DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.9813#0011
LECTORI HENEFOLO
S A L V r E M.
gs^ IracvlaDei,candideLedtor,profundaadmodum,ab-
strulaacomnino imperscrutabiliaesse,pra£ter rerumquoti-
dianam experientiam, tam ex hacrecentinostra,quam alijs
aliorum derebus Indicis historijseditis,clarilTimeac abun-
dantissime intelligi potest. Quae certe vniuersim hocflnein
]ucemdataeiiint,vtexillispassiminformatiplurimi,tremen-
damDeimunificentissimimaiestatemdcuoteagnoscere:Sa-
pientiaeeiusadmirandae profunditaterimari:&deniq; diui-
nx illiusdextraeaugustissima&auspicatissimaopera subinde
magis magisq; extollere atq; depr^dicare conetur addiscatqj.
Qnx vero & qualia in hac histonapraecipue tractentur, ipsemetautor in prafatio-
ne sua prsecise his verbis explicat,inquiens: Autorum quidemmultimulta,eaqueva-
xia denouohoc repertoorbe$Hispanorumqueinillorebusgcstis,commentatisunt.Cas-
terum ,quideprimordijs acprimis quasiincunabulisistiusgentis,dequeorbisrecentis
natura,genio,ac proprietate exa£tius& velut ex fundamentotradiderit hoc seculone
dum repertus quilquam vspia est. Mihi quoq; nuIlusadhucvisusliberest,inquoprima2-
uorum lndia£indigenarumhistori£expediantur,aut terrae eius singularia excutiantur.
Nam cu m pleraque ex penitionbus Naturs adytis oriantur ac emergant :ideo a veteribus
nec capi facile,nec literarum monumentis commode tradipotuerunt. Nam quis de
Zonae torrida? abundanti humiditate,quicquam vnquam comentatus est? Quis de terra-
rum illaruexquisitaaeristemperieIcnpsit? Quis terram,quosolipropiorest,eb crebrio-
ribusimbnbusobnoxiam existere,edidit? Quae certe omnia scriptores vniuersi valde
sicco pede transilicrunt/quod vel Indieae lingua? ignari,horum nihil ex indorum comcn-
tarijs excerpere potuerint: autprolixam istarum rerum tra&ationem ignauiores non af-
fe£tarinr,verum in ijs,quse vtcunq; obiteracceperunt,breuitersaltem immorari studue-
rint. Qiiibustamenegominimecontetus,quaccunq;summa&accuratissimadiligentia
vndccunquecoiligereatquc corradere,velaperitissimisrerumacsapientissimis virisfre-
quentibus institutis colloquiis conquirerepotui,augendje, ampliskanda;,expolienda?,ac
perficicndajhuichistoriaeinierereex compaclooperam dedi.
ltaquee.tsi nouus iste quidem orbis,iamnonnouus ampliussed vetus sit;ha?e ta-
men eius descriptiopropterinserta noua, memorabilia & miraculosa plurima,alias nun-
quam euulgata, nouaoptimo iure habenda est. Vniuersum siquidem opus in septem li-
brosdiremptum atq; distinclumcst:quorumduoprioresdeca:Io,dequeaere,achorum
natiuisvirtutibus,temperamentisacproprietatibustracl:ant. TertiusacquartusdeEle-
mentis ca:teris,ac plantis scushrpibus, vt&de animalibus terrestribus,aquatilibus ae
aeriistradunt. At tresreliquilibri deIndorumortuacreligione,&Republica,bellisque
& similibus alijs commentantur.Et hac ha&enus ex praefatione autoris.
Quibus ex verbiscolligerelicet,hocopuspropter plurimarum rerumexquisitam
dedu&ionem & explicationem perfectum.ex i mo fundamento veritatis vniuerfe Indiae
Occidctalis proprietatem acnaturam edisserere atque extrueremon quidem, vtintcgra
hkhistoriatradatur,quomodo & quandoHispani castenas occuparint, &quaeineius
expugnatione mcmorabiliora gesta sint, cum ea omniain Americae nostrar parte quarta,
quinra,sextaquefusiusanterecensita inueniantur.-sedvt ea saltem comprehendantur,
quae mdias ipsms naturam,rationcmq;,ac huius indigenarum rcgna, templa ac Respubl.
concernant,quorum in libris prioribus obiter saltem mentio fac~ta est, hoc vero fusibr ac
pcrfe-
S A L V r E M.
gs^ IracvlaDei,candideLedtor,profundaadmodum,ab-
strulaacomnino imperscrutabiliaesse,pra£ter rerumquoti-
dianam experientiam, tam ex hacrecentinostra,quam alijs
aliorum derebus Indicis historijseditis,clarilTimeac abun-
dantissime intelligi potest. Quae certe vniuersim hocflnein
]ucemdataeiiint,vtexillispassiminformatiplurimi,tremen-
damDeimunificentissimimaiestatemdcuoteagnoscere:Sa-
pientiaeeiusadmirandae profunditaterimari:&deniq; diui-
nx illiusdextraeaugustissima&auspicatissimaopera subinde
magis magisq; extollere atq; depr^dicare conetur addiscatqj.
Qnx vero & qualia in hac histonapraecipue tractentur, ipsemetautor in prafatio-
ne sua prsecise his verbis explicat,inquiens: Autorum quidemmultimulta,eaqueva-
xia denouohoc repertoorbe$Hispanorumqueinillorebusgcstis,commentatisunt.Cas-
terum ,quideprimordijs acprimis quasiincunabulisistiusgentis,dequeorbisrecentis
natura,genio,ac proprietate exa£tius& velut ex fundamentotradiderit hoc seculone
dum repertus quilquam vspia est. Mihi quoq; nuIlusadhucvisusliberest,inquoprima2-
uorum lndia£indigenarumhistori£expediantur,aut terrae eius singularia excutiantur.
Nam cu m pleraque ex penitionbus Naturs adytis oriantur ac emergant :ideo a veteribus
nec capi facile,nec literarum monumentis commode tradipotuerunt. Nam quis de
Zonae torrida? abundanti humiditate,quicquam vnquam comentatus est? Quis de terra-
rum illaruexquisitaaeristemperieIcnpsit? Quis terram,quosolipropiorest,eb crebrio-
ribusimbnbusobnoxiam existere,edidit? Quae certe omnia scriptores vniuersi valde
sicco pede transilicrunt/quod vel Indieae lingua? ignari,horum nihil ex indorum comcn-
tarijs excerpere potuerint: autprolixam istarum rerum tra&ationem ignauiores non af-
fe£tarinr,verum in ijs,quse vtcunq; obiteracceperunt,breuitersaltem immorari studue-
rint. Qiiibustamenegominimecontetus,quaccunq;summa&accuratissimadiligentia
vndccunquecoiligereatquc corradere,velaperitissimisrerumacsapientissimis virisfre-
quentibus institutis colloquiis conquirerepotui,augendje, ampliskanda;,expolienda?,ac
perficicndajhuichistoriaeinierereex compaclooperam dedi.
ltaquee.tsi nouus iste quidem orbis,iamnonnouus ampliussed vetus sit;ha?e ta-
men eius descriptiopropterinserta noua, memorabilia & miraculosa plurima,alias nun-
quam euulgata, nouaoptimo iure habenda est. Vniuersum siquidem opus in septem li-
brosdiremptum atq; distinclumcst:quorumduoprioresdeca:Io,dequeaere,achorum
natiuisvirtutibus,temperamentisacproprietatibustracl:ant. TertiusacquartusdeEle-
mentis ca:teris,ac plantis scushrpibus, vt&de animalibus terrestribus,aquatilibus ae
aeriistradunt. At tresreliquilibri deIndorumortuacreligione,&Republica,bellisque
& similibus alijs commentantur.Et hac ha&enus ex praefatione autoris.
Quibus ex verbiscolligerelicet,hocopuspropter plurimarum rerumexquisitam
dedu&ionem & explicationem perfectum.ex i mo fundamento veritatis vniuerfe Indiae
Occidctalis proprietatem acnaturam edisserere atque extrueremon quidem, vtintcgra
hkhistoriatradatur,quomodo & quandoHispani castenas occuparint, &quaeineius
expugnatione mcmorabiliora gesta sint, cum ea omniain Americae nostrar parte quarta,
quinra,sextaquefusiusanterecensita inueniantur.-sedvt ea saltem comprehendantur,
quae mdias ipsms naturam,rationcmq;,ac huius indigenarum rcgna, templa ac Respubl.
concernant,quorum in libris prioribus obiter saltem mentio fac~ta est, hoc vero fusibr ac
pcrfe-