DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.9813#0113
HsST. LIBER TERT/FS
101
prompti tudine aditurus esset. HJe siiam de hoc freto conceptam sen-
tetiam his in medium allatis rationibus stabiliebat: quod nimirum
in OceanoBorealjnauium, Chinensibus simillimaru quaedamfra-
gmenta reperta&visa aliquandosint, Quodnullafierirationepo-
tuisfet,nisi ex vno Oceano in alterum via qu£edam,aut transitus cer-
tus pateret. Deinde qui in Bay seu sinu quodam spatiofc,in Floridas
terram ad 300. milliaria excurrente, certis temporibus,Balamae ap-
pareant: qua? tamen non nisi exaltero Oceano illuc migrare pos
lint. His argumenta quoque alia annedtabt. Ex quibus tandem
omnibus coiligebat, quod pro summa iapientissimi creatoris Dei
sapientia,autNatura: instituto laudatissimo vtrorumque Oceano-
rum par vbique & vnisormis ratio esset.iEquo enim modo,ac Ocea-
nus vterque subpolo Antar<5tico coniunguntur: sic pariter sub Ar-
<5tico quoque polo vnum cum altero coire, a Deo sapien ter or^ina-
tumesse.
Huius freti notitiam habuisseFrancifcum Dracum, nonnullipro
certo afsirmant:dicuntque, illum ista consignasse & obseruasse,cum
aliquando secundumlittora re<5ta per Oceanum australem in no-
uam Hispaniam commeasset. Prseter id &rumor est, eandem quo-
que metam naues quasdam Anglorum triuisse quondam, qui anno
1587. nauem aliam, grandi auri & gemmarum vi oneratam, & a
Philippinis profe<5tam,adorti spoliarunt.Quam quidem opulentam
praedam apud terram Californias,vbi naues, ex Philippinis & China
xursus in Hispaniam nouam traie<5turae,semper in conspe<5tu versan4
tur,adepti sunt.Cum ergb hominum res nouas explorandi,opesque
cumulandi insatiatalibidosit:hacdecau(aipemnobisfacimus cer-
tissimamfore,vt intrapaucosannos,ista ha<5tenus obscuraadhuc,
planius in lucem ventura sint.Et de hominibus id quidem admiran-
dum est,quodcumreru nouarumquidodoratisunt,formicarum
more inq uieti non cessent prius, quam id, cu i us desiderio tenen tur,
certius assecuti sint. Qyo quidem naturali instin<5tu in hominibus
Deus quoque ad Euaugelii sui lucem accendendam vtitur, vt eos ni-
mirumhoc pa<5to illuminet & illustret,qui in tenebiis&carcitate
adhucversantur.
Porrbautem etsidefretoistosub aquilonari polo sito,nondum
cxquisite omniaconstituta sint:nihilominus tamennos opersefa-
fturos pretium arbitramur, si naturam, rationem & proprietatem
freti polo antardtico subditi, quantum quidem abillis,qui ipsi
eius primi inuentores,aut saltem proximi spe<5tatores
fuerunt,accepimus,explicemus,
N 3 Cap,
101
prompti tudine aditurus esset. HJe siiam de hoc freto conceptam sen-
tetiam his in medium allatis rationibus stabiliebat: quod nimirum
in OceanoBorealjnauium, Chinensibus simillimaru quaedamfra-
gmenta reperta&visa aliquandosint, Quodnullafierirationepo-
tuisfet,nisi ex vno Oceano in alterum via qu£edam,aut transitus cer-
tus pateret. Deinde qui in Bay seu sinu quodam spatiofc,in Floridas
terram ad 300. milliaria excurrente, certis temporibus,Balamae ap-
pareant: qua? tamen non nisi exaltero Oceano illuc migrare pos
lint. His argumenta quoque alia annedtabt. Ex quibus tandem
omnibus coiligebat, quod pro summa iapientissimi creatoris Dei
sapientia,autNatura: instituto laudatissimo vtrorumque Oceano-
rum par vbique & vnisormis ratio esset.iEquo enim modo,ac Ocea-
nus vterque subpolo Antar<5tico coniunguntur: sic pariter sub Ar-
<5tico quoque polo vnum cum altero coire, a Deo sapien ter or^ina-
tumesse.
Huius freti notitiam habuisseFrancifcum Dracum, nonnullipro
certo afsirmant:dicuntque, illum ista consignasse & obseruasse,cum
aliquando secundumlittora re<5ta per Oceanum australem in no-
uam Hispaniam commeasset. Prseter id &rumor est, eandem quo-
que metam naues quasdam Anglorum triuisse quondam, qui anno
1587. nauem aliam, grandi auri & gemmarum vi oneratam, & a
Philippinis profe<5tam,adorti spoliarunt.Quam quidem opulentam
praedam apud terram Californias,vbi naues, ex Philippinis & China
xursus in Hispaniam nouam traie<5turae,semper in conspe<5tu versan4
tur,adepti sunt.Cum ergb hominum res nouas explorandi,opesque
cumulandi insatiatalibidosit:hacdecau(aipemnobisfacimus cer-
tissimamfore,vt intrapaucosannos,ista ha<5tenus obscuraadhuc,
planius in lucem ventura sint.Et de hominibus id quidem admiran-
dum est,quodcumreru nouarumquidodoratisunt,formicarum
more inq uieti non cessent prius, quam id, cu i us desiderio tenen tur,
certius assecuti sint. Qyo quidem naturali instin<5tu in hominibus
Deus quoque ad Euaugelii sui lucem accendendam vtitur, vt eos ni-
mirumhoc pa<5to illuminet & illustret,qui in tenebiis&carcitate
adhucversantur.
Porrbautem etsidefretoistosub aquilonari polo sito,nondum
cxquisite omniaconstituta sint:nihilominus tamennos opersefa-
fturos pretium arbitramur, si naturam, rationem & proprietatem
freti polo antardtico subditi, quantum quidem abillis,qui ipsi
eius primi inuentores,aut saltem proximi spe<5tatores
fuerunt,accepimus,explicemus,
N 3 Cap,