68 DE VETER. SACR. CHRIST. RITIB.
quod in Illyrico, quod in Hispania , quod in Britannia, quod etiam ex parte per
Gallias, quod in omnibus locis , obi humilitas perseuerat. Quae enumeratio super-
pacanea esset, nisiEcclefe lingulae inuicem discordassent. Quod confirmatur
etiam ex praediata epistola san&i Gregorij ad Augustinum. Addimus amplius,
quod omnes Prouincix, ac Ciuitates, diuersos ritus habuere. Et de Graecis dis-
cordibus inter se, Strabo de rebus ecclesiasticis cap. 22. ibi: Multi itaque apud
Gr^cos, & Latinos, Mife ordinem, vtfibi vifum cbhssatuerunt. Pariter Africanae
Ecclesixdiuersis ceremonijs vfe sunt.Vidtor Papa epistola secunda ad Episcop.
Aphricx ait : Oportet vos vnanimes ege, & adminiculum vicissmferre, & infacra•
mentis divinis non diferepare,fed concordes cfe. Similiter inter Alexandrinos,&
Thebaidos incolas, rituum diuersitas intercedit, Socrates lib. $. histor. Eccle-
siasticx,cap. 21. inquit ; DeSynaxi varice confuetudines sunt. Nam quanquam
omnes vbiquein orbe terrarum Ecclefafagulis septimanis vertentibus die Sabbati
myfteria celebrant ; Alexandrini tamen, & Romani ex antiqua traditione illud fa-
cererenuunt :at Aegypti/ , qui Alexandrinisfinitimisunt, & y qui Thebaidem inco-
lunt , Sabbatofynaxim exequuntur illi quidem,fed non vt mos ess, Chrissianorum
mysseriaparticipant. Hispani quoque vario ritu hcclesiastica diuini cultus offi-
cia celebrauere, Strabo de rebus Fccleriasticis cap. 30. ibi ;Cereum autem bene-
dici non folum in principalibus Ecclefssfed etiam inparochiis, Zofmus Papa con-
flituit .•quod ipfom Concilio Toletano obtenditur quofdam Hifpanorum obferuafe,
'quofdam neglexfe. Et consirmatur exConcilio Toletano quartocap. a.Rituum
& Ceremoniarum denique discrepantia inter Galliae , Germaniae , & Italiae po-
pulos , veterum seriptorum testimonijs comprobatur; vt de Gallis sandius Hie-
ronymus epistola ad Rusticum Narbonenl. Epiicopum, ibi : Hoc inEcclefijs tuis
faciant ,quod Romae,fiuequodin Oriente, quod in Italia, quod etiam ex parte per
Gallias. Et quo ad Germanos,Fortunatus de ordin, antiphonarum cap,80. Stra-
bo de rebus Ecclesiasticis, cap, 22. In vetubio Romano Antiphonario inueni res-
ponforia advesperas:fed quoniam maxima pars Regionis nfr^ non cantabat, &c.
Et de reliquis Italiae populis, Strabo de rebus Ecclesiasticis cap.22.ibi : Multi
apud Gracos ,& Latinos, Mifaordinem, vtfibi vifom eft,ftatuerunt : Et Romani
quidem vfum obferuationum d Beato Petro accipientes,fuis quoquetemporibus,qu£
congrua iudicatafunt, addiderunt. Item Rabanus de institutione cleric. titulo.
Additio de Missa,ibi; Itali quoqueprimo mittunt defindo Pane in Calicem, &
pflea dicunt, Pax Domini ; Aliqui vero refruant immiffionem vsque dum Pax cele-
brata fit ,&frallio panis : Romani vero cum dicunt, Pax Domini fit femper vobif
cum, mittunt Corpus Domini in Calicem , oblateparticulatim particula, &c.
Diuersitas Missarum,in eadem Natione,ac Prouincia,delijtanno salutis §09.
Quandoquidem Synodus Epaunensis eo potissimum tempore celebrata illius
meminit, cap. 27. Ad celebrandum diuina officia , ordinem, quem Metropolitani te-
nent, Provinciales obferuare debebunt. Quod confirmatum in Concilio Gerun-
densi cap. primo ; Vt insiitutio Miffarum,ficut in Metropolitana Ecclefia agitur,
ita in Dei nomine in omni Tarraconenfiprouincia, tam ipfus Mifi^ ordo, quam pfal-
lendo , vel minissrando confuetudofervetur. Ethoc idem in Concilio Toletano#,
cap.2. Et quando dicatur, rituum limilitudinem in eadem Natione serius quam
dixi receptam esse, vt per auctores supra citatos : Respondemus plerofque eo-
rum non sui temporis ritus, sed superioris &uisignificare ; quod vocibuspraete-
riti temporis cantabat, Latuerunt, addiderunt , ac limitibus vtantur.
Quare autem ceremoniarum diuersitas in lingulis Nationibus, ac Prouinciis
antiquata fuerit ? explicatur a Concilio Toletano #.cap.2.illis verbis ; Ne quali-
bet nossra diuerfitas apud ignaros ,fu carnales, fchifmatis errorem videatur obten-
dere , & multis extet infcandalum varietas Ecclefarum :vnus ergo modus orandiper
omnem Hifyaniam , & Galliam confervetur ; vnus modus in Miffarum folemnitati-.
bus,vnusin vefpertinis officis, &c.
Deca%fa&% Malarum diuersitas in vnaquaque Ecclesia introducta fuit, quod singu-
li Epifcopi suos ritus Romanis digniores censerent. Sanius Ambrosius
!ib.3-
quod in Illyrico, quod in Hispania , quod in Britannia, quod etiam ex parte per
Gallias, quod in omnibus locis , obi humilitas perseuerat. Quae enumeratio super-
pacanea esset, nisiEcclefe lingulae inuicem discordassent. Quod confirmatur
etiam ex praediata epistola san&i Gregorij ad Augustinum. Addimus amplius,
quod omnes Prouincix, ac Ciuitates, diuersos ritus habuere. Et de Graecis dis-
cordibus inter se, Strabo de rebus ecclesiasticis cap. 22. ibi: Multi itaque apud
Gr^cos, & Latinos, Mife ordinem, vtfibi vifum cbhssatuerunt. Pariter Africanae
Ecclesixdiuersis ceremonijs vfe sunt.Vidtor Papa epistola secunda ad Episcop.
Aphricx ait : Oportet vos vnanimes ege, & adminiculum vicissmferre, & infacra•
mentis divinis non diferepare,fed concordes cfe. Similiter inter Alexandrinos,&
Thebaidos incolas, rituum diuersitas intercedit, Socrates lib. $. histor. Eccle-
siasticx,cap. 21. inquit ; DeSynaxi varice confuetudines sunt. Nam quanquam
omnes vbiquein orbe terrarum Ecclefafagulis septimanis vertentibus die Sabbati
myfteria celebrant ; Alexandrini tamen, & Romani ex antiqua traditione illud fa-
cererenuunt :at Aegypti/ , qui Alexandrinisfinitimisunt, & y qui Thebaidem inco-
lunt , Sabbatofynaxim exequuntur illi quidem,fed non vt mos ess, Chrissianorum
mysseriaparticipant. Hispani quoque vario ritu hcclesiastica diuini cultus offi-
cia celebrauere, Strabo de rebus Fccleriasticis cap. 30. ibi ;Cereum autem bene-
dici non folum in principalibus Ecclefssfed etiam inparochiis, Zofmus Papa con-
flituit .•quod ipfom Concilio Toletano obtenditur quofdam Hifpanorum obferuafe,
'quofdam neglexfe. Et consirmatur exConcilio Toletano quartocap. a.Rituum
& Ceremoniarum denique discrepantia inter Galliae , Germaniae , & Italiae po-
pulos , veterum seriptorum testimonijs comprobatur; vt de Gallis sandius Hie-
ronymus epistola ad Rusticum Narbonenl. Epiicopum, ibi : Hoc inEcclefijs tuis
faciant ,quod Romae,fiuequodin Oriente, quod in Italia, quod etiam ex parte per
Gallias. Et quo ad Germanos,Fortunatus de ordin, antiphonarum cap,80. Stra-
bo de rebus Ecclesiasticis, cap, 22. In vetubio Romano Antiphonario inueni res-
ponforia advesperas:fed quoniam maxima pars Regionis nfr^ non cantabat, &c.
Et de reliquis Italiae populis, Strabo de rebus Ecclesiasticis cap.22.ibi : Multi
apud Gracos ,& Latinos, Mifaordinem, vtfibi vifom eft,ftatuerunt : Et Romani
quidem vfum obferuationum d Beato Petro accipientes,fuis quoquetemporibus,qu£
congrua iudicatafunt, addiderunt. Item Rabanus de institutione cleric. titulo.
Additio de Missa,ibi; Itali quoqueprimo mittunt defindo Pane in Calicem, &
pflea dicunt, Pax Domini ; Aliqui vero refruant immiffionem vsque dum Pax cele-
brata fit ,&frallio panis : Romani vero cum dicunt, Pax Domini fit femper vobif
cum, mittunt Corpus Domini in Calicem , oblateparticulatim particula, &c.
Diuersitas Missarum,in eadem Natione,ac Prouincia,delijtanno salutis §09.
Quandoquidem Synodus Epaunensis eo potissimum tempore celebrata illius
meminit, cap. 27. Ad celebrandum diuina officia , ordinem, quem Metropolitani te-
nent, Provinciales obferuare debebunt. Quod confirmatum in Concilio Gerun-
densi cap. primo ; Vt insiitutio Miffarum,ficut in Metropolitana Ecclefia agitur,
ita in Dei nomine in omni Tarraconenfiprouincia, tam ipfus Mifi^ ordo, quam pfal-
lendo , vel minissrando confuetudofervetur. Ethoc idem in Concilio Toletano#,
cap.2. Et quando dicatur, rituum limilitudinem in eadem Natione serius quam
dixi receptam esse, vt per auctores supra citatos : Respondemus plerofque eo-
rum non sui temporis ritus, sed superioris &uisignificare ; quod vocibuspraete-
riti temporis cantabat, Latuerunt, addiderunt , ac limitibus vtantur.
Quare autem ceremoniarum diuersitas in lingulis Nationibus, ac Prouinciis
antiquata fuerit ? explicatur a Concilio Toletano #.cap.2.illis verbis ; Ne quali-
bet nossra diuerfitas apud ignaros ,fu carnales, fchifmatis errorem videatur obten-
dere , & multis extet infcandalum varietas Ecclefarum :vnus ergo modus orandiper
omnem Hifyaniam , & Galliam confervetur ; vnus modus in Miffarum folemnitati-.
bus,vnusin vefpertinis officis, &c.
Deca%fa&% Malarum diuersitas in vnaquaque Ecclesia introducta fuit, quod singu-
li Epifcopi suos ritus Romanis digniores censerent. Sanius Ambrosius
!ib.3-