Burkhäuser, Nikolaus; Göbhardt, Tobias [Bearb.]; Nitribitt, Franz Ernst [Bearb.]: Institutiones Metaphysicae (Pars 3): De Deo, Sive Theologia Naturalis (Bambergae Et Wirceburgi: Sumptibus Tobiae Goebhardt, 1774) [VD18 90785061]

de Existentia Del 85
Denique notandum hic efl, consentientem il-
lam hominum opinionem de Deo revera nec ex solo
criterio sufficiente rationis, nec ex folo inssindu na-
turali, sed simul ex utroque ortam esse. Nam om-
nes etiam indodi, qui Deum esse agnoscunt, etiam
rationem, cur Deum effe oporteat, sciunt: nam
istud saltem confuse cognoscunt, omnem hanc rerum
universitatem nonnisi a Deo aliquo procreari potuisse,
vel nonnisi a Deo aliquo administrari posse. Sed
hsc profedo cognitio adeo rudis & confusa, ut ea
apud plerosque ess, non poffet omnes ad veritatem
plerisque, impiis scilicet, tam invisam tam firmo
conflantique affensu probandam permovere, nisi ad
id omnes simul ab inflindu quodam natura compel-
lerentur. Atque sic quoque paulo clarius patet,
quemadmodum fieri possit, ut Deus a barbaris feris-
que populis prorsiss ignoretur,
3) At, inquiunt, omnes aut pene omnes, qui
Deum esse credunt, revera hanc opinionem ex in-
flitutione aliorum hominum hauserunt; quotusquis-
que enim solo ratiocinio primam Dei notitiam ipse
sibi comparavit? igitur communis illa persuasio nec
ex inflindu natursc, nec ex cognitione alicujus cri-
terii sufficientis orta est. Sed distinguo antecedens:
hauserunt hanc opinionem ex inssitutione hominum
hoc sensu, quod ex ea primam notionem Dei accepe-
rint, atque etiam rationem, cur Deum effe necesse
sit, didicerint, sic equidem haud gravate concedo
antecedens: opinionem hanc ex inflitutione homi-
num ita hauserunt, ut eos etiam sola audoritas ho-
minum, a quibus instituti sunt, ad veritatem iflam
tam firmo & conflanti affensu affirmandam moveat,
sic enimvero nego antecedens, & consequentiam.
Plerique mathematici veritates Geometricas, earum,
que demonssrationes ab aliis didicerunt; non tamen
F 3 id-