DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9813#0196
Tl:n. Wit.lZ.C~
00»
Cant.u
Strah libr.16.
Geograph.
Tlin. Ubr.i2.c.
*6.
lAb.l2X.26.
184. NJT.IND. OCCID. HISTOR,
illo,quod ex Alexandria aut Alcays o aduehi tur, cu prisco illo ludxx
Balsimo idem: quem thesaurum,vtPlinius ak,terraea prae caeteris o-
mnibusoibisregionibus peculiarem habuit:vsquedumC£sarVe*
spasianus & Titus eandcm planta quoqs Romam intulisscnt. Occi-
dentalis autem Indiae Balsamum, cum illo ludxx idem non esie,
ex eo primb colhgi potest, quod arbores, quibus vtraque s unduntur,
inter se diuerfe sint. Palaestinae enim arbufcula erat, viti similis, qua-
lem se vidisse Plinius narrat. Et qui nostro seculo in Orientalibus ter-
ris eandem visam descripserunt,idem affirmant. Locum, quo Balsa-
mum extillaret,sacrapagina Engaddi,propter similitudinem, quam
arbusculadiclacu vite habet,appellat. Quae verbin IndiaBalsamum
funditarbor,mali punicae magnitudine est,neccumvitevllaparte
conuenit. Apud Strabonem quidem Iegimus, arbores Balsamiseras,
veterum seculo magnitudine mali punicae repertas fuisse. Sed id hoc
locononexcutimus. Certissimumtamenest,prisciBalsamiopera-
tiones omnes admirandas extitiste,tum quoad odorem,tum quoad
vim sanatoriam, ad colorem, ipsamqs substantiam. De hoc Balsamo
quicquidproditumest:illud omne quadamtenus in Indico quoq>
reperitur. EtsicutveterumBalsamum ex incisb &vulneratoarboris
comceextrahebatunitalndicum quoque,nisi quod copiosius ex-
tilletaltero.
Huius quoddamgenus limpidum &pellucidum est,quod Opo-
balsamum vocant. Idnihiialiud, quam pura extillans lacnryma, exi-
sti t. Ab hocgenus quoddam impersectius est,quod ex ligno, cortici-
bus&foliisautexpressionis aut ignis viprolicitur,quodXyl©balsa-
mumappellatur. Haecomniagenera&Jndisnotasiint. Nam&pu-
rum sponte sua ex arbore pro ssui t: & ex lignis foliisque ac corticibus
vel exprimitur vel excoquitur.Sed & a^Jul terandi huius artes habent,
vtquantitasaugeatur. Iklsamummaximiaestimatur. CuisiSmara-
gdi & vniones iungereiltur,pro re diuina haberi posset.Balsamum ex
nouaHispania,pr2ecipue ex prouinciaGuatimala,Chiapa&finiti-
mis aliis locisin quibus copiose collig'tur,in Hispaniam infertur.O-
ptimum & valen tissimum ex Insulis 1 olu,iuxta terram firmam non
proculaCartagenasitisquaeritur, sedidcandidumest, quod rubeo
{emper nobilius cesetur. Primas autem Plinius rubeo, secundas can-
dido3tertiasviridi,& quartas nigro cedit. ContraStrabo candidum
cseteris praefert: cum quo & nos facimus.
DeBalsamoIndicoaccurate&eleganter tradit Monardusparte
prima & secunda,de Cartagena & Tolu. Ex nullis signis augurari po-
tuimus,anteHispanosBalsamuIndisin pretio & honorefuisse. Nec
cnimsiiisipsum necessitatibusadhibebant. Quamuis Monardus
contra testetur,Balsamo Indos siia vulnera sanasfe,& hanc
artem Hispanos ipsorum documento
edottosesse.
Cap.
00»
Cant.u
Strah libr.16.
Geograph.
Tlin. Ubr.i2.c.
*6.
lAb.l2X.26.
184. NJT.IND. OCCID. HISTOR,
illo,quod ex Alexandria aut Alcays o aduehi tur, cu prisco illo ludxx
Balsimo idem: quem thesaurum,vtPlinius ak,terraea prae caeteris o-
mnibusoibisregionibus peculiarem habuit:vsquedumC£sarVe*
spasianus & Titus eandcm planta quoqs Romam intulisscnt. Occi-
dentalis autem Indiae Balsamum, cum illo ludxx idem non esie,
ex eo primb colhgi potest, quod arbores, quibus vtraque s unduntur,
inter se diuerfe sint. Palaestinae enim arbufcula erat, viti similis, qua-
lem se vidisse Plinius narrat. Et qui nostro seculo in Orientalibus ter-
ris eandem visam descripserunt,idem affirmant. Locum, quo Balsa-
mum extillaret,sacrapagina Engaddi,propter similitudinem, quam
arbusculadiclacu vite habet,appellat. Quae verbin IndiaBalsamum
funditarbor,mali punicae magnitudine est,neccumvitevllaparte
conuenit. Apud Strabonem quidem Iegimus, arbores Balsamiseras,
veterum seculo magnitudine mali punicae repertas fuisse. Sed id hoc
locononexcutimus. Certissimumtamenest,prisciBalsamiopera-
tiones omnes admirandas extitiste,tum quoad odorem,tum quoad
vim sanatoriam, ad colorem, ipsamqs substantiam. De hoc Balsamo
quicquidproditumest:illud omne quadamtenus in Indico quoq>
reperitur. EtsicutveterumBalsamum ex incisb &vulneratoarboris
comceextrahebatunitalndicum quoque,nisi quod copiosius ex-
tilletaltero.
Huius quoddamgenus limpidum &pellucidum est,quod Opo-
balsamum vocant. Idnihiialiud, quam pura extillans lacnryma, exi-
sti t. Ab hocgenus quoddam impersectius est,quod ex ligno, cortici-
bus&foliisautexpressionis aut ignis viprolicitur,quodXyl©balsa-
mumappellatur. Haecomniagenera&Jndisnotasiint. Nam&pu-
rum sponte sua ex arbore pro ssui t: & ex lignis foliisque ac corticibus
vel exprimitur vel excoquitur.Sed & a^Jul terandi huius artes habent,
vtquantitasaugeatur. Iklsamummaximiaestimatur. CuisiSmara-
gdi & vniones iungereiltur,pro re diuina haberi posset.Balsamum ex
nouaHispania,pr2ecipue ex prouinciaGuatimala,Chiapa&finiti-
mis aliis locisin quibus copiose collig'tur,in Hispaniam infertur.O-
ptimum & valen tissimum ex Insulis 1 olu,iuxta terram firmam non
proculaCartagenasitisquaeritur, sedidcandidumest, quod rubeo
{emper nobilius cesetur. Primas autem Plinius rubeo, secundas can-
dido3tertiasviridi,& quartas nigro cedit. ContraStrabo candidum
cseteris praefert: cum quo & nos facimus.
DeBalsamoIndicoaccurate&eleganter tradit Monardusparte
prima & secunda,de Cartagena & Tolu. Ex nullis signis augurari po-
tuimus,anteHispanosBalsamuIndisin pretio & honorefuisse. Nec
cnimsiiisipsum necessitatibusadhibebant. Quamuis Monardus
contra testetur,Balsamo Indos siia vulnera sanasfe,& hanc
artem Hispanos ipsorum documento
edottosesse.
Cap.