ności kościelnej, położone przed bramą Krakowską, aby stwo-
rzyć plac pod kolumnę. Nuncjusz Mariusz Filonardi mieszkają-
cy w hospicjum bernardynów (przy rynku Bernardyńskim)
przeciwstawia się planom króla wykupu własności kościelnej.
W jego imieniu interweniuje biskup poznański Andrzej VI
Szołdrski, grożąc rzuceniem anatemy na magistrat warszawski
w przypadku odebrania własności kościelnej i rozebrania do-
mów 217. Król stawia wartę przy kwaterze nuncjusza, a wyku-
pując domy kilkakrotnie przepłaca ich wartość, aby je roze-
brać 218.
Według pamiętników Albrychta Stanisława Radziwiłła na
początku sierpnia 1643 r. przywieziono Wisłą do Warszawy
odlew brązowy — posągu królewskiego 219 (na którego podsta-
wie jest jednak data 1644) i kolumnę marmurową. W lecie ro-
zebrano zabudowę placyku 22°. Wedle relacji posła cesarskiego
w drugiej połowie września roku 1643 miano prawdopodobnie
położyć fundamenty pod kolumnę 221.
Pierwszy posąg króla prawdopodobnie odlany w kieleckich
zakładach zbrojeniowych w i poł. 1643 r.222 został następnie
zamieniony w końcu roku 1644 na nowy odlew na wosk tra-
cony, wspólne dzieło rzeźbiarza Clementa Mollego i odlewnika
Daniela Tyma pracującego w warsztacie warszawskim 223 (il.
67).
W początkach września roku 1644 stało już drewniane rusz-
towanie, aby przywieziony wcześniej trzon kolumny ustawić
pionowo. W dniu święta Podniesienia Krzyża (14 IX) podnie-
siono kolumnę i ustawiono na cokole22i, co ukazuje medalion
z ryciny Hondiusa 225 (il. 63). Dnia 24 XI 1644 r. ustawiono
ostatecznie posąg na kolumnie i rozebrano drewniane ruszto-
wanie 226.
W pierwotnej swej formie kolumna ustawiona była na trzech
niskich stopniach z jasnego piaskowca (il. 69). Wysoki cokół
obłożono okładziną z czarnego marmuru, z profilowanymi wnę-
kami, w których znajdowały się z czterech stron tablice brązo-
we, cyzelowane, ze złoconymi literami. Najwyższą część cokołu
kolumny dekorowano ośmioma złoconymi orłami w koronach
i girlandami. Dwuwałkową bazę kolumny wykonano również
z brązu złoconego, tak jak głowicę koryncką. Jedynie trzon ko-

53