DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.71554#0271
DE VETER. SACR. CHRIST. RITIB. 233
4 & voluntatem, eamque non solum Euangelicis, sed etiam propheticis scripturis
demonstrari; vt fcilicet dilpertita essent pro temporum congruentia sacrificia:
vt alia fierent ante manifestationem noui Testamenti, & aliud nunc, quod huic
manifestationi est congruum ; quod scilicet ex ipsa vera, & vnius sacerdotis vi-
(ftima, hoc est effuso Christisanguine, ministratur. Qua : quidem mutatio non est
Dei, non Religionis, sed sacrificiorum,& sacramentorum.Quemadmodum enim
vnusidemque homo,si Deo mane aliud offerat, aliud vespere pro temporis diur-
ni congruentia, non Deum mutat nec Religionem: itain vniuerso trahu seculo-
rum, cum aliud oblatum est ab antiquis Sanctis, aliud ab eis qui nunc sunt, offer-
tur; non humana prxsumptione, sed auctoritate diuina, temporibus congrua sa- Noxmutaturfc
cra mysteria celebrantur ; non Deus aut Religio commutatur. Sed & in nouo fa.Q%™
Testamento ceremoniae non solum diuersis temporibus variantur, sed etiam vno fa/^ce,^
eodemque tempore in diuersis Ecclesijs diuerfe particulares ceremoniae obser- """""•
uantur: Quod non est indecens, modo vna sit fides vniuersae, quaevbique dilata-
tur, Ecclesiae . Nihil enim prohibet, quin ipsa fidei vnitas , quibusdam diuersis
B obseruationib us celebretur, quibus nullo modo, quod in vera fide verum est,
impeditur. Estenim Ecclesia illa filia Regis,cuius gloria & Pulchritudo eft intus in
fmbrijs aureis circumamissa varietatibus; vtin psalm. 4.4.. etenim varietates inve-
ste intelliguntur obseruationes illae, quae varie in membris Ecclesia: celebrantur,
ab vna proficiscentesiustitia, omniain Ecclesia iusto & decenti ordine dispone-
te. Ac proinde August. 3. Confess. cap.y.&idem lib.6. cap. 2 contra Faustum,
eos reprehendit,qui omnes iniquos esse iudicant; etiam maiores nostros, cum ri-
tibus illis & moribus suis, praesentibus non consentientes : quo errore olim s&
quoque irretitum esse fatetur: sic inquiens. Non nouerd iussitiam veram interiore,
non ex confuetudine indicantem , sed ex lege rediffima Dei omnipotentis, qua mores
sormarentur regionum, & dierumpro regionibus & diebus ; cum ipsa vbique ac fem-
per eget, non alibi alia, nec alias aliter,fecundum quam iufli effient Abraham,Ifaac, &
lacob, Moyses, & Dauid. 8z infra. Sic fontisti, qui indignantur, cum audierint, illo
soculo licuifciussis aliquid, quod issonon licet iuftis: & quia illis aliudpraecepit Deus,
g iftis aliudpro temporalibus caufis, cum eidem iuftiti^ vtriqueseruierint : cum in vno
homine, & in vno die, & in vnis aedibus videant aliud alii membro congruere, & a-
liud iamdudum licufe, & pofthoram non licere: quiddam in illo angulo permitti,
aut iuberi,quod in isto iusld v,etetur,& vindicetur. Nuquid iussitia varia eft,& mu-
tabilis ?sed tempora, quibus prafidet, non pariter eunt; tempora enim sunt Homines
autem, quorum vitafuper terram breuis esWquia fnsinon valent caufas contexere
soculorum priorum, aliarumque gentium,quas experti non funt,cum his quas experti
sunt: In vno autem corpore, vel die, vel domo,facilepossunt videre, quid cui membro,
quibus momentis, quibus partibus, personisque congruat: in illis ossenduntur , his ser-
uiunt. H^c Augustinus .Verum illudinterim curandum est, ne ea vestis ita di-
uersis celebrationibus varietur, vt aduersis contentionibus dissipetur. Nam vbi
id accidit, vt ex diuersitate ceremoniarum contentiones oriantur , mox labo-
randum est. vt ea diuersitas, & contentio ad concordiam redigatur; vt de obser-
uatione Pascatis, & alijs quibusdam ceremonijs infra videbimus.
Illud praeterea addendum ex D. August. in Praefat. in Speculum, ceremonias aaquid i&
D veteris Testamenti, quae sacramentorum velata fuerunt mysterijs, non ideo om- bod'es"em9ntt
nino luperuacaneas esse hodie, & inutiles, quianunc impletasunt quae prius fu-
tura per eas significabantur mysteria. Nam etsi nullus hodie earum vsus esse-
possit populo Christiano, tamen ad hoc vtiles sunt , vt huiusmodi mysteria iam^
impleta a nobis intelligamus, sicutest Sabbatum, ad vifibilem vocationem, sicut
Azymain pane sine sermento, Paschain otiis occisione, sicut tot genera sacri-
ficiorum,ciborumque vitandorum, & neomeniae, & annuae solemnitates, quas
obseruantnunc vsque Iudaei,& similes. Quod ex verbis Apostoli idem confirmat
Augustinuslib.6.contra Faustum cap.1.his verbis: Ex hac imperitia Manichai,&
omnes, quibus displicent littera veteris Testamenti; quicquid Deus mandauit priori
popu lo ad celebrandum, vmbramsuturorum non intelligentes, & ea modo non obfer-
Gg nari
4 & voluntatem, eamque non solum Euangelicis, sed etiam propheticis scripturis
demonstrari; vt fcilicet dilpertita essent pro temporum congruentia sacrificia:
vt alia fierent ante manifestationem noui Testamenti, & aliud nunc, quod huic
manifestationi est congruum ; quod scilicet ex ipsa vera, & vnius sacerdotis vi-
(ftima, hoc est effuso Christisanguine, ministratur. Qua : quidem mutatio non est
Dei, non Religionis, sed sacrificiorum,& sacramentorum.Quemadmodum enim
vnusidemque homo,si Deo mane aliud offerat, aliud vespere pro temporis diur-
ni congruentia, non Deum mutat nec Religionem: itain vniuerso trahu seculo-
rum, cum aliud oblatum est ab antiquis Sanctis, aliud ab eis qui nunc sunt, offer-
tur; non humana prxsumptione, sed auctoritate diuina, temporibus congrua sa- Noxmutaturfc
cra mysteria celebrantur ; non Deus aut Religio commutatur. Sed & in nouo fa.Q%™
Testamento ceremoniae non solum diuersis temporibus variantur, sed etiam vno fa/^ce,^
eodemque tempore in diuersis Ecclesijs diuerfe particulares ceremoniae obser- """""•
uantur: Quod non est indecens, modo vna sit fides vniuersae, quaevbique dilata-
tur, Ecclesiae . Nihil enim prohibet, quin ipsa fidei vnitas , quibusdam diuersis
B obseruationib us celebretur, quibus nullo modo, quod in vera fide verum est,
impeditur. Estenim Ecclesia illa filia Regis,cuius gloria & Pulchritudo eft intus in
fmbrijs aureis circumamissa varietatibus; vtin psalm. 4.4.. etenim varietates inve-
ste intelliguntur obseruationes illae, quae varie in membris Ecclesia: celebrantur,
ab vna proficiscentesiustitia, omniain Ecclesia iusto & decenti ordine dispone-
te. Ac proinde August. 3. Confess. cap.y.&idem lib.6. cap. 2 contra Faustum,
eos reprehendit,qui omnes iniquos esse iudicant; etiam maiores nostros, cum ri-
tibus illis & moribus suis, praesentibus non consentientes : quo errore olim s&
quoque irretitum esse fatetur: sic inquiens. Non nouerd iussitiam veram interiore,
non ex confuetudine indicantem , sed ex lege rediffima Dei omnipotentis, qua mores
sormarentur regionum, & dierumpro regionibus & diebus ; cum ipsa vbique ac fem-
per eget, non alibi alia, nec alias aliter,fecundum quam iufli effient Abraham,Ifaac, &
lacob, Moyses, & Dauid. 8z infra. Sic fontisti, qui indignantur, cum audierint, illo
soculo licuifciussis aliquid, quod issonon licet iuftis: & quia illis aliudpraecepit Deus,
g iftis aliudpro temporalibus caufis, cum eidem iuftiti^ vtriqueseruierint : cum in vno
homine, & in vno die, & in vnis aedibus videant aliud alii membro congruere, & a-
liud iamdudum licufe, & pofthoram non licere: quiddam in illo angulo permitti,
aut iuberi,quod in isto iusld v,etetur,& vindicetur. Nuquid iussitia varia eft,& mu-
tabilis ?sed tempora, quibus prafidet, non pariter eunt; tempora enim sunt Homines
autem, quorum vitafuper terram breuis esWquia fnsinon valent caufas contexere
soculorum priorum, aliarumque gentium,quas experti non funt,cum his quas experti
sunt: In vno autem corpore, vel die, vel domo,facilepossunt videre, quid cui membro,
quibus momentis, quibus partibus, personisque congruat: in illis ossenduntur , his ser-
uiunt. H^c Augustinus .Verum illudinterim curandum est, ne ea vestis ita di-
uersis celebrationibus varietur, vt aduersis contentionibus dissipetur. Nam vbi
id accidit, vt ex diuersitate ceremoniarum contentiones oriantur , mox labo-
randum est. vt ea diuersitas, & contentio ad concordiam redigatur; vt de obser-
uatione Pascatis, & alijs quibusdam ceremonijs infra videbimus.
Illud praeterea addendum ex D. August. in Praefat. in Speculum, ceremonias aaquid i&
D veteris Testamenti, quae sacramentorum velata fuerunt mysterijs, non ideo om- bod'es"em9ntt
nino luperuacaneas esse hodie, & inutiles, quianunc impletasunt quae prius fu-
tura per eas significabantur mysteria. Nam etsi nullus hodie earum vsus esse-
possit populo Christiano, tamen ad hoc vtiles sunt , vt huiusmodi mysteria iam^
impleta a nobis intelligamus, sicutest Sabbatum, ad vifibilem vocationem, sicut
Azymain pane sine sermento, Paschain otiis occisione, sicut tot genera sacri-
ficiorum,ciborumque vitandorum, & neomeniae, & annuae solemnitates, quas
obseruantnunc vsque Iudaei,& similes. Quod ex verbis Apostoli idem confirmat
Augustinuslib.6.contra Faustum cap.1.his verbis: Ex hac imperitia Manichai,&
omnes, quibus displicent littera veteris Testamenti; quicquid Deus mandauit priori
popu lo ad celebrandum, vmbramsuturorum non intelligentes, & ea modo non obfer-
Gg nari