DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.21666#0103
Część druga
FORMALNE I IDEOWE PRZEMIANY
W RZEŹBIE LAT 1560-1650
1. Tworzywo
Przesunięcia, które obserwujemy w omawianym okresie w działalności rzeźbiar-
skiej, odrzucenie jednych materiałów na rzecz drugich, charakterystyczne ich sto-
sowanie, a następnie nawrót do lokalnych tradycji, dają nam ciekawy obraz prze-
mian formalnych, odbity niejako w tworzywie, na co kładli już nacisk iiczni
dotychczasowi badacze sztuki śląskiej L
Renesans przyniósł nie tylko wzorce zaczerpnięte ze sztuki antyku, ale był rów-
nocześnie jakby odrodzeniem marmuru jako najszlachetniejszego tworzywa rzeź-
biarskiego. Tatarkiewicz s wykazał znaczenie czarnego marmuru dla dziejów baro-
kowej architektury i rzeźby Krakowa oraz całej centralnej Polski; nie zajęto się
natomiast dotąd rolą rodzimych i importowanych marmurów we wcześniejszej fazie
dziejów sztuki naszego kraju, choć jest rzeczą oczywistą, że ów szlachetny materiał,
początkowo rezerwowany do tworzenia dzieł najwybitniejszych, a zwłaszcza dla
pomników nagrobnych monarchów i książąt, w dobie renesansu rozpowszechnił
się znacznie, stając się tworzywem dostępnym szlachcie i bogatszemu mieszczań-
stwu. Oczywiście jednak marmur nadal pozostał materiałem drogim i trudnym do
zdobycia. Na Śląsku wydobywano go w niewielkich ilościach i był to marmur o nie-
atrakcyjnym, szarym odcieniu, więc równocześnie importować trzeba było inny
* Ostatnio J. Kębłowski Renesansowa rzeźka na Mięska 7500-7360. Poznań 1967,
s. 129- 137.
2 W. Tatarkiewicz Czarny marmur w Krakowie. W: (9 sztace polskiej ^7L77 i YL77Z wie-
ka. Warszawa 1966, zwł. s. 367 nn.
95
FORMALNE I IDEOWE PRZEMIANY
W RZEŹBIE LAT 1560-1650
1. Tworzywo
Przesunięcia, które obserwujemy w omawianym okresie w działalności rzeźbiar-
skiej, odrzucenie jednych materiałów na rzecz drugich, charakterystyczne ich sto-
sowanie, a następnie nawrót do lokalnych tradycji, dają nam ciekawy obraz prze-
mian formalnych, odbity niejako w tworzywie, na co kładli już nacisk iiczni
dotychczasowi badacze sztuki śląskiej L
Renesans przyniósł nie tylko wzorce zaczerpnięte ze sztuki antyku, ale był rów-
nocześnie jakby odrodzeniem marmuru jako najszlachetniejszego tworzywa rzeź-
biarskiego. Tatarkiewicz s wykazał znaczenie czarnego marmuru dla dziejów baro-
kowej architektury i rzeźby Krakowa oraz całej centralnej Polski; nie zajęto się
natomiast dotąd rolą rodzimych i importowanych marmurów we wcześniejszej fazie
dziejów sztuki naszego kraju, choć jest rzeczą oczywistą, że ów szlachetny materiał,
początkowo rezerwowany do tworzenia dzieł najwybitniejszych, a zwłaszcza dla
pomników nagrobnych monarchów i książąt, w dobie renesansu rozpowszechnił
się znacznie, stając się tworzywem dostępnym szlachcie i bogatszemu mieszczań-
stwu. Oczywiście jednak marmur nadal pozostał materiałem drogim i trudnym do
zdobycia. Na Śląsku wydobywano go w niewielkich ilościach i był to marmur o nie-
atrakcyjnym, szarym odcieniu, więc równocześnie importować trzeba było inny
* Ostatnio J. Kębłowski Renesansowa rzeźka na Mięska 7500-7360. Poznań 1967,
s. 129- 137.
2 W. Tatarkiewicz Czarny marmur w Krakowie. W: (9 sztace polskiej ^7L77 i YL77Z wie-
ka. Warszawa 1966, zwł. s. 367 nn.
95