) Reinking.l.c.cap it. 11.13. Herm. c.t5.n.i2. (qq) Carion.Nauci gga.
50 pag. 1114. Mereat. Herm.c. 33. n. 30. ( rr ) Aventinus apud Calv. 1495. (s s) Brietius ad
A. C. 14.3.0-
alligatus, cum lemmate : Fide & Conflantia.
FRIDERtCUS IV. cognomento Pacificus, natus patre Ernesto Ferreo
Austriaco.acDuceStyrix A.C. 141 s. ExprofedlioneHierosolymitana
reverlus.cum annum «tatis vigesimum quintum ageret, concordi Eledfo-
rum susfragio Francofurti Imperator eledtus est. Post acceptam Aquisgrani
coronam, in Bobemiae etiam 3c Ilungarix regnum per Legatos evocatus, tute-
lam soliim haeredis legitimi, non Jus regnorum, xquissimus Princeps suscepit.
(b) Lustratis inde plerisque, Sc nonnullis etiam lenitate augustl ad obiequium j
redudtisHelveti*urbibus, redux in Aultriam Bohemorum motus, 8c bellum,
quod Joannes Corvinus Hungarix Prorex pueri Regis Sc coronae extorquendae
prxtextu objecerat,mox statutl concordia, utrinque composuit. ( c ) Dum ia-
terim Eleonora Sponsa Lusitani Regis silia jam Italiae propior per Mediterra-
neum adventaret.obvius&ipsein Italiam Fridericus procellit ; cum ea Senis ex-
cepta solennissime Romam ingressus, Divorum prius templa Sc Lipsana, uti Sc
Nicolaum V.Pontisicem pedum osculo veneratus est ; tum ab eodem Papa io
sede D. Petri Sacris operante conjugii vinculo cum Eleonora copulatus, tertio
statim post die Romanorum Imperator inundhis, Insignia augusta obtinuit; gc.
stiente ob geminam Augustorum Solennitatem, Sc acclamante festivucn illud
populo Romano : Friderico Pacifico Imperatori vita & viciaria. ( d ) Ibi Im-
perator coronatione peradta ex veteri majorum inltituto Albertum fratrem,dein
trecentos alios in Tyberino ponte Equestri dignitate ornavit.-dimiba Urbe Nea-
polim , Sc conjugis in ea A vunculum Alpbonlum Regem invisit; unde Vene-
tias converso itinerein Austriam tandem descendit. In ea infertis suorum armis
obsessus, prolato in publicum SC reddito Viennensibus Ladislao, populi impe-
tum Sc furorem intempertivum disjecit, (e) Sed ille Huogaria, Bohemil,&
Aurtria sua non diu potitus, morte praematuri Pragx extimftus est ; cum Fride-
ticus Caesar, contra reliquos Austriacos Principes, SC praecipue Albertum sra-
trem, potioribus titulis sibi debitam Austriae ditionem (etsinon sine multo Sc dif-
ficili bello) asseruit. Pro qua tamen longiore mox dissidio cum Matthia iterum
HungarorumRege.&ancipiti diu marte contendit, (f) In Flandriam &: Bru-
mas digressus Maximiliatium silium inique i civibus detentum libertati armatus
reposuit; Eundem cum Maria Burgundica amplilsimarum Provinciarum hae-
rede jam nuper matrimonio junitum, Eledtorum consensu Aquisgrani corona-
tum,in Imperii consortem Sc Successorem assiimpsit. Bellis tandem, quae non
asperiore ex genio, led boni publici necestitate plerumqueaddudfus suseeperat,
multiplici cum hoste ac eventu sex Sc viginti compositis, ordinato Comitiis
plusquam duodenis Imperio, Sc pacati universi Germanil, Lincii Austriae pie
moritur A. C. 1493. aetatis 78. Imperii J3. Viennae in Basilica D. Stephani
splendidissimo monumento sepultus. ( g ) Princeps communi seriptorum en-
comio a clementia commendatus, ut qui Sc in aliis crudelitatem plurimum odis-
setjnec injurias aliter,quam agnati A ustriacis lenitate ulcisci soleret. Hostibus ali
quando domitis ad suos conversus; Mannum, ajebat, opusegimum; fed majus
■nane reflat, ut qui hofles vicimus, vincamus nos ipfes, & ultionifranos impona-
mus. (h) Symbolum: Rerum irrecuperabilium selix oblivio. Pidlura sym-
fcolica, manus ferro induta, Sc qux gladium evaginatum lupra librum explica-
tum sustineat, cum lemmate: Hic regit, ille tuetur.
MAXIMILTANUSI. Archidux Austriae,Friderico IV. natus A.C. 145’9.
Integrum fere novennium a nativitate mutus,mox tamen non sine pro-
digio linguis omnino leptem tam eleganter Sc dilerte locutus est, ut
omnibus fere populis sine interprete jura diceret, SC responsacumsfuporeau-
dientium redderet. (i) Primam aetatem culturae ingenii, belli studiis, Sc venatui
potiirimum dedit; in quo gravissimis vitae periculis laepe objedtus.semel in prae-
rupti montis apicem iubito elatus, cum delcensurus vestigium nullum reperiret,
vilo eminus 8c oculis saltem delibato Dominico corpora praesentaneam mor-
tem divinitus evasit. (k.) Amplissimis ditionibus per matrimonium cum Ma-
ria Burgundiae Sc Belgarum haerede audtus,Rex etiam Romanorum, vivo adhuc
Sc admtente apud Septemviros patre creatus est. (1) Bella acerrima ab ineun-
te aetate cum hostibus praepotentibus gelsit; in quibus manu semper Sc consilio
promptus, etsi non continubvidf oriam abi tulit, acie tamen nunquam inferior,
aut vidlus prxlio excessit, Ludovicum XI. Francix Regem Flandris infestum,
devidiumqueGuinegetanlpugnacastrisexuit: ( m) Eidem fortuna in Blan-
giaco apud Belgas cum Francis conssidtu, ubi prius cum toto exercitu fusus in
genua vidtorixauspici Deo tertium supplicasset, palmam extorsit. (n) Carolo
VIII, quod is Annam Britannicam a morte Marix Burgundxjam sibi despon-
sam surripuisset.Cameracum, Attrebatum, aliasque Artesix urbes sustulit; Eun-
dem Italicis armis implicitum, Sc a tegno Neapolitano redeuntem exercitu vi-
Store oppressit. (o) Austriam iterum, Hungaris pullis,recepit; in ipla Hun-
garia p!uraoppida,& in iis Alliam Regalem armis asseruit. (p) Bello Italico cum
foederatis suseepto plerasque in continenti urbes lupplicibus Sc trepidantibus Ve-
netis vidtor eripuit. ( q ) Tureas etiam, Bohemos, Batavos, Heivetos,a!iosque
vidtricibus ubique lignis percelluit; adeo, ut, vel teste Ludovico XI. Galliarum
Rege,pullante belli tympanum Maximiliano, tota in armis rigeret Germania, SC
Gallia omnis contremisceret. (r) Nec minus in colenda pace eximius, cum
Polonix, Bohemix, Sc Hungarix Regibus V iennam accitis fxdus illud sancivit,
quo deiu ad Austriacos iterum in Ferdinaodo I. nepote suo Hungaria transiit. (s)
A Iter xtate sua Augustus, neminem majori amore, quam viros dodhinl conspi-
cuos complexus, SC liberalitate prosecutus est; rerum a se gestarum commenta-
rios ipse conscripsit, Sc Augustistimx Bibliothecx Viennensis fundamenta jecit.
(t) Annis vitx postremis parato in sarcophago mortis secum memoriam sem-
per circumtulit: ultimus cum jam dies illuxisset, non contentus testamenti tabu -
lis inscripsisse.ultro.qua potuit extrema voce aditantibus sibi Principibus, venun-
date, inquit, Carolo & Ferdinando nepotibus meis, ut majorum insissentes vefii-
giis Catholicam religionem d Germanis h alienus cultam,adversus novorum dog-
matum authoresfellatoresque cum vita etiam periculo defendant. ( u ) Obiit
optimus Princeps Welsii in Austria Superiore A.C. isi 9. xsatisfere 60. Im-
perii 2Corpus Viennam Sc mox Ncostadium dedudtum, ibidem sepultuni
est. Nihildum vixit,illo mitius,nihil mansuetius.aut benignius fuit. Roganti-
bus.cur male dese meritos non ocyus male perderet ? Parcendum e^e,respondit,
ut rurfus villis ignofiere integrumfibi eflet. Illud etiam vulgare sibi iterato di-
£t itans: Fideles fubditos femper Ut os e Principis conspetlu debere discedere. ( x )
Symbolum : Tene menfuram,& respice finem, sidfura symbolica.rota su per-
ne pomum Imperiale sultinens, cum lemmate : Per tot diserimina.
Sub initium sxculi hujus, abdicato Wenceslao Sc ante Ruperfum Impera-
tor eledtus est Jodocus Moravix Marchiojsed qui nihil memoratu dignum cum
eglsset, post mensesab Eledtione sex, odtogenarius obiit : idcirco a paucissimis
Imperatorum catalogo insertus, (y)
TErtio -satculi labentis anno Antverpia, cum hadtenus in Flandris comitum
ditione fuisset, ad Brabantiae Duces transiit, Marchionatus Imperii titulo a
Ruperto Cajsare ornata, (z)
Reliquae itemProvinciteBelgics a JacoboHollandis Comite, & Philippo de-
sunsso BiabantisDuteadBurgundos haereditatetranseurit; Brabantia nempe,Han-
itonia,Hollandia,Zeelandia,Fiisia,&Namurcensis Comitatus; easPhilippusBonus
Burgundise Dux primus accepit; (a a) a quo Ordo Equitum aurei Velleris in ipsis
nuptiarum Solennibus Brugis Flandriae celebratis inllitutus elf, ac honori Deiparae
& Andreae Apoltoli dicatus. (b b) Defundfo Philippo Carolus filius,Audax diftus,
ditionibus reliquis Geldriam,Zntphaniam,&Lucenourgum adjecit, (c c) Qux Pro-
Yinciae omnes subfinemssculi adMaximilianum I. & Domum Austriacam haeredi-
*ario Jure cum Maria CaroliBurgundi filia devolutae sunt. (d d)
A Sigismundo Imperatore in Conllantiensi Concilio Sabaudiae & Clivis co-
mites in ordinem Ducum promoti; 8c Marchia Brandeburgica cumEledlorali dig-
nitate ad NorimbergensemBurggravium ex Comitibus Zolleranis translata, cum
Jodocus Moravis Marchio, ad quem ea ditio emptione nuper pervenerat, line libe-
ris decessisset. (e e)
Idem Caelar (Alberto Saxonis Duce &Ele£tore, qui poliremus supererst ex
Bernardi Anhaltini progenie, vita fun£lo) ditionem illam cum annexo Ele£loratu,
Friderico Misiiis Marchioni in feudum contulit; (ff) ex quo hodiedum Misnia
tpenes Saxonem EleQorem est.
In Italia Mantus subsistens Sigismundus.FranciscumGonzagamMarchiona-
li dignitate, 8tdasis aquilis Imperii Insignibus ornavit; (gg) Borsium verb Mar-
chionemEstensem Fridericus Imp.Mutins & Rhegii Ducem creavit. (h h) In Ger-
mania inferiore Holsatianr Ducatus, & prsfe&uram Embdensem Comitatus nomi-
ne auxit. (ii)
(a) Nauci.gen.48.p.1061. VermilausEpit.hist.p 297.Erietinsadan. 1437. (b) yEn.Sylv.de
Roo.l 5-P.I86. Rayn A.C. 1440.11.12. (c) Calv.ad an.1455.deR00.U5. p.jpl.&seq.l. 7-p 275.
(d) Herzius. deRoo.l.y.p.aoy. Nauci, gen.49.p.1076 Garion. Raynald. A. C. 145 e. ( e ) Idsm.
1.0.11.7. ‘ie Roo.l,6'.p.a 10. Fugger.Spec.Honor.Aullr.l.y.c.fi. ( f J De Roo.l^.p.aga- Herz. Nauci,
gen.49 p 10S8 I094. CgJ Herz deRoo Alib.y.ad 10.Fugger.l.c.totolib.5.Raynald. A. C 147(1.
I477.&seq. (h) Vernnlausde VirtuttAustr.l.q.c.i.n.i. lib.a. c.4.n.2. vE.n. Sylv.l. 2. de distis Al-
phonsi. CD Herz. Vernulsusl.c lib.i.c.9.n.i. (k) Idemc.j.n 2. Fugger,l.c.lib.fi.c.so n.12. (1)
Nauci gen.50. Fugger.lib. 5.C.26.& ;y. de Roo I.9. Vernul. Epitom.hist, p.2y8. C m ) Cuspin. apud
Calvis. 1478. de Roo.l. 9. Fugger. 1.5, c.28-0.1 a. (n) Vernul.Virt.Austc.l i.c.3.11.2. so) Pctavius
I.9.C.10. Carion. de Roo.l. jo.4 pag.58(5- (p) Raynald. A.C. i490.n 12.14. Fugger.l s.c. 38. n.7.
Roo.l.io p.jSt-. (83 Carion.ad an. 1597.R»o.l.Ia.Fog. 1 Vernul.Epit hist.p.298- Calv. 1909.
(r) Fugg.l 6.C.20.11.17. ( s) Raynald.&Calv.A.C.i51 s.Fug.l.6.c.i7. deRoo.p.467. Ct)Herz.
Vcrnul.Virt.Austr.l.I.c.S.n.l. (u) Ibid.c.i.n.i. (x) Vernul. Virt.Austr.l 3.C.4. n.j,&c.8.n.j.
Memorabilia Imperij.
Bonissia.qus haflenus Juris Imperii & penes adminillrationem Ordinis Teu-
tonicorum erat.impar armis Polonicis,eorundem dientels se dedit; Supremus Ma-
giller Ducis titulo accepto fidelitatem jurare julTus Polouis. (kk) Id quod ad sa-
cilium sequens, Stannum 1^x4. non pauci rejiciunt.
In Suevia,adnitente Friderico, ad pacem mu tu 6 tuendam, 8t contra Helveto*
poiisiimtim, fsdusSuevicumC/j/««/y. Gw^n diflum, inter Principes, urbesque con-
ceptum est, ad Caroli V. usque tempora conllanter, & ex legibus observatum. (11)
Junfti sunt in unum hoc ssculo, diverlis tamen temporibus, & in unam fami-
liam redufti Julis, Clivis, St Montium Ducatus, Comitatus Marchis StRavensper-
gs. (mm) Comitatus item Cilles, defunfto ejusdem ComiteUdalrico, Ducatui
Styris, St reliquis Austriacorum provinciis a Friderico annexus est. (n n)
In Comitiis Wormatiensibus ex Maximiliani I. Imperatoris St Ordinum con-
sensu, quia tribunalia cstera tot caulis agitandis non sufficerent, Camera Imperialis
instituta est A.C. 149^. qus ambulatoria primum, dein Spiram translata Spirensis
dici cspit, St in qua lites controverss inter mediata St immediata Imperii membra
ex InstitutioneGssaris St Statuum per Judicem seti Prssidem St AHellores expedi-
rentur. Estque hoc Judicium Rottweillensi longh superius.St Judicio Imperiali au-
lico proximum. (00) Ibideui Austregarum, seti Judicii inferioris ordinis institutio
fafta; (pp) Comites Wirtenbergici in Duces evefli; (qq) St decreto inter cs-
tera sancitum, ut Septemviri in sua quisque ditione scholis publicis, vel Academiis
sedem figerent, (rr)
Hoc demum ssculum est.in quo post Albertum II. non interrupta serie, ex fo-
la Austriacorum familia Imperatores deligi cspere ; idque, ut ait Scriptor Gallus,
magno Ecclesia; bono; pietatis line dubio pramium St religionis, qus huic familL*
semper innata? fuerunt. (s s)
Cy) Nauci, gen.47. T032.Briet.&Cal.adan. 1413. (x) Scrib-apudCal.an.t403. Caa) Pontu*
Heuterus rerum llurgund.l.4.c.3.y. Calv. 1428.1430. C b b) Herm. Hermes, fasc, juris.cap.38 n.i.
Calv.'430. (cc) Heuterus U4.C.9. Calv.1444.1471. ( d d ) Heuterus l.c. Carion an.1477. Nauci,
gen.yo.p.i 102. Fugger. I.5. c 2fi. Cee) Carion. Herm. Hermes fasc. Juris c.25. n.2.1’al. I.40 c.2.
n. X02. Nauci. p.io(>4. (ff) Palat l.c.n.71. Herm.c.18 n 59. Kranz. Calv.an.1423. (gg) Pctavius
1.9« c.g. Palat. 11 60. (hh) Nauci, gen.45.p.1079. Carion. Briet. ad an. 1432. (i i) Hermes.c.33.
n 41. Hoping. de Jureinsign.c. 6.n. 833 Ger.Mere. tab.Embd (kk) Klock.l.i.c.t i.n.25. Calv.
1466. Herm. c 4. n.34. (11) Nauci.gen.48 p.1053. Annal.Suev.apudCalv. 1488. (mni) Gerard.
Mere tab.Westplial 3. Hermes c.33.n.22. ( n n) Ger.de Roo 1 6.p,228. Fugger.spec. Honor, Anst.
I.5.C.T1. (00) Hermes.cap. 13.0.3. Reinkingius l.x ClalT.2 c.14.11 8.9. Rhoding. in PandeA. Ca-
meral.l i.tit.2.11.3. (pp) Reinking.l.c.cap it. 11.13. Herm. c.t5.n.i2. (qq) Carion.Nauci gga.
50 pag. 1114. Mereat. Herm.c. 33. n. 30. ( rr ) Aventinus apud Calv. 1495. (s s) Brietius ad
A. C. 14.3.0-