DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.37738#0045
2
POGRZEB W OKRESIE NOWOŻYTNYM
W POLSCE
ŹRÓDŁA, STAN BADAŃ
Za źródła do historii obyczajów w Polsce, a pogrzebów w
szczególności, uważa się powszechnie opisy rękopiśmienne z epi-
stolografii i diariuszy, pamiętniki cudzoziemców, testamenty oraz
relacje drukowane, jak również przekazy ikonograficzne: ryciny
i szkice. Warto też wspomnieć o drukowanych kazaniach po-
grzebowych, panegirykach, programach teatralnych oraz wypi-
sach archiwalnych o charakterze dyspozycji,- rachunków, umów
o pracę i sumariuszów wydatków (zob. Aneksy źródłowe). Cen-
nym uzupełnieniem są przedmioty pełniące liturgiczne lub para-
liturgiczne funkcje, jak żałobne ornaty, nagrobne chorągwie
i portrety trumienne ze srebrnymi tablicami herbowymi i in-
skrypcjami.
O pogrzebie w okresie nowożytnym w Polsce pisali m.in.:
S. Bystroń, A. Fischer, Z. Gloger, J. Gołąb, A. Briickner, W. Ło-
ziński, T. Mańkowski, Z. Kuchowicz i S. Wiliński Ł Zwracali oni
uwagę na odrębność polskich pogrzebów na przestrzeni XVI -
- XVIII w., która miała polegać na osobliwej ostentacji i teatrali-
zacji żałoby. Mańkowski powiązał pojęcie sarmatyzmu z pogrze-
bami polskimi, co następnie zostało określone przez Wilińskiego
jako „sarmacka pompa funebris" 2.
Uznając związek ideologii sarmackiej szlachty z 2 poł. XVII
i XVIII w. z kulturą duchową i obyczajami polskimi, trudno
jednak przemilczeć istotne podobieństwa między uroczystymi
pogrzebami w całej Europie. Prawie całkowita zbieżność liturgii,
liczne analogie w zwyczajach, podobieństwa stylistyczne archi-
tektury okazjonalnej w różnych krajach, wspólne wzorniki po-
) 43 (
POGRZEB W OKRESIE NOWOŻYTNYM
W POLSCE
ŹRÓDŁA, STAN BADAŃ
Za źródła do historii obyczajów w Polsce, a pogrzebów w
szczególności, uważa się powszechnie opisy rękopiśmienne z epi-
stolografii i diariuszy, pamiętniki cudzoziemców, testamenty oraz
relacje drukowane, jak również przekazy ikonograficzne: ryciny
i szkice. Warto też wspomnieć o drukowanych kazaniach po-
grzebowych, panegirykach, programach teatralnych oraz wypi-
sach archiwalnych o charakterze dyspozycji,- rachunków, umów
o pracę i sumariuszów wydatków (zob. Aneksy źródłowe). Cen-
nym uzupełnieniem są przedmioty pełniące liturgiczne lub para-
liturgiczne funkcje, jak żałobne ornaty, nagrobne chorągwie
i portrety trumienne ze srebrnymi tablicami herbowymi i in-
skrypcjami.
O pogrzebie w okresie nowożytnym w Polsce pisali m.in.:
S. Bystroń, A. Fischer, Z. Gloger, J. Gołąb, A. Briickner, W. Ło-
ziński, T. Mańkowski, Z. Kuchowicz i S. Wiliński Ł Zwracali oni
uwagę na odrębność polskich pogrzebów na przestrzeni XVI -
- XVIII w., która miała polegać na osobliwej ostentacji i teatrali-
zacji żałoby. Mańkowski powiązał pojęcie sarmatyzmu z pogrze-
bami polskimi, co następnie zostało określone przez Wilińskiego
jako „sarmacka pompa funebris" 2.
Uznając związek ideologii sarmackiej szlachty z 2 poł. XVII
i XVIII w. z kulturą duchową i obyczajami polskimi, trudno
jednak przemilczeć istotne podobieństwa między uroczystymi
pogrzebami w całej Europie. Prawie całkowita zbieżność liturgii,
liczne analogie w zwyczajach, podobieństwa stylistyczne archi-
tektury okazjonalnej w różnych krajach, wspólne wzorniki po-
) 43 (